Παντιᾶς Πέτρου Σκαραμαγκᾶς
© Copyright: 2015
Ἐπιτρέπεται κι’ ἐπιβάλλεται ἡ ἀναπαραγωγή καὶ ἀναδημοσίευση τοῦ παρόντος κειμένου, στὸ σύνολό του καὶ τμηματικά, μὲ ὅσο γίνεται πιὸ πολλά ἐκδοτικά μέσα, καθῶς καί ἡ κριτική του.
Π. Σκαραμαγκᾶς
Χοϊδὰ 13-15
Αθήνα, 106 76
Και πάλι
Στή Λίλα.
Πίνακας Περιεχομένων
Εἰσαγωγὴ
Ι. Ἡ Μεγάλη Παραπλάνηση
ΙΙ. Οἱ Διαφορὲς
ΙΙΙ. Ἡ Πρόοδος
ΙV. Τὰ Δεινὰ
V. Οἱ Ἕλληνες
VI. Λέξεις νοήματα, ἔννοιες
VII. Συμπτώσεις
VIII. Ἐξήγηση
Εἰσαγωγὴ
Καὶ στὸ γραφτὸ αὐτό, ὅπως καὶ στὸ “Ἀρχές” μου, προσπαθῶ νὰ προβάλλω ὅτι: Ὑπέρτατο ΟΝ, γιὰ ἐμᾶς τοὺς Ἀνθρώπους (ταυτολογικὰ) εἶναι καὶ πρέπει νὰ εἶναι: Ἡ Ἀνθρωπότητα.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ ὅλων τῶν ἄλλων δῆθεν “Ὑπέρτατων ὄντων”.
Καὶ ὅτι συνεπῶς ἡ ἐπιβίωσή μας, ἢ τουλάχιστον ἡ μακροημέρευσή μας καὶ ἡ ἐπιβολή μας καὶ ἡ εὐτυχία μας καὶ εὐημερία μας ἠμῶν τῶν Ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀγαπητῶν ἀπὸ ἐμᾶς καὶ χρήσιμων γιὰ τὴν ὕπαρξή μας καὶ τὴν εὐτυχία μας, ἄλλων ζώντων καὶ μὴ ὄντων τουλάχιστον τώρα, πρέπει νὰ εἶναι ὁ Κύριος Στόχος μας.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ -ἐν ἀνάγκη-, ἢ τὸν ὑποβιβασμό, ὅλων τῶν ἄλλων -ὑποδεέστερων- στόχων μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Ἡ γνώση-μνήμη, ἢ ἡ μνήμη-γνώση, τῶν κινδύνων καὶ τῆς πραγματικότητας, ὅπως καὶ γιὰ ὅλα τὰ ἄλλα ζῶντα ὄντα, εἶναι τὸ κύριο ὄργανο καὶ ὅπλο μας γιὰ τὴ ἐπίτευξη τοῦ παραπάνω Κύριου Στόχου μας.
=Τῆς ἐπιβίωσής μας.
Ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων στόχων μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Οἱ παραπλανήσεις μας πρέπει -κατὰ τὸ δυνατὸν- νὰ ἀποφεύγονται.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Οἱ εἰδικές Ἐπιστῆμες μας εἶναι ἡ κύρια -καὶ δυστυχῶς ἡ μοναδικὴ- πηγὴ κάθε γενικῆς, πραγματικῆς καὶ αὐθεντικῆς πληροφορίας καὶ Γνώσης.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ ὅλων τῶν ἄλλων -ὅταν τὴν ἀντιστρατεύονται- πηγῶν γνώσεων. (Ἐξ ἀποκαλύψεως, διαισθητικῶν, τυχαίων κλπ., πλὴν ὁρισμένων ἐμπειριῶν).
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Ἡ Γνώση τῆς Μεγάλης Παραπλάνησής μας εἶναι προαπαιτούμενο κι αὐτό γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ Κυρίου Στόχου μας.
Ι. Ἡ μεγάλη παραπλάνησή μας
Περιπέτειες καὶ περιπλανήσεις καὶ παραπλανήσεις ἡ Ἀνθρωπότης μέχρι σήμερα, ἔκανε καὶ εἶχε, πολλές.
Ἡ ἱστορία εἶναι γεμάτη ἀπὸ αὐτὲς.
Κι ἀρκετὲς τὶς περιγράφει λεπτομερῶς.
Ἂν διάλεξα νὰ ἀσχοληθῶ ἐδῶ κυρίως μὲ αὐτὴν ποὺ ὀνομάζω «Μεγάλη Παραπλάνησή μας» εἶναι γιατί:
Νομίζω ὅτι μᾶς παραπλάνησε, καὶ μᾶς παραπλανᾶ ἀκόμη, πολύ.
Καὶ γιατί, διέλαθε τῆς προσοχῆς μας καὶ παραμένει ἄγνωστη, σχεδὸν ἐντελῶς, γιὰ τοὺς περισσότερους τῶν συνανθρώπων μας, ἀκόμη καὶ τοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλους λόγους, ποὺ ἐλπίζω ἀργότερα θὰ φανοῦν.
Πάντως: Μεγάλη Παραπλάνησή μας πιστεύω ὅτι ἀποτελεῖ τὸ ὅτι:
Ἀπ’ τὴν ἀρχὴ τῆς ὕπαρξής μας ἐμᾶς τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς Γῆς καὶ μέχρι τώρα:
Δὲν τὰ καταφέραμε, ἐνῶ θὰ τὸ μπορούσαμε, -εἶναι πανεύκολο- νὰ διακρίνουμε καὶ νὰ ἀντιπαραβάλλουμε ξεκάθαρα:
Τα φαντασιακά από τα πραγματικά όντα.
Καὶ νὰ τ’ ἀντιπαραθέσουμε, ἐξ ἀρχῆς καὶ ἐξ Ἀρχῆς.
Τόσο αὐτὰ, ὅσο καὶ τὴν μεγάλη καὶ σημαντικὴ καὶ ἀνακαθοριστικὴ διαφορὰ, ποὺ ξεχωρίζει τὴν γόνιμη καὶ πλούσια καὶ συχνὰ τρομακτικὴ καὶ παραπλανητικὴ φαντασία μας, ἀπὸ τὴν ἴσως πεζὴ καὶ στυγνὴ, ἀλλὰ ὀρθὰ καθοδηγητική, πραγματικότητά.
Και ὅτι συνεπῶς ζοῦμε ἔτσι, ἀναγκαστικὰ καὶ πιστεύουμε καὶ ἀποφασίζουμε καὶ κινούμαστε καὶ συγκινούμαστε καὶ δροῦμε κι ἀντί-δροῦμε κι ἐνεργοῦμε ἐμεῖς οἱ Ἄνθρωποι, πιθανότατα ἀντίθετα ἀπὸ ὅλα τ’ ἄλλα ζῶντα, τοῦ πλανήτη μας καὶ ἴσως καὶ ἄλλων πλανητῶν ἄλλων ἀστερισμῶν (μὲ τὴν ἐξαίρεση μπορεῖ τῶν φαλαινῶν καὶ τῶν δελφινιῶν, ποὺ δὲν ἔχουν μελετηθεῖ ἀρκετά)ὄντα σὲ μία:
Μεγάλη-Σύγχυση φαντασιακῶν καὶ πραγματικῶν ὑπάρξεων.
Καὶ καταστάσεων καὶ περιστάσεων καὶ γεγονότων.
Ποὺ καλὸ καὶ χρήσιμο εἶναι:
Νὰ ξεχωρίσουν.
Ἰδίως γιὰ ἐμᾶς τοὺς τωρινοὺς ἀνθρώπους, ὅσους θέλουμε «νὰ ξέρουμε τί μᾶς γίνεται.»
«Καὶ ποῦ καὶ πῶς νὰ πᾶμε.»
Πάντως, ἀκόμη καὶ τώρα, μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια, ζοῦμε σὲ ἕνα μπέρδεμα, ἕνα κομφούζιο ὅπου ἀξεχώριστα στὰ πολυπράγμονα μυαλά μας, συμπλέκονται ἰσάξια καὶ συγκυβερνοῦν, ἡ πραγματικότητα μὲ τὴν φαντασία.
Καὶ ἡ Ὕπαρξη μὲ τὴν ἀνυπαρξία (κι ἂς λέει ὁ μὲν Παρμενίδης ὅτι δὲν ὑπάρχει καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ὅτι καὶ ἡ ἀνυπαρξία, ὑπάρχει).
Ὅπου οἱ μύθοι καὶ τὰ παραμύθια ἀνακατεύονται μὲ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν πραγματικά.
Πρόκειται γιὰ μία «Ὕπαρξη» ὅπου συνυπάρχουν κι ἐπιδροῦν καὶ κανονίζουν καὶ παρασύρουν καὶ καθοδηγοῦν τὴ ζωή μας, τὴν δική μας καὶ τῶν παιδιῶν μας:
Τὰ ὄνειρα, τὰ φαντάσματα, τὰ τέρατα, οἱ δαίμονες, οἱ θεοὶ , οἱ ἄγγελοι, οἱ διάβολοι, οἱ τρίβολοι, οἱ ἔννοιες, οἱ φαντασιώσεις μας, μαζὶ μὲ τὰ πραγματικὰ ὑλικὰ καὶ αἰσθητὰ ὄντα: Τὰ πράγματα, τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτά.
Μπερδεύοντάς μας ἔτσι, καὶ παραπλανώντας μᾶς πολλαπλά.
Κάποτε μάλιστα καταστροφικά.
Καὶ ἀκόμη περισσότερο καὶ πιὸ βαθειὰ καὶ πιο παραπλανητικὰ μᾶς παραπλανᾶ:
Η λανθασμένη ἀξιολόγησή μας:
Τὸ ὅτι δηλαδή:
Ἀδόκιμα καὶ ἀστόχαστα τὶς πιο πολλές φορές:
Ἀποδίδομε πολὺ μεγαλύτερη ἀξία καὶ ὕπαρξη καὶ δύναμη καὶ οὐσία καὶ σημασία, σὲ ἀνύπαρκτα, στὴν πραγματικότητα, "ὄντα", καὶ στὰ συμπαρομαρτούντα τους, από ότι στα πράγματι υπάρχοντα.
Πιστεύοντας μάλιστα καὶ στηριζόμενοι όχι μόνο περισσότερο, αλλά πάμπολλες φορές καὶ ἀποκλειστικά, σ’ αὐτά.
Καὶ τοῦτο γιατί κυρίως ἀπὸ φόβο ἀλλὰ καὶ ἀμέλεια καὶ ἀφέλεια καὶ ἀπροσεξία κι ἔλλειψη κρίσης καὶ στοιχειώδους λογικῆς καὶ προσοχῆς καὶ κακῆς ἐκπαίδευσης καὶ διδαχῆς -παραδοσιακῆς- κ.τ.λ.
Ἀφηνόμαστε, οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς, νὰ παρασυρθοῦμε ἀπὸ τὴν εὐκολία καὶ σαγήνη τῆς φαντασίας μας.
Ποὺ τῆς δίνουμε τὴν πρώτη καὶ καλύτερη θέση στὴν ἐκτίμησή μας καὶ τὴν προτίμησή μας.
Βέβαια, ὑπάρχουν καὶ οἱ συνάνθρωποί μας (κι ἐγὼ ὁρισμένες φορὲς) ποὺ παρασυρόμενοι θεωροῦν ἰσάξια τὰ μὲν μὲ τὰ δέ.
Λάθος, λογικά, εἶναι ἀσφαλῶς κι αὐτό:
Γιατί, ὅπως εἶναι προφανές:
Ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε πιὸ κοντὰ στὴν πραγματικότητα γιὰ νὰ μποροῦμε περισσότερο νὰ ὑπάρχουμε καὶ καλύτερα νὰ ζοῦμε καὶ πιὸ αὐθεντικὰ μεταξὺ μας νὰ ἐπικοινωνοῦμε.
Κι ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε πιὸ σίγουροι γιὰ τοὺς ἑαυτούς μας καὶ τὰ γύρω μας καὶ τὶς ἀπόψεις μας καὶ τὶς πίστεις μας.
Καὶ «πιὸ ἀληθινοὶ» ὅπως ἔλεγαν οἱ παλαιοί.
Πράγμα ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐπιβίωση καὶ τὴν κατὰ τὸ δυνατὸν εὐμάρεια.
Θὰ πρέπει: Τὸ ἀντίθετο ἀκριβῶς νὰ προσπαθοῦμε:
Καὶ τὴν ἀντίθετη ἀξιολόγηση νὰ κάνουμε:
Καὶ νὰ πιστεύουμε καὶ νὰ στηριζόμαστε πιὸ πολὺ στὰ πραγματικά, ἀπὸ ὅτι στὰ φαντασιακὰ «ὄντα».
Καὶ νὰ ἀποδίδουμε στὰ πραγματικά, ὅπως τοὺς πρέπει, πολὺ μεγαλύτερη ὕπαρξη καὶ ἀξία καὶ δύναμη καὶ σημασία.
Τὰ δὲ φαντασιακὰ «ὄντα» καὶ τὰ τέρατα καὶ τὰ φαντάσματα κλπ:
Καλὰ θὰ κάνουμε καὶ πολὺ διδάσκει καὶ ὠφελεῖ καὶ χρησιμεύει: τὸ νὰ τὰ βάζουμε σὲ δεύτερη, ἢ τρίτη σειρά, ἢ μοίρα στὶς προτιμήσεις μας καὶ στὶς ἀξιολογήσεις μας.
Παρ’ ὅλο ποὺ κι αὐτὰ κάποτε κάπως χρησιμεύουν. Ἰδίως ὅταν συμφωνοῦν μὲ τὰ πραγματικά. Ή καὶ τὰ ἐνισχύουν, ἢ τὰ τονίζουν, ἢ καλλωπίζουν. Ἢ ὅταν εἶναι, ὅπως κάτω ἀπὸ ὁρισμένες εἰδικὲς συνθῆκες εἶναι: παρηγορητικά, ἢ διασκεδαστικὰ (ὅπως κάποια παραμύθια), ἢ καὶ διδακτικά.
Ἀλλὰ σὰν τέτοια: Σὰν βοηθητικὰ καὶ δευτερεύοντα κι ἐξωπραγματικὰ πρέπει νὰ τ’ ἀξιολογοῦμε.
Καὶ ὄχι νὰ χανόμαστε καὶ μπερδευόμαστε μὲ τὶς φαντασιώσεις μας.
Καὶ ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλά.
Γιατί: Ἡ Μνήμη-Γνώση, τῆς πραγματικότητάς μας, εἶναι προαπαιτούμενο ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἐπιβίωσή μας καὶ Ὕπαρξή μας.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν κάλυψη ὅλων τῶν ἀναγκῶν μας.
Καὶ γιὰ τὴν πραγματοποίηση, ὅλων τῶν ἄλλων στόχων μας.
Συνεπῶς: Καλύτερα εἶναι, γιὰ νὰ ξεχωρίζουν σαφέστερα, νὰ βάζουμε τὰ φαντασιακὰ «ὄντα» καὶ τὶς φαντασίες μας καὶ φαντασιώσεις μας ὅταν γράφουμε, σὲ ἀγκύλες.
Σημειώσεις
1) Ἀπό τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ επιστημονικὴ κοινότητα -κυρίως ἡ ἀσχολούμενη μὲ τὴν λεγόμενη "Φυσικὴ Ἐπιστήμη"- θὰ καταλάβει τὴν μεγάλη σημασία ποὺ ἔχει γιὰ τὴν ανθρώπινη Σκέψη γενικὰ καὶ τὶς ἐπιστῆμες εἰδικότερα:
Ἡ διάκριση τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακὰ.
Ὁ τρόπος σκέψης καὶ ἔκφρασης καὶ διδαχῆς τῆς "Φυσικῆς" καὶ τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν κι ὄχι μόνο αὐτῶν, θ’ἀλλάξει ριζικά: πρὸς τὸ πολὺ ἁπλούστερο.
2) Ἀντὶ τῆς τόσο χρήσιμης καὶ πραγματικῆς ἀντιπαράθεσης τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά, ἀπὸ πολὺ νωρὶς ἐμεῖς οἱ θνητοὶ ἀντιπαραθέσαμε -κακῶς, γιατί δὲν διαφέρουν- τὸ σῶμα μας μὲ τὴν "ψυχή" μας. Μὲ παράλογα καὶ σουρεαλιστικὰ καὶ καταστροφικὰ ἀποτελέσματα. Π.χ. στὴ Ρωσία καὶ ὄχι μόνο, ίδίως τὸν Μεσαίωνα:
Πολλοὶ πιστοί, κατὰ μόνας, ἢ καὶ ὡς ὁμάδες (μαζεύονταν σὲ ξύλινα σπίτια κι ἔβαζαν φωτιά!) αὐτοκαίγονταν σὲ πυρές. Γιὰ νὰ σώσουν γιὰ -πάντα- τὴν ἄδολη ψυχή τους, αὐτοκαταστρέφοντας μαρτυρικὰ τὸ ἁμαρτωλὸ σῶμα τους.
Μαρτυρικὸς θάνατος ποὺ ἔχει τὴ λογική του, ἂν δεχτοῦμε τὴ διάκριση σώματος καὶ ψυχῆς. Καὶ ὅτι, τὸ σῶμα εἶναι δόλιο καὶ ἁμαρτωλὸ ἐνῶ ἡ ψυχὴ ἄδολη1, ἀλλὰ κινδυνεύει νὰ παρασυρθεῖ στὴν ἁμαρτία ἀπὸ τὸ σῶμα.
Ἀξίζει συνεπῶς κατ’ αὐτὴν τὴ λογική, ἕνας μαρτυρικὸς προσωρινὸς θάνατος, γιὰ νὰ σωθεῖ γιὰ πάντα ἡ ψυχή.
Ποὺ τὴν πιστεύουν ἀθάνατη.
Ἀπὸ ἄλλα τέτοια παραδείγματα πολλά, εἶναι γεμάτη ἡ Ἱστορία μας καὶ οἱ θρησκεῖες καὶ φιλοσοφίες μας ἀπὸ τὴν λανθασμένη ἀντιπαραβολὴ σώματος καὶ ψυχῆς.
3) Ἀπ’τὸν σαφῆ διαχωρισμὸ καὶ ὑποβιβασμὸ στὶς αξιολογήσεις μας τῶν φαντασιακῶν ἀπ’ τὰ πραγματικὰ ὄντα (καὶ συμβαίνοντα καὶ γεγονότα) προκύπτει καὶ ὄτι:
Συχνὰ ὅπου ὑπάρχει, ἢ ἐμφανίζεται ἀντίθεση μεταξὺ γενικῆς θεωρίας (=φαντασίας) καὶ εἰδικῆς καὶ συγκεκριμένης κατάστασης, πραγματικότητας) καλύτερο (ἠθικότερο καὶ δικαιότερο καὶ πρακτικότερο καὶ ἐπωφελέστερο, κ.λ.π.) εἶναι τὸ νὰ ἐπικρατεῖ τὸ εἰδικὸ καὶ συγκεκριμένο.
Π.χ. στὸν γενικὸ κανόνα (Νόμο, Fictio Juris) "ἀπαγορεύεται ἡ ἄγνοια νόμου":
Θα πρέπει νὰ ἐπιτρέπεται ἐπὶ ἀποδείξει: Ὅτι ἦταν ἀδύνατο στὴν συγκεκριμένη περίπτωση ἀπό τὸ συγκεκριμένο ἄτομο, νὰ γνώριζε τὸν συγκεκριμένο νόμο (π.χ. ἀσθένεια, ἀπουσία κ.α.).
Καὶ γενικὰ, τοῦ γενικοῦ θὰ πρέπει νὰ ἐπικρατεῖ συχνότερα τὸ εἰδικὸ καὶ τὸ συγκεκριμένο.
Ἀλλὰ τὸ πότε; Εἶναι συνάρτηση τῶν συγκεκριμένων συνθηκῶν.
ΙΙ. Οἱ Διαφορὲς
Πολλὲς καὶ διάφορες καὶ μεγάλες καὶ σημαντικὲς καὶ ἀνὰ-κὰθ-ὁριστικὲς εἶναι καὶ οἱ διαφορὲς τῶν πραγματικῶν ἀπὸ τὰ φαντασιακὰ ὄντα.
Ὅμως δυστυχῶς ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ὕπαρξής μας, ἐμᾶς τῶν θνητῶν ἐπὶ τῆς Γὴς καὶ μέχρι τώρα, δὲν τοὺς ἔχει δοθεῖ, οὔτε καὶ σὲ αὐτές, ἡ δέουσα προσοχή.
Καὶ ἡ κανονικὴ ἀξιολόγησή τους.
Καὶ γιὰ αὐτό, ἔστω καὶ ἀργά, χρειάζεται (=εἶναι χρήσιμο), ὁρισμένες τουλάχιστον αυτῶν, νὰ ὑπενθυμιστοῦν, προβληθοῦν καὶ ὑπογραμμιστοῦν.
Και πρῶτα πρῶτα:
Τὰ πραγματικὰ ὄντα εἶναι ἀσταμάτητα κινητά καὶ κινούμενα καὶ μεταβαλλόμενα καὶ μεταβλητά.
Οἱ δὲ περισσότερες μεταβολές τους, εἶναι μάλιστα οἱ λεγόμενες "φυσικές".
Δηλαδή, οἱ προερχόμενες ὄχι ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν φύση.
Ὅμως καὶ οἱ ἀνθρωποδημιούργητες ἀλλαγὲς τῶν ὄντων καὶ τοῦ περιβάλλοντός μας, εἶναι κι αὐτὲς γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους σημαντικότατες.
Παρόλο ποὺ ἀποτελοῦν, ἀπειροελάχιστο μέρος τῶν συνολικῶν.
Καὶ κάποτε (συχνά;) οἰκολογικά, εἶναι καταστροφικές.
Ἀντίθετα, τίποτα τέτοιο δὲν μπορεῖ νὰ συμβεῖ μὲ τὰ φαντασιακὰ «ὄντα». Καὶ τὰ παραφερνάλια τους.
Καὶ τοῦτο γιατί: Οὔτε ἀπὸ τὴ φύση, οὔτε ἀπὸ τὸ Big-Bang, οὔτε ἀπὸ μοναχά τους, οὔτε ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν δράση μας, οὔτε ἀπὸ ἄλλα ζῶντα ὄντα, μποροῦν νὰ μεταβληθοῦν, ἢ κινηθοῦν, ἢ ἀλλάξουν.
Καθ’ ὅτι: Ἁπλούστατα δὲν ὑπάρχουν στὴν πραγματικότητα.
Οὔτε ἔξω ἀπὸ τὴν φαντασία μας.
Καὶ μόνο ἀπὸ αὐτὴν καὶ μὲ αὐτήν, θὰ μπορούσαμε ἐνδεχομένως καὶ «θεωρητικὰ» νὰ τὰ φανταστοῦμε μεταβαλλόμενα.
Ὅμως ὅταν ἡ φαντασία μας μεταβάλλει τὸν ὁρισμό τους, δὲν εἶναι πιὰ αὐτό ποὺ ἦταν ἀρχικά.
Ἀλλά, ἄλλα διαφορετικά, φαντασιακὰ καὶ ἀμετάβλητα καὶ αὐτά, "ὄντα".
Δεύτερον, ἢ καὶ πρῶτον:
Τὰ πραγματικὰ ὄντα εἶναι αἰσθητά.
Δηλαδή, μὲ τὶς αἰσθήσεις μας καὶ ἀπὸ αὐτὲς ἀντιληπτά.
Ἢ «συλλαμβανόμενα» λένε ἄλλοι.
Ἔτσι, μποροῦμε νὰ τὰ ἀκοῦμε μὲ τὰ αὐτιά μας καὶ νὰ τὰ βλέπουμε μὲ τὰ μάτια μας καὶ νὰ τὰ ἀγγίζουμε μὲ τὰ χέρια μας καὶ νὰ τὰ γευόμαστε μὲ τὸ στόμα μας καὶ νὰ τὰ μυρίζουμε μὲ τὴ μύτη μας.
Καὶ τώρα μὲ τὰ εἰδικὰ ἐπιστημονικὰ ὄργανά μας. Τὰ ἐργαλεῖα μας καὶ μηχανήματά μας. Τὰ μικροσκόπια καὶ τηλεσκόπια κλπ.
Ὅλα αὐτὰ, ποὺ ἀποτελοῦν συχνά, προεκτάσεις ἢ καὶ βελτιώσεις τῶν αἰσθητηρίων ὀργάνων μας.
Ή καὶ συχνότατα κάτι πολὺ παραπάνω.
Ἐπίσης, μποροῦμε νὰ ἐπιβεβαιώνουμε τὴν ὕπαρξή τους καὶ τὴν "φύση" τοὺς (=τὶς ἰδιότητές τους) καὶ τὰ χαρακτηριστικά τους, μὲ τὰ διάφορα ἐπιστημονικὰ καὶ μὴ πειράματά μας.
Καὶ συνεπῶς μποροῦμε καὶ νὰ τὰ φωτογραφίζουμε.
Καὶ νὰ τὰ τραβᾶμε κινηματογραφικὲς ταινίες, συνήθως διδακτικὲς (=documentaries).
Καὶ νὰ τὰ ξαναπαρουσιάζουμε ὅταν χρειαστεῖ.2
Ἑπομένως, τὰ πραγματικὰ καὶ συγκεκριμένα ὄντα καὶ οἱ θέσεις τους καὶ τὰ μεγέθη τους καὶ τὰ ἀποτελέσματά τους καὶ οἱ συνδυασμοί τους καὶ οἱ μεταβολὲς τοὺς κλπ, μποροῦν νὰ καταμετρηθοῦν.
Καὶ νὰ ὑπολογιστοῦν, συχνά, μὲ πολὺ μεγάλη, τώρα πιά, ἀκρίβεια, μὲ τὰ νέα μέτρα καὶ σταθμά μας.
Ἡ δὲ δυνατότητά μας αὐτὴ εἶναι τώρα τελευταία πολύ της μόδας, καθὼς καὶ οἱ στατιστικοὶ ὑπολογισμοί.
Ἰδίως χάρη στοὺς ἠλεκτρονικοὺς ὑπολογιστές μας.3
Καὶ βέβαια: Τίποτα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ καὶ πάλι δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε μὲ τὰ φαντασιακὰ μας «ὄντα», ἢ μὲ τὰ συνεπακόλουθά τους «φαινόμενα».
Οὔτε μποροῦμε μὲ τὰ αἰσθητήρια ὄργανά μας, ἀλλὰ οὔτε καὶ μὲ τὰ ἐργαλεῖα καὶ τὰ μηχανήματά τὰ ἐπιστημονικὰ καὶ τὰ μή, νὰ τὰ συλλάβουμε.
Ἢ νὰ τὰ ἀποτυπώσουμε, ἢ νὰ τὰ διακρίνουμε.
Οὔτε ἀσφαλῶς νὰ τὰ καταμετρήσουμε μὲ τὰ ὑποδεκάμετρά μας.
Ἢ νὰ τὰ μυρίσουμε.
Οὐσιώδης καὶ συστατικὲς καὶ πολὺ πολὺ πραγματικὲς καὶ ἀνακαθοδηγητικὲς ἦταν ἐξ ἀρχῆς τῆς ὕπαρξής μας, γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους οἱ διαφορὲς τῶν πραγματικῶν ἀπ’ τὰ φαντασιακὰ ὄντα.
Καὶ συνεπῶς εὔκολα θὰ μποροῦσαν νὰ διακριθοῦν.
Ἄν, γιὰ ἀνεξήγητους λόγους, ἢ καὶ γιὰ λόγους κάποτε συμφέροντος, δὲν εἶχαν ἀποσιωπηθεῖ.
Ὑπάρχει, ἐν τούτοις, καὶ μία ἄλλη μεγάλη κι αὐτή, καὶ οὐσιαστικὴ καὶ δομικὴ καὶ λειτουργικὴ διαφορά, ποὺ ἀπὸ παλιὰ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ διακριθεῖ.
Καὶ τὴν ὁποία χάρις στὴν πρόοδο τῶν ἐπιστημῶν μας καὶ τὶς τελευταῖες μας τεχνικὲς προόδους, ἔγινε δυνατὸν νὰ ἀντιληφθοῦμε.
Πρόκειται γιὰ τὸ ὅτι: εἶναι διαφορετικὴ ἡ διαδικασία τῆς λειτουργίας τῶν ἀνθρώπινων ἐγκεφάλων μας, ὅταν ἀντιλαμβανόμαστε (συλλαμβάνουμε) τὰ πραγματικὰ καὶ αἰσθητὰ ὄντα καὶ διαφορετική, ὅταν φτιάχνουμε μὲ τὴν φαντασία μας τὰ φαντασιακά.
Γιατί, τὰ μὲν πραγματικὰ τὰ ἀντιλαμβανόμαστε κατευθείαν μὲ τὶς αἰσθήσεις μας καὶ μὲ αἰσθητήρια ὄργανά μας, ποὺ μᾶς ἐρεθίζουν ὁρισμένα, συγκεκριμένα κέντρα τοῦ ἐγκεφάλου μας, ποὺ βρίσκονται σὲ καθορισμένα σημεῖα τοὺς (π.χ. Στὸν ὀπτικὸ φλοιὸ ποὺ εἶναι σὲ πέντε διαφορετικὲς συγκεκριμένες πίσω περιοχές).
Ἐνῶ τὰ φαντασιακὰ ὄντα καὶ τὶς ἄλλες φαντασίες μας, τὰ φτιάχνουμε σὲ ἄλλα μέρη, ἢ κέντρα τοῦ ἐγκεφάλου μας, διαφορετικά, καὶ σὲ ἀπόσταση ἐγκεφαλικὰ μεγάλη.
Τὰ συνθέτουμε δέ: Προσθαφαιρετικὰ μὲ καὶ ἀπὸ μνῆμες (=ἀναμνήσεις), τῶν πραγματικῶν ὄντων, ἢ καὶ τῶν τμημάτων τους καὶ μάλιστα αὐτῶν ποὺ μᾶς ἔκαναν τὴ μεγαλύτερη ἐντύπωση, ἢ μᾶς φόβισαν τὸ περισσότερο.
Δημιουργώντας ἔτσι διάφορα τέρατα, ἢ ἄλλα ὑπὲρ-φυσικά, ἢ ὑπὲρ-ρεαλιστικά, ἢ σοὺρ-ρεαλιστικὰ κατασκευάσματα.
Καὶ ὅλα αὐτὰ μποροῦμε τώρα πιὰ νὰ τὰ παρακολουθοῦμε καὶ νὰ τὰ βλέπουμε κυριολεκτικὰ, χάρις στὰ καὶ μὲ τὰ νέα ἐπιστημονικὰ μηχανήματά μας καὶ ἐργαλεῖα μας.
Τὰ scan τοῦ ἐγκεφάλου ποὺ παρακολουθοῦν καὶ φωτίζουν καὶ χρωματίζουν διαφορετικὰ τὶς διάφορες διεργασίες καὶ λειτουργίες τῶν διαφορετικῶν περιοχῶν καὶ κέντρων του.
Ἔτσι, μὲ αὐτὰ καὶ μὲ ἄλλα μηχανήματά, κατάφεραν οἱ εἰδικοί νὰ μποροῦν καὶ νὰ διακρίνουν, τὸ πότε κάποιος λέει τὴν ἀλήθεια, ἢ ψέμματα. Τὸ πότε δηλαδὴ ὑποστηρίζει, ἢ προβάλλει μνημονικὲς φαντασιακὲς κατασκευές. Ἢ ἄμεσες πρόσφατες ἐντυπώσεις αἰσθητηρίων ὀργάνων.
Βέβαια, οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοι, δὲν διέθεταν τέτοια ἐξελιγμένα μηχανήματα.
Οὔτε τὶς σημερινὲς ἐπιστημονικές μας γνώσεις.
Ὅμως, αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ ἐπαρκῆ δικαιολογία, γιὰ τὶς παραλείψεις καὶ παραβλέψεις, ἢ καὶ ἄγνοια, σημαντικῶν καὶ κάποτε ἀνακαθοριστικῶν διαφορῶν.
Γιατί πολλοὶ ἄλλοι τρόποι ὑπῆρχαν ποὺ τοὺς ἐπέτρεπαν νὰ ξεχωρίσουν τὰ ὄνειρα καὶ τὶς φαντασίες, ἀπὸ τὴν πραγματικότητα καὶ τὰ φαντασιακά, ἀπὸ τὰ πραγματικὰ ὄντα καὶ δὲν τὸ ἔκαναν.
Πάντως τώρα πιὰ εὐτυχῶς εἶναι πολὺ πιὸ εὐδιάκριτο τὸ ὅτι: Ἡ κατασκευὴ ἀπὸ ἐμᾶς τῶν φαντασιακῶν ὄντων καὶ καταστάσεων, ἀποτελεῖ μία μνημονιακή, προσθαφαιρετική, συνδυαστική, ἀνὰ-σύνθεση, ἐντυπωσιακῶν ἢ ἐκφοβιστικῶν μνημῶν.
Καὶ ὄχι μία κατευθείαν, μὲ τὰ αἰσθητήρια ὄργανά μας: αἰσθητηριακὴ ἀντίληψη.
Καὶ ἄλλες πολλὲς διαφορετικές, μεγάλες ἢ μικρές, σημαντικὲς ἢ ἀσήμαντες, διαφορές, τῶν φαντασιακῶν ἀπὸ τὰ πραγματικὰ ὄντα ὑπάρχουν. Καὶ μποροῦν νὰ βρεθοῦν, ἢ νὰ ἀποκαλυφθοῦν καὶ προταθοῦν.
Ὅμως οἱ παραπάνω χαρακτηριστικὲς εἶναι ἀσφαλῶς ἀρκετὲς γιὰ νὰ δείξουν καὶ ὑπενθυμίσουν καὶ προβάλουν καὶ τονίσουν τὶς τεράστιες καὶ οὐσιώδεις καὶ καταλυτικὲς ἀποστάσεις, τῶν δύο αὐτῶν τόσο διαφορετικῶν καὶ συχνότατα ἀντίθετων:
Συνόλων, ἢ Κόσμων:
Τοῦ κόσμου τῆς πραγματικότητας καὶ τοῦ κόσμου τῆς φαντασίας μας.
Καὶ συνεπῶς καὶ τὴν δυνατότητα καὶ χρησιμότητα κάποτε, -ὅταν χρειαστεῖ- τῆς ἀντιπαράθεσής τους.
Γιατὶ συχνὰ, ὁ ἕνας απ’ αυτοὺς καταπολεμά καὶ κάποτε εξαφανίζει, γιὰ τὴ σκέψη μας καὶ ἀπ’ αὐτήν, τὸν ἄλλο.
Πάντως, τὰ πραγματικὰ εἶναι πάντα και συγκεκριμένα (=διακριτά) γιὰ τὴ σκέψη μας ὄντα.
Ἐνῶ τὰ φαντασιακὰ γενικὰ καὶ αφηρημένα (=ἀόριστα) "ὄντα".
Σημειώσεις
1) Δεδομένου ὅτι πρόσφατα -πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ περίπου χρόνια- ἡ Ἑλληνικὴ καὶ κατόπιν παγκοσμιοποιημένη «φύση» ἔχει ἀπὸ τὶς εἰδικὲς ἐπιστῆμες μας ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα (τὴν αἰσθητὴ καὶ καταμετρήσιμη καὶ πειραματικὰ ἐπιβεβαιωμένη) τοῦ Big-Bang, ἢ τῆς Μεγάλης-Ἔκρηξης ἢ Ἔκτασης, (Μ.Ε.).
Οἱ πρώην "φυσικές" αὐτὲς ἀλλαγὲς μποροῦν καὶ ἴσως πρέπει, νὰ ὀνομαστοῦν -γιὰ νὰ εἴμαστε καὶ ἐπιστημονικὰ ἐπίκαιροι-: Μεγάλο-Ἐκρηκτικὲς ἢ «Μεγάλο-Ἐκτατικὲς - Μεταβολές».
Καὶ τοῦτο γιατί τώρα πιά:
Ἡ Μεγάλη-Ἔκταση, δηλαδή:
Τὸ Big-Bang, ἀπὸ ἐκεῖ ποὺ ἦταν ἀρχικὰ μία ἀπίθανη ὑπόθεση (=φαντασία) ποὺ χλευαστικὰ ὀνομάστηκε Big-Bang.
Καὶ πολλοὶ ἐπιστήμονες τὴν κορόιδευαν, σήμερα ἀποτελεῖ τὴν καθιερωμένη καὶ αἰσθητὰ (γιατί μποροῦμε νὰ τὴν ἀκοῦμε μὲ τὰ μηχανήματά μας καὶ νὰ τὴν βλέπουμε: ὡς “χιονάκια” στὶς ὀθόνες μας καὶ μὲ ἄλλους τρόπους) καὶ θεωρητικὰ καὶ μὲ κάθε ἄλλον τρόπο ἐξήγηση τῆς ὕπαρξης, τοῦ γνωστοῦ μας ἐπιστημονικὰ Συνόλου, ἢ Κόσμου.
Ἐπιπλέον ἡ Μεγάλη-Ἔκρηξη εἶναι καὶ καταμετρήσιμη γιὰ νὰ μὴν ὑπάρχει καμιὰ ἀμφιβολία γιὰ τὴν “οὐσία-παρουσία” της, δηλαδὴ γιὰ τὴν ὕπαρξή της) κι ἔχει ὑπολογιστεῖ ὅτι ἄρχισε πρὶν ἀπὸ 13700 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια καὶ θὰ ἐξακολουθήσει ἐκτεινόμενη ἐπ’ ἄπειρον. Εἶναι συνεπῶς γεγονός.
Ὅπως μᾶς ἐπιβεβαιώνουν οἱ εἰδικοὶ τωρινοὶ ἐπιστήμονές μας.
Τὸ δὲ γεγονὸς ὅτι οἱ ἐπιστημονικὲς ἀπόψεις ἀλλάζουν=προοδεύουν, δεν πρέπει νὰ μᾶς κάνει νὰ περιφρονοῦμε τὶς παροῦσες.
Ἀλλὰ μόνο να προχωροῦμε προσεκτικὰ κι ἐπιφυλακτικά.
ΙΙΙ. Η πρόοδος
Στὴν ἀρχὴ τῆς Ἀνθρώπινης καὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας μας: Τὰ φαντασιακὰ ὄντα ποὺ ἐπικράτησαν καὶ τρομοκράτησάν τους τότε θνητοὺς καὶ λατρεύτηκαν ἀπὸ αὐτούς, ἦταν κυρίως τὰ τέρατα.
Τέρατα, φοβερὰ καὶ τρομερά, σχεδὸν πάντα στὴν φαντασία μας ἀπάνθρωπα, ἐχθρικὰ καὶ αἱμοβόρα. Καταβροχθιστικὰ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἄλλων, πιὸ ἀδύνατων ζώων.
Ἄγρια θηρία, ἀρσενικὰ καὶ θηλυκὰ καὶ ἀρσενικὸ-θήλυκα, τεράστια καὶ ὑπερφυσικά.
Φτιαγμένα ὅλα ἀπὸ τὴν γόνιμη καὶ πλούσια καὶ κατατρομοκρατημένη ἀνθρώπινη φαντασία μας, ἐκείνων τῶν παλαιῶν ἐποχῶν.
Τέρατα, συχνὰ μὲ κέρατα καὶ πύρινες γλῶσσες καὶ ἄγρια θηρία τρομακτικὰ καὶ τρομοκρατικὰ ποὺ ἐφτίαχναν μὲ τὴν τότε τρομοκρατημένη φαντασία τοὺς οἱ τότε τρομοκρατημένοι πρῶτοι πρόγονοί μας, ἀπὸ καὶ μὲ παρατηρήσεις τους καὶ τὶς μνῆμες τους καὶ ἀναμνήσεις τους, καὶ τοὺς συνδυασμούς τους, πραγματικὰ ὑπαρκτῶν ζώων καὶ τμημάτων τους.
(Ἰδίως κεράτων τους καὶ αἰχμηρῶν δοντιῶν καὶ νυχιῶν τους.)
Κάποτε μάλιστα αὐξάνοντας πολὺ τὸ μέγεθός τους (Γίγαντες, Τιτάνες) ἢ προσθέτοντας καὶ ἀφαιρώντας ὄργανα (Μονοφθαλμία Πολύφημου), ἢ κάποτε μὲ ἄλλους προσθαφαιρετικοὺς συνδυασμούς.
Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, γιὰ τὴν ὁποία ἔχουμε καὶ τὰ περισσότερα στοιχεῖα, τρομοκρατοῦσαν ἀκόμα καὶ Μέδουσες μὲ φίδια γιὰ μαλλιά.
Καὶ Πάνες καὶ Φαῦνοι, μὲ τεράστια ὀρθωμένα πέη, μισοὶ τράγοι καὶ μισοὶ ἄνθρωποι.
Καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ διάφορα τέτοια ἐκφοβιστικὰ καὶ παράξενα καὶ σουρεαλιστικὰ ὄντα.
Π.χ. Κένταυροι, Ἀμαζόνες, Λερναῖες Ὕδρες, Μινώταυροι, κλπ.
Οἱ ἄλλοι, οἱ διαφορετικοὶ λαοὶ φυσικά, ἐκεῖνα τὰ παλαιὰ χρόνια, εἶχαν, ἀνάλογα μὲ τὸ κλίμα τους καὶ τὴν περιοχή τους καὶ τὴν ἰδιοσυγκρασία τους καὶ τὶς εἰδικὲς συνθῆκες τους, διαφορετικὰ ποὺ τοὺς τρομοκρατοῦσαν καὶ λάτρευαν τέρατα.
Τὸ δὲ χειρότερο εἶναι ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ “ὄντα” εἶχαν τεράστια ἐπίδραση σὲ ὅλες τὶς ἀντιλήψεις καὶ ἐκφράσεις τῆς ζωῆς, τῶν τότε ἀφελῶν καὶ εὐφάνταστων προγόνων μας.
Κι ἔπαιζαν τρομακτικὸ ρόλο στὴν ὕπαρξή τους καὶ στὶς ἀποφάσεις τους.
Καὶ στὶς θρησκεῖες τους καὶ τὶς πίστεις τους, τὶς συνήθειές τους, τὶς δράσεις τους καὶ ἀντιδράσεις τους.
Εἶναι μάλιστα πιθανό, ἤδη ἀπὸ ἐκείνη τὴν ἐποχή:
Νὰ ὑπῆρχαν οἱ ἐπιτήδειοι καὶ πονηροὶ ὀλίγοι, ποὺ δὲν πίστευαν ἢ πίστευαν ἐλάχιστα, σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ παραμύθια καὶ ὑπερβάλλοντας καὶ τρομάζοντας πιὸ πολύ τους πολλοὺς καὶ ἀφελεῖς, προσπορίζονταν διάφορα ὀφέλη.
Ἀλλὰ, παρ’ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἐκμεταλλευτές ποὺ πιθανὸν κι ἀπὸ τότε νὰ ὑπῆρχαν, γενικὰ ἡ τερατολατρεία στὰ πρῶτα χρόνια της ἀνθρωπότητας, ἦταν γενικευμένη καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἄδολη.
"Πρόοδος" συνήθως, τὸ γράφουν καὶ τὰ λεξικά, εἶναι:
Ὄχι μόνο ἡ προσέγγιση πρὸς τὸν ἐπιδιωκόμενο στόχο, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπομάκρυνση, ἡ ἀποστασιοποίηση, ἀπὸ σταθερές, παραπλανητικὲς προκαταλήψεις.
Ἢ ἡ ἀπόρριψή τους.
Ἔτσι, μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου καὶ μὲ τὴν αὔξηση τῶν ἐμπειριῶν καὶ τὴν προσθήκη γνώσεων καὶ Σκέψης καὶ Τόλμης, ἄρχισαν, σιγὰ σιγὰ πιθανὸν στὴν ἀρχὴ καὶ μὲ ἐπιταχυνόμενο ρυθμὸ ἀργότερα, νὰ χάνουν ἀπὸ τὴν αἴγλη τους καὶ τὴν ἐπιρροὴ τοὺς τὰ τέρατα.
Καὶ νὰ φοβίζουν ὁλοένα καὶ λιγότερο.
Καὶ τελικὰ νὰ παραμερίζονται καὶ νὰ περιθωριοποιοῦνται.
Ἀφήνοντας μόνο τὴν ἀνάμνησή τους στοὺς μύθους ποὺ ἐμπνέουν τὶς τέχνες καὶ τὴν λογοτεχνία.
Καὶ στὰ παραμύθια, μὲ τὰ ὁποῖα οἱ μεγάλοι -κακῶς- τρομάζουν τὰ παιδιά: «Γιὰ νὰ κάθονται φρόνιμα».
Πάντως, ὁ ὑποβιβασμός, ἢ ἡ κατάργηση τῶν τεράτων, ἀποτέλεσε καὶ ἀποτελεῖ προφανῶς, πρόοδο σημαντική.
Ὅμως ἡ πρόοδος αὐτὴ δὲν μείωσε καὶ πολὺ τὴν ἐπίδραση στὴν ἀνθρωπότητα τῶν φαντασιακῶν «ὄντων» καὶ τῶν συνακολούθων τους.
Καὶ αὐτὸ γιατί, ἤδη ἀπὸ πρίν, εἶχαν ἀντικατασταθεῖ «προοδευτικὰ» τὰ τέρατα ἀπὸ ἄλλες ἐκφράσεις καὶ μορφὲς καὶ δημιουργίες τῆς φαντασίας μας.
Καὶ ἀπὸ ἄλλα “ὄντα”, ἐπίσης φαντασιακά, ἂν καὶ λιγότερο τρομακτικά.
Ἔτσι, τὰ τέρατα ἐπικάλυψαν -πάντα στὴν Ἑλλάδα- διάφορες πανίσχυρες θηλυκὲς θεότητες.
Καθότι λέγεται ὅτι ἐπικράτησε στὰ παλιὰ ἐκεῖνα χρόνια, μία περίοδος γυναικοκρατίας, ἢ μητριαρχίας.
Πάντως, εἴτε ἐπικράτησε ἡ περίοδος αὐτή, εἴτε ὄχι.
Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι:
Ἐμφανίστηκαν στὸ προσκήνιο τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς θρησκείας καὶ πίστης, ἤδη ἀπὸ τὴν παλαιότατη ἀρχαιότητα: Ἡ Γαία (ἡ Μητέρα τῆς μητριαρχίας), ἡ Δίκη, ἡ Τύχη, ἡ Μοίρα, ἡ Εἱμαρμένη, καὶ βέβαια καὶ ἡ Ἀνάγκα (στὴν ὁποία καὶ οἱ Θεοὶ πείθονται) καὶ οἱ ἐκδικητικὲς Ἐρινύες.
Καθὼς καὶ ἄλλες θηλυκὲς ἱερὲς ὑπάρξεις.
Ὅλες αὐτές, ποὺ ὄντας Δυνάμεις -Θεὲς θηλυκές, ἦταν πιὸ ἀνθρώπινες καὶ λιγότερο τερατώδεις.
Ἀποτελώντας συνεπῶς κάποια πρόοδο στὶς πίστεις καὶ θρησκεῖες ἐκείνης τῆς ἐποχῆς.
Ἡ ἀντικατάσταση αὐτή, τῆς Βασιλείας τῶν Τεράτων, ἀπὸ τὶς Ὑπερθέες θηλυκὲς δυνάμεις καὶ Θεότητες κράτησε πιθανὸν (γιατί οἱ πληροφορίες γιὰ τὶς ἀπόμακρες αὐτὲς ἐποχὲς εἶναι λίγες καὶ σκοτεινὲς) ἀρκετὰ χρόνια.
Καὶ ἄφησε μπόλικα γυναικεῖα ἀγαλματίδια καὶ ἄλλα σημάδια καὶ παραδόσεις.
Ἦρθε ὅμως ἡ ἡμέρα πού, γιὰ τοὺς ἴδιους περίπου λόγους, μὲ τὰ τέρατα, πέρασαν καὶ οἱ "Κυρίες" αὐτὲς στὸ παρασκήνιο.
Καὶ ἀντικαταστάθηκαν καὶ πάλι προοδευτικὰ ἀπὸ τὸ λαμπρὸ Ἑλληνικὸ Δωδεκάθεο.
Τὸ Δωδεκάθεο, ποὺ χάρις στὸν Μέγα Ἀλέξανδρο καὶ τοὺς Ρωμαίους κυριάρχησε σὲ ὅλη τὴν πολιτισμένη ἀνθρωπότητα γιὰ αἰῶνες.
Καὶ εἶχε καὶ ἔχει (γιατί ἀκόμη ὑπάρχουν δωδεκαθεϊστές, μεταξὺ τῶν ὁποίων κάποιες φορὲς νομίζω καὶ ἡ ἀγαπητή μου Νάτα Μελᾶ) τεράστια καὶ καταλυτικὴ ἐπίδραση στὶς πίστεις καὶ τὶς τέχνες καὶ τὶς παραδόσεις τοῦ πολιτισμένου Κόσμου.
Πρόοδος ἦταν ἀσφαλῶς, συγκρινόμενο μὲ τὰ πρίν, τὸ δωδεκάθεο γιατί εἶναι μία πολὺ πιὸ ἀνθρώπινη καὶ λογικὴ θρησκεία.
Ὅπου ὁ φόβος καὶ ἡ τρομοκρατία καὶ ἡ παράλογη καὶ ξέφρενη φαντασία, παίζει λιγότερο ρόλο.
Καθ’ ὅτι, οἱ διάφοροι θεοὶ τοῦ δωδεκαθέου, εἶχαν ὅλα τὰ ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά μας.
Καὶ τὰ προτερήματά μας κι ἐλαττώματά μας:
Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι ἦταν ἀθάνατοι καὶ ὅταν κάποτε τὸ ἐπιθυμοῦσαν ἀόρατοι. Καὶ βέβαια ὑποτίθεται ὅτι ἦταν πολὺ πιὸ δυνατοί, καὶ ποῦ καὶ ποῦ πιὸ ἔξυπνοι, ὄχι ὅμως πάντα, ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς θνητούς, ποὺ κάποτε καταφέρναμε νὰ τοὺς ξεγελᾶμε (Ὅμηρος). Ἀλλὰ καθ’ ὅλα τὰ ἄλλα ἦταν ἄνθρωποι -σχεδὸν- κανονικοί.
Ἴσως μάλιστα ὁρισμένοι ἀπὸ αὐτοὺς νὰ ἔζησαν πραγματικὰ καὶ τὸ δωδεκάθεο νὰ περιέχει μεγάλη δόση προγονολατρείας.
Τὴν πρόοδο τοῦ δωδεκαθέου, ἦρθε μὲ τὸν καιρὸ καὶ μὲ τὴν πρόοδο, νὰ τὴν ἀντικαταστήσει μία ἄλλη τεράστια, κατὰ κοινή ὁμολογία, πρόοδος.
Ἡ πρόοδος τοῦ μονοθεϊσμοῦ.
Μία μορφὴ θρησκείας ποὺ ἐπικράτησε, ἀλλὰ καὶ ἐπικρατεῖ ἀκόμη. Καὶ κυβερνᾶ καὶ καθορίζει τὴ ζωὴ δισεκατομμυρίων ἀνθρωπίνων ἀφελῶν ἢ πονηρῶν ὑπάρξεων.
Ἀποτελεῖ δὲ πρόοδο ὁ μονοθεϊσμὸς γιὰ πολλοὺς λόγους (ποὺ δὲν εἶναι ὅλοι της στιγμῆς) ἀλλὰ καὶ γιατί εἶναι πολὺ πιὸ ἁπλὸς καὶ συγκεντρωτικὸς καὶ σύμφωνος μὲ τὴν τότε ἐπικρα-τοῦσα ὀργάνωση τῶν κοινωνιῶν.
Καὶ γιατί περιορίζει τοὺς πολλοὺς θεοὺς μὲ τὶς διάφορες καὶ πολλὲς φαντασιακὲς ἰδιότητές τους καὶ τὶς παραξενιές καὶ προτιμήσεις τους καὶ ἀνωμαλίες τους, τὶς σεξουαλικὲς καὶ ἄλλες.
Καὶ τοὺς ἀντικαθιστᾶ μὲ ἕναν πολὺ πιὸ λογικό, Πανάγαθο καὶ Φιλάνθρωπο, Σοφὸ καὶ Παντοδύναμο Θεό.
Κυβερνήτη τῶν Πάντων.
Ἀντιγράφοντας ἔτσι τὸν τρόπο ὀργάνωσης καὶ διακυβέρνησης, τῶν τότε κοινωνιῶν.
Ποὺ μὲ τὶς μοναρχίες τους καὶ τὰ διάφορα βασίλειά τους ποὺ εἶχαν Ὑπουργοὺς καὶ Κυβερνῆτες καὶ στρατηγοὺς καὶ ἄλλους ὑποτακτικούς.
Οἱ ὁποῖοι μεταφέρθηκαν στὸν Οὐρανό, ὡς Ἅγιοι καὶ Ἄγγελοι, καὶ Ὅσιοι καὶ Ἀρχάγγελοι - Στρατηλάτες κλπ. Γιὰ νὰ ὑπηρετοῦν τὸ βασίλειο τοῦ μοναδικοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι ἡ θρησκεία ἐνίσχυε τὴ μοναρχία καὶ ἡ μοναρχία τὸν μονοθεϊσμό.
Ἔφτασε ὅμως ἡ ὥρα ποὺ προοδευτικὰ ἄλλαξαν τὰ πράγματα.
Ὄχι μόνο στὸν τρόπο διακυβέρνησης τῶν πολιτῶν μὲ τὴν ἀντικατάσταση τῆς Μοναρχίας μὲ διαφόρων εἰδῶν καὶ ποιοτήτων δημοκρατίες.
Ἀλλὰ καὶ οἱ πολλοὶ καὶ διαφορετικοὶ μονοθεϊσμοὶ ἄρχισαν νὰ ξεφτᾶνε.
Καὶ νὰ χάνουν ἀπὸ τὴν δύναμη καὶ τὴν πειστικότητά τους καὶ τὴν ἀκροαματικότητά τους.
Ἰδίως γιὰ τοὺς σκεπτόμενους ποὺ μποροῦν νὰ διακρίνουν τὶς πολλὲς ἀντιθέσεις καὶ ἀσυνέπειές τους.
Τοὺς παραλογισμούς τους καὶ τὶς φαντασιακὲς ὑπὲρ-φυσικὲς ἰδιότητές τους.
Καὶ οἱ διάφοροι μονοθεϊσμοὶ ἀντικαθίστανται προοδευτικὰ ἀπὸ τὶς γνώσεις καὶ τὶς πίστεις καὶ τὶς θεωρίες τὶς φιλοσοφικές.
Καὶ ἰδίως τὶς ἐπιστημονικές.
Καὶ σαφῶς ἀνθρωποκεντρικὲς.
Καὶ πάντως λιγότερο φαντασιακὲς καὶ σουρεαλιστικές.
Τελικά, τὸ προοδευτικὸ συμπέρασμα ὅλης αὐτῆς τῆς ἱστορίας τῆς προόδου τῶν Ἑλληνικῶν, καὶ ὄχι μόνο, θρησκειῶν, εἶναι ὅτι:
Πρόοδο ἀποτελεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ ποὺ γράφουν τὰ λεξικά: Καὶ ἡ ἀπομάκρυνση κατὰ τὸ δυνατὸν ἀπὸ τὰ κάθε εἴδους φαντασιακᾶ ὄντα.
Καὶ ὁ ὑποβιβασμός τους στὶς ἀξιολογήσεις μας.
Ή καὶ ἡ κατάργησή τους.
Καὶ ὅτι συνεπῶς μποροῦμε νὰ ἀναμένουμε ὅτι:
Κάποτε στὸ μέλλον: Μὲ τὴν βοήθεια τῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν μας (Η/Υ) ἢ καὶ χωρὶς αὐτήν:
Θὰ προκύψει μία μείωση τῆς ἀξίας, τῆς δύναμης καὶ τῆς σημασίας ποὺ ἔχουν ἀκόμη γιὰ τὴν γενικότερη Σκέψη μας καὶ δράση μας οἱ ἔννοιες.
Ἰδίως οἱ πανπεριληπτικές.
Ποὺ ἴσως νὰ ἀντικατασταθοῦν, ἀπὸ πιὸ πολλὲς συγκεκριμένες πληροφορίες καὶ γνώσεις περιπτωσιολογικές, καὶ πραγματικές.
Καὶ ἀπὸ περιγραφὲς καὶ ἐπισημάνσεις, πιθανὸ-λογικὲς.
Σημειώσεις
Ἡ ἰδέα τοῦ ἑνὸς καὶ μοναδικοῦ θεοῦ εἶναι πολὺ πιὸ ἀπλὴ καὶ ἑλκυστικὴ γιὰ τὸ ἀνθρώπινο μυαλὸ καὶ τὴν πίστη μας.
Ἔτσι ἀπὸ πολὺ παλιὰ ὑπῆρξαν πολλοὶ καὶ διάφοροι μονοθεϊσμοὶ ποὺ ὁρισμένοι ἀξίζουν μνείας:
α) Μονοθεϊσμὸς ἦταν -καὶ εἶναι- ὁ Ζαρατουστρικὸς μὲ τὸν Ἀχούρα-Μαςντα. Ὅμως πολλὰ περὶ αὐτοῦ δὲν εἶναι γνωστά.
β) Μονοθεϊσμὸς ἦταν κι αὐτὸς τοῦ Ἀκενάτον, ὁ Αἰγυπτιακός, ποὺ καὶ γι’ αὐτὸν δὲν γνωρίζουμε πολλά.
γ) Μονοθεϊσμὸς ἦταν πιθανότατα καὶ ὁ Ἑλληνικός τοῦ Ξενοφάνους.
δ) Μονοθεϊσμός ἦταν καὶ εἶναι ἀσφαλῶς, ὁ πατέρας ἄλλων πολλῶν κατοπινῶν, ὁ Ἰουδαϊκός.
Ποὺ εἶναι ἀμιγὴς καὶ σκληρότατος καὶ ἐπίμονος καὶ ἐγωιστικὸς καὶ ἐκδικητικὸς καὶ ἄλλα πολλὰ δυσάρεστα.
ε) Μονοθεϊσμὸς σύνθετος (ἀπὸ πολλὲς ἄλλες πίστεις καὶ φιλοσοφίες) καὶ περίπλοκος καὶ παράλογος (μὲ πλήρη περιφρόνηση γιὰ τὴ λογικὴ) καὶ εὐέλικτος εἶναι ὁ Τριαδικός.
Τὸν ὁποῖο ἀσπάζονται οἱ Ὀρθόδοξοι καὶ οἱ Καθολικοὶ καὶ οἱ Προτεστάντες καὶ ἄλλοι πολλοί.
Ὁ ὁποῖος ὑποστηρίζει ὅτι:
Ἕνας εἶναι μὲν ὁ Θεός, ἀλλὰ ἔχει τρεῖς ὑποστάσεις καὶ ἐκφάνσεις καὶ ἐκφράσεις. Ἐμφανιζόμενος καὶ ἐνεργώντας πότε ὡς «ὁ Πατὴρ» (γέρος μὲ ἄσπρα γένια).
Πότε ὡς ὁ «Υἱὸς» (νέος μὲ ξανθὰ γένια καὶ μακριὰ μαλλιά). Γεννημένος μὲ σάρκα καὶ ὀστᾶ Ἑβραῖος τῆς ἐποχῆς τῶν Ρωμαίων καὶ τοῦ Ἡρώδη, ποὺ ὑπήρξε πρὶν ἀπὸ 2014 χρόνια.
Καὶ πότε ὡς τὸ «Πνεῦμα» (εἶδος περιστεριοῦ ποὺ πετάει μὲ φτερὰ καὶ λάμπει).
Ὁ Μονοθεϊσμὸς αὐτὸς (πράγματι τριαδικὸς πολυθεϊσμός), ὁ Χριστιανικός, πιστεύει ἀκόμη καὶ λατρεύει μία Παρθένο Μαρία. Ποὺ γέννησε ἀπὸ μὴ ἀνθρώπινη, θεία σύλληψη ἕναν ἄνθρωπο, τὸν Χριστό.
Ποὺ σταυρώθηκε, πέθανε καὶ ἀνεστήθη. Πιστεύουν ἀκόμα οἱ Χριστιανοὶ καὶ ἕνα σωρὸ ἄλλα παράλογα καὶ ἀδύνατα καὶ ἀντίθετα μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ «θαύματα», π.χ. ὅτι τὸ κρασὶ γίνεται αἷμα. Τὸ ψωμὶ γίνεται σάρκα τοῦ Χριστοῦ, ὄταν προσευχόμαστε κατάλληλα.
Καὶ ἄλλα ὑπερρεαλιστικὰ παράδοξα θαύματα.
στ) Ὁ Μουσουλμανικὸς Μονοθεϊσμός:
Εἶναι πιὸ ἁπλὸς καὶ ἁπλοϊκὸς καὶ πρακτικός. Ὅμως τελευταία ἔγινε πολὺ πιὸ φανατικὸς καὶ ἐπίμονος καὶ δολοφονικὸς «τῶν ἀπίστων».
ζ) Ὑπῆρχαν καὶ ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι μονοθεϊσμοὶ (καὶ βέβαια καὶ πολυθεϊσμοί).
Ὅμως τὰ παραπάνω παραδείγματα ἀρκοῦν γιὰ νὰ δείξουν ὅτι ὅλα αὐτὰ πηγὴ ἔχουν τὴν ἀχαλίνωτη, παράλογη ἀνθρώπινη φαντασία μας.
Καὶ ὅτι μόλις τῆς μπεῖ (λογικὸς) χαλινός, θὰ μποῦν στὸ χρονοντούλαπο τῆς Ἱστορίας.
IV. Τὰ Δεινὰ
Πάμπολλα εἶναι τὰ δεινὰ ποὺ ὑφίστανται τὰ ζῶντα ὄντα ἀπὸ τὴν γέννησή τους (τὴν σύλληψή τους) μέχρι τὸν θάνατό τους.
Τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ὁποία εἶναι τὰ ἐκ τῆς φύσεως προερχόμενα, ἢ τὰ “Φυσικά”.
(Ἀλλὰ, τώρα ποὺ ἡ φύση ἀντικατα-στάθηκε ἀπὸ τὴν εἰδικὴ ἐπιστήμη τῆς Φυσικῆς, μὲ τὴν Μεγάλη - Ἔκταση, ἴσως συνεπέστερο εἶναι νὰ τὰ ἀποκαλοῦμε: «Μεγαλοεκτατικά».)
Πάντως ἀπὸ τὰ λιγότερα: Τὰ ἀνθρωποδημιούργητα δεινά, αὐτὰ ποὺ εἶναι ὄχι μόνο τὰ πιὸ πολλὰ ἀλλὰ καὶ τὰ πιὸ παράλογα καὶ φοβερὰ καὶ τὰ χειρότερα καὶ κυρίως ἐκεῖνα ποὺ δὲν ἔχουν πραγματικὸ λόγο ὕπαρξης καὶ θὰ μποροῦσαν εὔκολα νὰ ἀποφευχθοῦν, εἶναι νομίζω τὰ προερχόμενα καὶ δημιουργημένα ἀπὸ τὴν Μεγάλη Παρανόησή μας.
Καὶ τοῦτο γιατί:
Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἂν καὶ ἀπὸ τὴν "Φύση" μας4 (ὅπως καὶ πολλὰ άλλα εἴδη σαρκοβόρων) εἴμαστε ἀναγκασμένοι γιὰ νὰ τραφοῦμε καὶ νὰ ἐπιζήσουμε, νὰ εἴμαστε αἱμοβόροι κι αἱμοσταγεῖς κρεατοφάγοι.
"Ἐν τούτοις": Ἔχουμε χάρις στὸ ἐπιπλέον ἐγκεφαλικὸ ἐπίστρωμά μας (τὸ 7ο;) τὴν δυνατότητα καὶ τὴν ἱκανότητα τῆς δημιουργίας ἠθικῆς θεωρίας καὶ συμπεριφορᾶς.
Κι ἐπιλογῶν.
Ὁ δὲ κύριος ἠθικὸς κανόνας μπορεῖ νὰ εἶναι: «Μὴν βλάπτεις ἄλλα ζῶντα ὄντα καὶ το περιβάλλον περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐπιβίωσή σου. Τὴν δική σου καὶ ἄλλων ἀπαραίτητων, κατὰ τὴν κρίση σου καὶ ἴσως ὄχι μόνο τῆν δική σου, κι ἐπίλεκτων καὶ ἀγαπητῶν ζώντων ὄντων».
(Καὶ ὄχι τὸ «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» ποὺ περιορίζει τοὺς ἀνθρώπους καὶ μόνον.)
Ἔχει μάλιστα παρατηρηθεῖ ὅτι τὰ περισσότερα ζῶα, ἀκόμη καὶ τὰ πιὸ αἱμοβόρα, ἀποφεύγουν νὰ σκοτώνουν καὶ νὰ ὑποβάλλουν σὲ μαρτύρια καὶ νὰ καταβροχθίζουν ἄλλα τοῦ γένους τους ἢ τοῦ εἴδους τους.
Ἐξαίρεση σὲ αὐτὸν τὸν σχεδὸν
"ἠθικό" κανόνα ἀποτελεῖ τὸ ἀνθρώπινο γένος.
Γιατί ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ὄντας σαδομαζοχιστές, παρόλο ποὺ πολὺ σπάνια τρῶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, συχνότατα ἀλληλοσκοτωνόμαστε καὶ ὑποβάλ-λουμε τοὺς συνανθρώπους μας σὲ φρικτὰ μαρτύρια.
Εἶναι δὲ γνωστό, ἰδίως σὲ ὅσους μελετοῦν τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία μας, ὅτι τὶς περισσότερες φορὲς γιὰ τὰ φρικτὰ αὐτὰ μαρτύρια καὶ τοὺς ἀλληλοσκοτωμούς μας:
Αἰτία, ἢ ἀφορμὴ μᾶς δίνουν:
Ἡ συμμόρφωση σὲ "ἐπιθυμίες" κι "ἐντολὲς" φαντασιακῶν -ἀνύπαρκτων πραγματικὰ- "ἱερῶν" δῆθεν "ὄντων".
Γι’ αὐτὸ καὶ μποροῦμε νὰ ἰσχυριστοῦμε, χωρὶς τὸν φόβο "νὰ πέσουμε πολὺ ἔξω" ὅτι:
Ἡ Μεγάλη Παραπλάνηση μᾶς εἶναι ἡ κυριότερη πηγὴ τῶν ἀνθρωποδημι-ούργητων δεινῶν μας.
Βέβαια, σήμερα πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς, ἰδίως οἱ λεγόμενοι "προοδευτικοί", νομίζουν ὅτι:
Τὰ μαρτύρια καὶ οἱ σκοτωμοί, οἱ ὀφειλόμενοι σὲ φαντασιακὰ "ὄντα" καὶ σὲ φαντασιακὲς ἰδεολογίες ἔχουν ποσοτικὰ καὶ ποσοστιαία μειωθεῖ.
Φαίνεται ὅτι οἱ "προοδευτικοὶ" αὐτοὶ περιορίζουν τὶς γνώσεις τους σὲ ἐλάχιστες περιοχὲς τῆς Κεντρικῆς Εὐρώπης καὶ μόνο.
Καὶ σὲ κάποιες χριστιανικὲς θρη-σκεῖες ποὺ τώρα πιὰ "ἔχουν βάλει νερὸ στὸ κρασί τους".
Ὅμως, ὁ Μουσουλμανικός, (καὶ ὄχι μόνο;) Μεσαίωνας ἐξακολουθεῖ νὰ σκοτώνει καὶ νὰ κατατυραννεῖ.
Ἴσως δὲ ἀριθμητικὰ νὰ ὑπάρχουν περισσότερα θύματα προκαταλήψεων, λόγω καὶ τῆς γεωμετρικῆς αὔξησης τῶν ἀμόρφωτων καὶ ἀσυμμόρφωτων πληθυσμῶν.
Σημειώσεις
1) Από τὰ ἀναρίθμητα ἀνθρωπο-δημιούργητα δεινά της ἀνθρωπότητας, καὶ ὁρισμένων ζώων, ποὺ ὀφείλονται σὲ φαντασιακὰ ἀνύπαρκτα ὄντα, καὶ σὲ δῆθεν «ἐπιθυμίες» τους ἢ "ἐντολές" τους:
θὰ βάλω ἐδῶ ὁρισμένα παραδείγματα χαρακτηριστικά: Ἀπ’ τὰ βιβλία τοῦ Γ. Παμπούκη.
α) Ὅταν κάποιος τὸν Μεσαίωνα κατηγοροῦσε ἕνα ὂν (ἰδίως: γριὰ γυναίκα, Ἑβραῖο, ἢ γάτα κ.α.) ὅτι κάνει μαγικά, ἢ εἶναι Μάγισσα, ἢ Μάγος. Σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης, τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἐκπροσωποῦσε τὴν "Βούληση" καὶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Παντοδύναμου Μοναδικοῦ Θεοῦ καὶ Πλάστη τῶν Πάντων καὶ ἠμῶν τῶν ἀνθρώπων.
Καὶ τῆς Καθολικῆς ἐκκλησίας Του:
Ἔδεναν τὸ θύμα πισθάγκωνα καὶ τὸ ἔριχναν σὲ βαθὺ νερό, λίμνη, ἢ θάλασσα. Καὶ ἐὰν πνιγόταν ἦταν ἀθῶο.
Καὶ θὰ πήγαινε στὸν ἄλλο κόσμο μὲ ἐλπίδες αἰώνιας σωτηρίας.
Ἀν δὲν πνιγόταν, ἐπρόκειτο ἀσφαλῶς κὶ ἀποδεδειγμένα γιὰ Μάγο, ἢ Μάγισσα.
Καὶ συνεπῶς, τὸν ἔβγαζαν καὶ τὸν ἔκαιγαν ζωντανό. Ὅπως ἦταν ἡ εἰκαζόμενη (ἢ ἡ μαγικὰ ἐκδηλωμένη στὸν Πάπα) ἐπιθυμία τοῦ Κυρίου.
Ὁ δὲ καιγόμενος Μάγος εἶχε τὸ πλεονέκτημα, λόγω τῆς πυρᾶς, νὰ ἔχει ἡ ψυχή του περισσότερες πιθανότητες νὰ πάει στὸ Καθαρτήριο μὲ τὴν ἐλπίδα κάποτε νὰ σωθεῖ.
Πράγμα ποὺ ἔδειχνε τὴν "μεγαλοψυχία, καλοσύνη καὶ φιλανθρωπία" τῶν Ἱεροεξεταστῶν.
β) Πολλὰ χρόνια μετὰ τὸν Μεσαίωνα:
Ὁ Γάλλος Βασιλεὺς Λουδοβίκος ὁ 14ος.
Ἄνθρωπος μορφωμένος καὶ συνετός.
Καὶ ὑπόδειγμα, γιὰ ὅλους τους μέχρι τότε καὶ τώρα Βασιλεῖς.
Στὰ στερνά του βίου του, (ἀπὸ φόβο τῆς Κόλασης;), πείσθηκε ἀπὸ τὴν γυναίκα του, τὴν Mme de Maintenon (La Veuve Scarron) καὶ ἀπὸ τὸν Ἰησουΐτη ἐξομολογητή του, Lachaise, ὅτι:
"Ἦταν ἐπιθυμία τοῦ Κυρίου".
Νὰ ἀνακαλέσει τὸ "Ἔδικτο τῆς Νάντης" (τοῦ Ἐρρίκου τοῦ Δ΄) ποὺ ἐξασφάλιζε τὴν ἐλευθερία τῆς πίστης τῶν διαφορετικῶν θρησκειῶν.
Πράγμα ποὺ ἔκανε:
Μὲ ἀποτέλεσμα αὐτὸς ποὺ τόσο τὴν ἀγαποῦσε καὶ φρόντιζε τὴν Γαλλία, νὰ τὴν καταστρέψει οἰκονομικὰ καὶ ὄχι μόνο.
Γιατί, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν σφαγὴ ἑνὸς μεγάλου μέρους τοῦ πληθυσμοῦ της.
Ἡ ἀναχώρηση τῶν προτεσταντῶν καὶ τῶν Ἑβραίων, τῶν πιὸ ἐργατικῶν καὶ προοδευτικῶν κατοίκων της, ἐξασφάλι-σε στὶς Κάτω Χῶρες, ἀλλὰ ἰδίως στὴν Ἀγγλία, τὴν εὐμάρεια καὶ τὴν παγκόσμια κυριαρχία.
2) Ἡ μέχρι τώρα Ἰστορία μας (καὶ τα βιβλία τοῦ Γιώργου Παμπούκη) ἔχει τόσα πολλὰ παραδείγματα εγκληματικῶν θρησκευτικῶν, καὶ ὄχι μόνο πολέμων.
Καὶ τῶν ἀπάνθρωπων συνεπειῶν τους ποὺ ἔγιναν -καὶ γίνονται- μὲ ἐντολές "ἀνύπαρκτων" φαντασιακῶν "ὄντων".
Ἢ γιὰ τὴν ὑπεράσπιση φανατικῶν, καταστροφικῶν ἰδεολογιῶν καὶ -ισμῶν. Ποὺ περισσεύουν ἄλλα παραδείγματα.
3) Ἀξίζει ἐδὼ νὰ παρατηρηθεῖ ὅτι:
Ὅσο σὲ πιὸ ἀνύπαρκτα καὶ φαντασιακὰ "ὄντα" βασίζεται μιὰ θεωρία ἢ πίστη, τόσο πιὸ πολλοὺς φανατικοὺς ὀπαδοὺς ἀποκτᾶ καὶ ἔχει.
Ἡ φαντασία μας εἶναι συχνότατα (πάντα;) πιὸ ἐπίμονη καὶ δυνατὴ ἀπὸ τὴν σκληρὴ πραγματικότητα.
Καὶ κάποτε μᾶς καταστρέφει.
V. Οι Ἕλληνες
Ἡ εὐθύνη τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων γιὰ πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις μας καὶ γιὰ τὴ Μεγάλη Παραπλάνησή μας, καὶ συνεπῶς καὶ γιὰ πολλὰ ἀπὸ τὰ παλαιὰ καὶ τωρινὰ ἀνθρωποδημιούργητα δεινά μας εἶναι πιστεύω μεγάλη.
Καὶ τοῦτο γιατί:
ἐνῶ ἦταν σχεδὸν οἱ μόνοι ποὺ εἶχαν καὶ τὸ ἀπαραίτητο μυαλὸ καὶ τὴν διαθεσιμότητα, λόγῳ τῶν δούλων καὶ τῶν γυναικῶν ποὺ εἶχαν ἀναλάβει τὴν φροντίδα "τῶν πρὸς το ζεῖν", καὶ τὴν ἀνάλογη ἐκπαίδευση καὶ τὸ σχετικὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὰ θέματα αὐτά, γιὰ τὰ ὁποία ἐξ ἀρχῆς καὶ ἐξ Ἀρχῆς εἶχαν κάνει τὴν καλὴ Ἀρχὴ μὲ τοὺς φυσικοὺς καὶ ὑλιστὲς = τοὺς προσωκρατικούς, ἢ προπλατωνικοὺς στοχαστὲς. Kαὶ μποροῦσαν νὰ ἀποφύγουν τὶς περισσότερες ἀπὸ τὶς σημαντικότερες προκαταλήψεις μας:
Τελικὰ δὲν τὸ ἔκαναν.
Πράγμα, ποὺ ἂν τὸ εἶχαν κάνει, πολλὰ ἀπὸ τὰ περιττά δεινά της ἀνθρωπότητας θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ.
Στὴν περίπτωση δὲ τῆς Μεγάλης - Παραπλάνησής μας, ὄχι μόνο παρέλειψαν τὴν διάκριση τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά, ἀλλὰ χειροτέρεψαν τὴν κατάσταση, δίνοντας μεγαλύτερη ἀξία, ὕπαρξη καὶ σημασία στὰ ἀνύπαρκτα "ὄντα".
Καὶ στὶς φαντασιακὲς "ὑπάρξεις" καὶ "καταστάσεις" καὶ "περιστάσεις" καὶ στὰ φαντασιακὰ "πράγματα" καὶ "γεγονότα".
Μάλιστα: ἡ αἴγλη καὶ ἡ ἐπιβολὴ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων στὰ ζητήματα αὐτὰ τὰ στοχαστικὰ καὶ φιλοσοφικὰ
-δικαίως- ἦταν τέτοια ποὺ οἱ κατοπινοί τους -δυστυχῶς- δὲν μπόρεσαν (γιὰ λόγους ποὺ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος) καὶ κυρίως δὲν τόλμησαν νὰ τοὺς ἀντιταχθοῦν.
Ή καὶ νὰ τοὺς διαψεύσουν.
Κι ἔτσι πολλὲς ἀπὸ τὶς παλαιὲς προλήψεις τῆς ἀνθρωπότητας, προκαταλήψεις καὶ παραπλανήσεις καὶ ἡ Μεγάλη-Παραπλάνησή μας, παρέμειναν νά μᾶς, στραβά, καθοδηγοῦν.
Καὶ συχνὰ ταλαιπωροῦν.
Ἡ δὲ εὐθύνη τοῦ Πλάτωνα γιὰ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλες προκαταλήψεις μας, ὑπῆρξε, νομίζω καταλυτική.
Γιατί ἡ προσωπικότητά του καὶ ἡ ἐπιβολὴ τοῦ ἦταν τέτοια ποὺ οὔτε ὁ Ἀριστοτέλης, παρόλο ποὺ κόντεψε δὲν μπόρεσε νὰ τοῦ ἀντιταχθεῖ ἢ νὰ τὸν διαψεύσει ξεκάθαρα στὸ θέμα αὐτὸ ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλα.
Ὅσο δὲ γιὰ τοὺς κατοπινούς του φιλοσόφους, ἢ καὶ εἰδικοὺς στοχαστές, καλύτερα νὰ μὴν μιλᾶμε.
Αὐτὸ μάλιστα ποὺ ἔκανε ὁ Πλάτων, τὸ Μέγα-Λάθος, ἦταν νὰ γράψει καὶ νὰ ὑποστηρίξει μὲ τρανταχτὰ ἐπιχειρήματα ὅτι τὰ πραγματικὰ ὄντα καὶ πράγματα καὶ ἀντικείμενα καὶ οἱ πραγματικὲς, καταστάσεις εἶναι κακὰ ἀντίτυπα καὶ ἀντίγραφα τῶν φαντασιακῶν. Δηλαδὴ τῶν Ἰδεῶν.
Ποὺ εἶναι οἱ μόνες ποὺ ἔχουν πραγματικὴ ἀξία, δύναμη καὶ σημασία καὶ ὕπαρξη αἰώνια.
Ἐνῶ τὰ πραγματικὰ εἶναι προσωρινὰ καὶ μεταβλητὰ καὶ μεταβαλλόμενα. Δηλαδὴ πολὺ μικρότερης ἀξίας, ὑπάρξεως καὶ σημασίας καὶ διάρκειας.
Καὶ βέβαια οἱ διαφόρων βαθμῶν καὶ ἐποχῶν καὶ θρησκειῶν ἱερωμένοι δὲν εἶχαν κανένα συμφέρον νὰ ὑποβιβάσουν, ἢ καὶ νὰ ὑποτιμήσουν τὰ φαντασιακὰ ὄντα. Kαὶ να μην ὑποστηρίξουν τὶς ἀπόψεις τοῦ Πλάτωνα.
Ἀντίθετα μάλιστα, εἶχαν κάθε συμφέρον νὰ ὑπερτιμήσουν τὰ φαντασιακὰ ὄντα καὶ νὰ τὰ προβάλλουν καὶ μεγαλοποιοῦν.
Ὅσο γιὰ τοὺς πιστούς; Αὐτοὶ τρομοκρατημένοι ἀπὸ τὰ φοβερὰ παραμύθια τῶν προπατορικῶν ἁμαρτημάτων καὶ τῶν κολάσεων μὲ τὰ βράζοντα καζάνια καὶ τὶς φωτιὲς καὶ τοὺς διαβόλους μὲ τὶς τρίαινες καὶ τὰ πηρούνια καὶ τὰ κέρατα καὶ τὶς οὐρές.
Καὶ ἐλπίζοντας στὴν συγχώρεση καὶ τὸν παράδεισο μὲ ὅλα τὰ καλά:
Ἀνέβαζαν τὰ φαντασιακὰ ἱερὰ ὄντα "στὰ οὐράνια".
Καὶ ὑπάκουαν τὶς ἐντολὲς τῶν δῆθεν ἐντολοδόχων τοὺς τυφλὰ:
"Πίστευε καὶ μὴ ἐρεύνα".
Ἔτσι, ὅσο περνοῦσαν τὰ χρόνια μετὰ τὸ δωδεκάθεο τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων καὶ τῶν Ρωμαίων καὶ τοῦ Μεγάλου Ἀλέξανδρου καὶ τῶν Ἑλληνιστικῶν χρόνων, καὶ ἀφοῦ ἐπεκράτησε ὁ Μονοθεϊσμὸς, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὶς βάρβαρες φυλὲς τῶν ἔξω-Μεσογειακῶν λαῶν.
Κάθε πραγματικὴ πρόοδος ἀνετράπη.
Κι ἐπεκράτησε ὁ σκληρὸς καὶ ἀπάνθρωπος καὶ καταστρεπτικός του κλασικοῦ κάλλους καὶ τῆς φιλανθρωπίας καὶ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ: Δυτικὸς Μεσαίωνας.
Ἀποδεικνύοντας ὅτι ὁ Μονοθεϊσμὸς ποὺ ἀρχικὰ ἀποτελοῦσε κάποια πρόοδο, μποροῦσε σὲ συνδυασμὸ μὲ τὰ βαρβαρικὰ φύλα ποὺ ἐπικράτησαν καὶ ἄλλες εἰδικές, οἰκονομικὲς καὶ ἄλλες, συνθῆκες νὰ μεταπέσει στὸν πιὸ παράφρονα, φαντασιακὸ, ξέφρενο σκοταδισμό.
Καταδικάζοντας τὴν σάρκα καὶ κάθε ἐλευθερία σκέψης καὶ χαρά.
Ἐν ὀνόματι ἐντολῶν τοῦ ἀνύπαρκτου, φαντασιακοῦ, μοναδικοῦ Θεοῦ.
Βέβαια, πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπάνω ἐξελίξεις δὲν μποροῦν καὶ δὲν πρέπει νὰ καταλογιστοῦν στὸ παθητικὸ μόνο τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων.
Ὅμως αὐτὸ δὲν ἀλλάζει τὸ γεγονὸς ὅτι ἂν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἐνῶ τὸ μποροῦσαν καὶ εἶχαν κάνει τὴν ἀρχὴ -καὶ τὴν Ἀρχὴ- μὲ τοὺς προσωκρατικούς, δὲν ἄλλαζαν πορεία (=Σκέψη) μὲ τὸν Παρμενίδη, τὸν Πλάτωνα καὶ τοὺς κατοπινούς τους.
Καὶ εἶχαν κρατήσει τὴν ἀρχικὴ σωστὴ κατεύθυνση, τότε πολλὰ ἀπὸ τὰ δεινά της, τότε καὶ τῆς κατοπινῆς ἀνθρωπότητας θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ.
Πλὴν ὅμως, οἱ παραλείψεις αὐτὲς τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων (ἴσως οἱ ἠθελημένες) καὶ ἡ εὐθύνη τους γιὰ πολλὲς ἀπὸ τὶς προκαταλήψεις μας καὶ γιὰ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας καὶ τὶς ἄλλες, δὲν μπορεῖ καὶ δὲν πρέπει νὰ συσκοτίσει τὸ καταπληκτικὸ μοναδικὸ Ἑλληνικὸ Θαῦμα.
Τὸ ὅτι δηλαδή:
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἐφτίαξαν γιὰ λόγους ποὺ ἀπαιτοῦν πολλὰ βιβλία, ἕναν καταπληκτικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο (δυστυχῶς μέχρι σήμερα) πολιτισμό.
Καὶ ἄνοιξαν δρόμους καὶ τρόπους σκέψης σημαντικοὺς καὶ κριτικούς, ἀποκαλυπτικούς.
Προκαλώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν
-δίκαια- τὸν θαυμασμὸ καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη τῶν ἄλλων ἐποχῶν καὶ λαῶν.
Πράγμα ποὺ συνέβαλλε καὶ συμβάλλει στὴν σωτηρία αὐτῶν ποὺ ἐξακολουθοῦν μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια νὰ μιλοῦν καὶ νὰ γράφουν (Ζήτω!) μὲ τὰ ἴδια γράμματα, μία γλώσσα ποὺ εἶναι πολὺ συγγενὴς -περισσότερο ἀπὸ ὅτι γενικὰ νομίζεται- μὲ τὴν ἀρχαία Ἑλληνική.
Σημειώσεις
1) Τὸ ἁμάρτημα τοῦ Πλάτωνα τῆς ὑποτίμησης τῆς πραγματικότητας καὶ τῶν πραγματικῶν ὄντων, γιὰ χάρη τῆς φαντασίας καὶ τῆς προβολῆς ἀνύπαρκτων πραγματικὰ "ὄντων". Στὸ ὁποῖο ἴσως τὸν παρέσυρε ὁ θαυμασμός του καὶ ἡ ἀγάπη του γιὰ τὸν μέγα καὶ κατ’ αὐτὸν, Παρμενίδη:
Δὲν εἶναι τὸ μοναδικό.
Ὑπέπεσε καὶ σὲ πολλὰ ἄλλα (βλέπε καὶ 7η ἐπιστολή του). Ἀπὸ τὰ ὁποία γιὰ τὸ ἐδῶ γραπτὸ θὰ ἀναφέρω μόνον ἕνα σχετικὸ μὲ τὰ ἐδῶ καὶ χαρακτηριστικό:
Τὸ ὅτι ἔβαλε ὅλες τὶς ἀρχὲς κι Ἀρετὲς ἀπὸ τὴ μια, τὴν καλὴ μεριά, συνδυαστικὰ καὶ γιὰ πάντα.
Καὶ ὅλες τὶς κακίες συλλήβδην ἀπὸ τὴν ἄλλη, στὴν ἀπέναντί τους περιοχή.
Ἔτσι: Μὲ τὰ γραφτὰ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐντύπωση, ἢ μᾶλλον πρόβαλλε ὅτι:
Ἐφόσον ὅλες οἱ Ἀρετὲς εἶναι καλὲς = Συγκεκριμένα προϊόντα της Ὑπέρτατης ἰδέας τοῦ Καλοῦ.
Στὴ γενικὴ κατηγορία καὶ ἔννοια τοῦ ὁποίου ὑπάγονται. Καὶ μὲ τὴν ὁποία συγγενεύουν καὶ ὁμοιάζουν.
(Καὶ ὅλες οἱ κακίες τοῦ Κακοῦ.)
Συνεπῶς -καὶ λογικὰ- κατὰ κάποιο τρόπο θὰ ταυτίζονται καὶ θὰ συνάδουν καὶ θὰ συνεργάζονται καὶ θὰ συμπίπτουν.
Γιὰ αὐτὸ καὶ στοὺς διαλόγους τοῦ βρίσκουμε συχνὰ τὸν Σωκράτη νὰ λέει:
«Ἐφόσον εἶναι Καλὸς δὲν θὰ εἶναι καὶ Δίκαιος;».
Κι «Ἐφόσον εἶναι Δίκαιος δὲν θὰ εἶναι καί Μεγαλόψυχος; κ.λ.π.»
Καὶ τὸ ἴδιο κάνει -ἂν καὶ λιγότερο ρητὰ- μὲ τὶς κακίες. Π.χ. Εφ’ ὅσον εἶναι δειλὸς, δὲν θὰ εἶναι καὶ χαιρέκακος;
Ὅμως ἐνῶ αὐτὰ στέκουν καὶ εἶναι ἀπὸ μία ἄποψη -φαινομενικά;- λογικά.
Δὲν εἶναι πραγματικά. Δὲν παρουσιάζονται ἔτσι στὴν πραγματικότητα.
Γιατί πολλὲς εἶναι οἱ φορὲς -οἱ περισσότερες;- ποὺ ἡ μία κατηγορία καὶ ἔννοια καὶ Ἀρετὴ ἀντιτίθεται καὶ καταπολεμᾶ τὴν ἄλλη.
Καὶ ἂς προσπαθοῦν οἱ ὄψιμοι ὀπαδοὶ τοῦ Πλάτωνα καὶ οἱ πολιτικοὶ καὶ πολλοὶ δημοσιογράφοι νὰ μᾶς πείσουν γιὰ τὸ ἀντίθετο.
Φτιάχνοντας ἀδόκιμες συνθέσεις.
Εἶναι ἑπομένως φανερὸ ὅτι:
Συχνότατα ἡ μία Ἀρετὴ (ἡ Ἰδέα, ἡ ἔννοια, ἰδίως ἡ πανπεριληπτικὴ) ὄχι μόνο δὲν συνάδει ἀναγκαστικὰ καὶ λογικὰ πρὸς τὴν ἄλλη ἀλλὰ καὶ κάποτε τὴν καταπολεμᾶ.
Καὶ ὅτι ἡ Πλατωνικὴ λογικὴ δὲν συμπίπτει μὲ τὴν πραγματικότητα.
Ἢ, ἡ πραγματικότητα δὲν εἶναι πάντα λογική.
Ὅπως ἔγραψε καὶ ὁ Χέγκελ.
Ἀλλὰ, ἐνῶ ἐκεῖνος εἶπε:
«…στὴν περίπτωση αὐτὴ τόσο τὸ χειρότερο γιὰ τὴν πραγματικότητα.»
Ἀλήθεια, εἶναι καὶ πιὸ πραγματικό καὶ ταυτολογικὸ τὸ:
«…τόσο τὸ χειρότερο γιὰ τὴν λογική.»
(ποὺ πιστεύω κι εγώ).
Βέβαια τὸ πότε εἶναι καλύτερο κάποιος νὰ εἶναι περισσότερο Καλός, ἢ Δίκαιος, ἢ Φιλελεύθερος, ἢ Παραγωγικός, ἢ Σπάταλος, ἢ Οἰκονόμος (=τσιγκούνης), ἢ γενναῖος καὶ παράτολμος, ἢ συνετὸς καὶ προσεκτικός, κλπ.
Εἶναι πρόβλημα πρακτικὸ καὶ συγκεκριμένο.
Ποὺ πρέπει νὰ ἀντιμετωπιστεῖ ἀνάλογα μὲ τὶς ἐπικρατοῦσες κάθε φορᾶ εἰδικὲς συνθῆκες καὶ τὸ περιβάλλον.
Πάντως τὰ μεγάλα λάθη τοῦ Πλάτωνος, δὲν μποροῦν -γιὰ νὰ εἴμαστε δίκαιοι- νὰ μειώσουν τὸ μεγαλεῖο του, ποὺ γιὰ πολλὰ ἀκόμη χρόνια θὰ μᾶς καθοδηγεῖ.
Οὔτε πρέπει νὰ μᾶς κάνουν νὰ ξεχνᾶμε τοὺς πάμπολλους δρόμους ποὺ ἄνοιξε καὶ ἔστρωσε γιὰ τὴν Σημαντικὴ Σκέψη.
2) Γιὰ νὰ ἐξηγηθεῖ τὸ Ἑλληνικὸ θαῦμα πολλὲς θεωρίες καὶ πολλὰ βιβλία ἔχουν γραφεῖ.
Ἄλλα, ὑποστηρίζουν περισσότερο τὸ περιβάλλον μας καὶ ἄλλα τὸ DNA καὶ ὅλα τὸν συνδυασμό τους καὶ ἄλλα, ἄλλα. (Τὸ κλίμα, τὴν ἐποχή, τὴν θάλασσα, τὸ ἐμπόριο κλπ.)
Ἐδῶ θὰ προσθέσω μία τμηματικὴ ἐξήγηση = ὑπόθεση, ποὺ θεωρῶ ἐνδιαφέρουσα καὶ ἄξια περαιτέρω διερεύνησης.
Μία προσπάθεια νὰ ἐξηγηθεῖ ἡ φιλοσοφικὴ καὶ ὄχι μόνο, κριτικὴ παράδοση:
Τὸν γιὰ ἔξι μῆνες καθηγητή μου, Κὰρλ Πόππερ, δὲν σεβόμουν πολύ.
Ἔτυχε νὰ τὸν γνωρίσω τὴν ἐποχὴ πού, ὄντας νεοαφιχθεῖς, τὸν εἶχαν στριμώξει σὲ μία ὑπόγεια αἴθουσα τοῦ L.S.E. (London School of Economics) καὶ δὲν τὸν θεωροῦσαν, ὅπως ἀργότερα, σημαντικό.
Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ τὰ Ἀγγλικά μου ἦταν πολὺ ἐλλιπῆ. Καὶ δυστυχῶς τοῦ Πόππερ τὰ Γερμανοαγγλικὰ χειρότερα.
Ἔτσι μετὰ ἔξι μῆνες (κακῶς) τὸν ἐγκατέλειψα, επιλέγοντας ἄλλο προαιρετικὸ μάθημα.
Ἐπίσης, ἡ γνώμη μου γιὰ τὸν Θαλὴ (ἴσως καὶ πάλι κακῶς) ἦταν κακή.
Γνώριζα ὅτι τὰ μόνα σωζόμενα ἀποσπάσματά του ἦταν τὸ “Πάντα γέμει θεών”.
Καὶ ἕνα ἄλλο ποὺ ὑποστήριζε ὅτι: Ἡ Γῆ κολυμπάει σὰν κούτσουρο στὸ νερό.
Δὲν τοῦ εἶχα μεγάλο θαυμασμό, παρόλο ποὺ οἱ εἰδικοὶ λένε ὅτι ἀπὸ αὐτὸν ξεκίνησε ἡ Ἑλληνικὴ καὶ ὄχι μόνο φιλοσοφία.
Ὅμως πρόσφατα διάβασα ἕνα κείμενο τοῦ Πόππερ καὶ μία ὑπόθεσή του γιὰ τὸν Θαλὴ ποὺ μὲ ἔκανε νὰ ἀλλάξω γνώμη καὶ γιὰ τοὺς δύο τους.
Ὑποστηρίζει δὲ ὁ Πόππερ ὅτι: ὁ Θαλὴς ὄντας δάσκαλος τοῦ Ἀναξίμανδρου:
Ἀντὶ νὰ κάνει ὅπως ἄλλοι ἀρχηγοὶ θρησκειῶν καὶ φιλοσοφιῶν (τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Βούδα, τοῦ Μωάμεθ καὶ ὅλων τῶν ἄλλων περιλαμβανομένων) καὶ κομμάτων καὶ σχολῶν κλπ, ποὺ προέτρεπαν τοὺς ὀπαδοὺς τους νὰ τοὺς ακολουθούν και νὰ τοὺς μιμοῦνται:
Αυτὸς τὸν ἔπεισε νὰ τοῦ ἀντιταχθεῖ καὶ νὰ τὸν διορθώνει καὶ νὰ τοῦ ἀντιλέγει.
Καὶ νὰ προσπαθήσει νὰ διορθώνει τὸν δάσκαλο καὶ καθοδηγητή του.
Ἐγκαινιάζοντας μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο: τὴν κριτικὴ Ἑλληνικὴ -καὶ ὄχι μόνο- φιλοσοφία.
Καὶ τὴν κριτικὴ Σκέψη γενικά.
Καὶ συμβάλλοντας ἔτσι οὐσιαστικὰ στὸ Ἑλληνικὸ Θαῦμα.
Ἡ ἀξιολόγησή μου τῆς ὑπόθεσης αὐτῆς τοῦ Πόππερ, ἐξηγεῖ τὰ “κακώς” ποὺ ἔγραψα παραπάνω.
VI. Λέξεις νοήματα, ἔννοιες
Κραυγὲς (γαυγίσματα, νιαουρίσματα) καὶ φθόγγους πολλὰ ζῶα ἐκβάλλουν, πότε γιὰ νὰ ἐκφράσουν συναισθήματα –πόνο, χαρά, δίψα, πείνα κ.α.
(Ἡ γάτα μας ὅταν πεινάει ἔρχεται καὶ μᾶς τὸ λέει = νιαουρίζει χαρακτηριστικά.)
Καὶ πότε γιὰ νὰ εἰδοποιήσουν γιὰ κίνδυνο.
Ἔχουν δηλαδὴ καὶ τὰ ἄλλα ζῶα, ἐκτὸς ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, τὴν ἀνάγκη καὶ τὴν ἱκανότητα ἔκφρασης καὶ ἐπικοινωνίας.
Ἰδίως ὅσα ζοῦν σὲ ἀγέλες. Τὸ κακὸ εἶναι ὅτι οἱ ἐγκέφαλοι καὶ ἡ λειτουργία τους, πολλῶν πλούσιων ἐγκεφαλικὰ ζώων (πιθήκων, ἐλεφάντων, φαλαινῶν, δελφι-νιῶν) δὲν ἔχουν ἐπαρκῶς μελετηθεῖ. Ἀλλὰ καὶ τοὺς τῶν ἀνθρώπων τώρα ἀρχίσαμε κάπως περισσότερο καὶ καλύτερα νὰ τοὺς μελετᾶμε.
Πάντως ἐμεῖς οἱ θνητοί, ἐκ κατάσκευῆς, ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια προσπαθειῶν καταφέραμε νὰ φτιάξουμε καλύτερα καὶ πολυπλοκότερα συστήματα ἐπικοινωνίας καὶ διατήρησης τῆς μνήμης καὶ φτιάξαμε τὶς λέξεις.
Οἱ λέξεις εἶναι ἐπιλογὲς καὶ συνδυ-ασμοὶ φθόγγων ποὺ χαρακτηρίζουν (=ἐπαναλαμβάνουν) ὁρισμένες συγκεκριμένες καταστάσεις καὶ πρόσωπα καὶ ἀντὶ-κείμενα.
Οἱ παλαιοὶ πρόγονοί μας ἦταν, φαίνεται, τόσο ἐνθουσιασμένοι ἀπὸ τὸ ἐπίτευγμά τους αὐτό, ὥστε ὄντας Μάγοι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ἔδωσαν στὶς λέξεις καὶ κυρίως στὶς ὀνομασίες μεγάλη μαγικὴ δύναμη.
Καὶ τελικὰ πίστεψαν -κακῶς- ὅτι:
Ὅποιος γνωρίζει τὴν λέξη, ἢ τὸ ὄνομα ἑνὸς προσώπου ἢ ἀντικει-μένου, τὸ κυριαρχεῖ.
Καὶ ὅτι ἀκόμη καὶ μία κατάσταση μπορεῖ νὰ ἐλεγχθεῖ, ἂν μπορέσουμε νὰ τὴν ὁρίσουμε = χαρακτηρίσουμε μὲ ἕνα ὄνομα. Ἢ μὲ ἕναν ὁρισμό.
Ἀκόμη πίστευαν ὅτι τὰ ὀνόματα εἶναι μέρος τῆς ὑπόστασης τῶν ὄντων, δηλαδὴ τῆς οὐσίας τους.
(Πράγμα ποὺ νομίζω ὅτι:
Καὶ σήμερα πολλοὶ πολιτικοὶ καὶ δημοσιογράφοι τὸ πιστεύουν.)
Ἀργότερα, πολὺ ἀργότερα, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι καταφέραμε κι ἕνα ἄλλο σημαντικότατο μνημονιακὸ – τεχνικὸ ἐπίτευγμα:
Φτιάξαμε τὶς γραφές.
Χάρη στὶς ὁποῖες καὶ μὲ τὶς ὀποίες, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι μποροῦμε νὰ ἐπικοινωνοῦμε καλύτερα καὶ περισσότερο, διατηροῦμε τὶς γνώσεις μας γιὰ πολλὰ πολλὰ χρόνια.
Καὶ τὶς ἐπεκτείνουμε καὶ προεκτείνουμε πολλαπλὰ καὶ οὐσιαστικά.
Ἐδῶ ἀξίζει νὰ παρατηρηθεῖ ὅτι:
Οἱ λέξεις ἀλλάζουν -νοήματα- μὲ τὸν καιρὸ καὶ ἀνάλογα μὲ τὶς ἐποχὲς καὶ τὶς καταστάσεις καὶ συνθῆκες.
Ἐνῶ οἱ ἔννοιες, ἰδίως οἱ πανπεριληπτικές ὄχι, μένοντας πιστὲς στὸν ὁρισμό τους.
Τὸ “καλός” γιὰ τὸν ἀρχαῖο Ἕλληνα σήμαινε ὡραῖος.
Καὶ τὸ “ἀγαθός”, ποὺ τότε ἦταν τὸ σημερινὸ “καλός”, μᾶς εἰδοποιεῖ ὅτι πρόκειται γιὰ διανοητικὰ καθυστερημένο.
Ἀντίθετα οἱ ἔννοιες Σὺν-Πᾶν καὶ Ὕπαρξη (ὅπως ὑποστηρίζει καὶ ὁ Παρμενίδης) πάντοτε θὰ σημαίνουν γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, αὐτὸ ποὺ ἀρχικὰ ὁρίσαμε νὰ σημαίνουν (=θὰ παραμένουν αμετάβλητες).
Αὐτὰ τὰ ἔγραψα γιὰ νὰ καταλήξω στὸ ὅτι:
Ἡ λέξη “χρόνος” (ἢ χῶρος κλπ) μπορεῖ πότε -ἀνάλογα μὲ τὰ συμφραζόμενα- καὶ τὶς περιστάσεις- νὰ σημαίνει (νὰ θέλει νὰ ἐκφράσει = ὑπενθυμίσει) ἕνα συγκεκριμένο = ὁρισμένο, (ἔστω καὶ στὸ περίπου) χρονικὸ διάστημα ἢ μέγεθος.
Π.χ. μέρα, ἢ ἔτος = "χρόνος".
Καὶ πότε νὰ προβάλει τὴν γενικὴ καὶ ἀόριστη ἔννοια τοῦ χρόνου.
Καὶ ὅτι: Τὸ πότε πρόκειται γιὰ τὸ ἕνα, ἢ τὸ ἄλλο κάποτε -συχνὰ- παίζει μεγάλο ρόλο γιὰ τὴν κατανόησή μας.
Δυστυχὼς, οἱ περισσότεροι φυσικοὶ δὲν φαίνεται νὰ ἔχουν μπορέσει νὰ διακρίνουν = ξεχωρίσουν τὸ πότε αὐτὸ ποὺ ἀναφέρουν, ἢ γράφουν εἶναι ἔννοια (=μὴ μεταβαλλόμενη, φαντασιακή).
Καὶ πότε πρόκειται γιὰ συγκεκριμένο ὑπαρκτό, καταμετρήσιμο μέγεθος, ἢ γεγονός.
Μπερδευόμενοι & μπερδεύοντάς μας.
Σημειώσεις
1) Ἡ ἴδια λέξη (π.χ. «μάζα», «χῶρος», «χρόνος», κ.α.) μπορεῖ, ὅταν δὲν καθορίζεται σαφέστερα νὰ σημαίνει:
Κάποια ἔννοια, ἢ ἔννοιες, γενικὰ καὶ ἀόριστα. Δηλαδὴ «δημιουργήματα» τῆς φαντασίας μας, ἀπὸ μνῆμες, παρατηρήσεων συγκεκριμένων, ὄντων, ἢ καταστάσεων, ἢ γεγονότων.
Καὶ ἡ ἴδια, νὰ ἐκφράζει συγκεκριμένα, πραγματικὰ ὄντα, ἢ γεγονότα καὶ τὰ μεγέθη τους.
Π.χ. ὁ χῶρος τοῦ δωματίου μου.
Ἢ ὁ χῶρος ὡς ἔννοια γενικά.
Τὸ πότε μία λέξη σημαίνει τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο συχνὰ ἐννοεῖται ἀπὸ τὰ συμφραζόμενα καὶ κάποτε δὲν παίζει ρόλο (δὲν ἔχει σημασία).
Ἢ μπορεῖ νὰ συμπίπτουν.
Ὑπάρχουν ὅμως περιπτώσεις ποὺ τὸ τί ἀπὸ τὰ δύο σημαίνει μία λέξη ἔχει σημασία. Καὶ κάποτε σημαντική.
2) Πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις, διαφωνίες καὶ .ἄσκοπες καὶ ἄχρηστες συζητήσεις, ὀφείλονται στὸ ὅτι ἡ ἴδια λέξη, για διαφορετικοὺς ἀνθρώπους, ἢ καὶ γιὰ τοὺς ἴδιους, ὑπὸ διαφορετικὲς συνθῆκες, ὀνομάζουν διαφορετικὰ ὄντα ἢ διαφορετικὲς καταστάσεις. Ἢ ἔχουν διαφορετικὸ περιεχόμενο.
Ἢ ὁρίζονται καὶ προσδιορίζονται διαφορετικά.
Καὶ πολὺ συχνὰ ἡ διαφορὰ αὐτὴ δὲν εἶναι συνειδητή. Γι’ αὐτὸ πρὶν ἀπὸ κάθε ἔρευνα , ἀναζήτηση, ἢ συζήτηση, ἢ γραφή, ἢ ἀπόφαση. Ἀν θέλουμε νὰ γνωρίζουμε τὸ ἀντικείμενό της, ἢ το περιεχόμενο της, ἢ τὸν στόχο της, θὰ πρέπει νὰ ὁρίζουμε καὶ νὰ καθορίζουμε σαφῶς τοὺς ὅρους της.
Καὶ τότε μόνο μπορεῖ νὰ βγει κάποιο εποικοδομητικὸ συμπέρασμα.
Διαφορετικὰ πρόκειται γιὰ φλυαρίες καὶ ἀερολογίες καὶ ἄστοχες καὶ ἀστόχαστες διαφωνίες.
Ἀς τὸ ἔχουν αὐτὸ ὑπόψιν οἱ Φυσικοῖ - Κοσμολόγοι.
VIΙ. Συμπτώσεις
Ὁ Μέγιστος τῶν Σοφιστῶν Πρωταγόρας, ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Ἀνθρωποκεντρισμοῦ:
Δίδαξε καὶ ἔγραψε κάτι μὲ τὸ ὁποῖο τώρα πιά, μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια καὶ τόσες ἐπιστημονικὲς καὶ τεχνικὲς (καὶ ὄχι μόνο) προόδους, καὶ λόγω αὐτῶν, εἴμαστε σχεδὸν ὑποχρεωμένοι νὰ συμφωνήσουμε ὅλοι:
Ὅτι δηλαδή:
"Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπον εἶναι. Τῶν μὲν ὄντων ὡς ἐστίν, τῶν δὲ μὴ ὄντων ὡς οὐκ ἐστίν".
Ὅπως ἀναφέρει καὶ ὁ Πλάτων στὸν Θεαίτητό του.
Τὸ «χρημάτων» ἐδῶ δὲν σημαίνει βέβαια: Εὐρὼ, ἢ Δολλάρια. Αλλὰ πραγμάτων, καταστάσεων, γεγονότων, ὄντων, φαινομένων κλπ.
Τὸ δὲ «μέτρον» σημαίνει: κριτής, ἐκτιμητής, γνώστης, ἀποδέκτης κ.α.
Αὐτὰ μεταφερόμενα στὸ σήμερα, ποὺ ἀποκτήσαμε «ἐν τῷ μεταξύ», τόσες πολλὲς πληροφορίες καὶ ἐμπειρίες καὶ γνώσεις: ἀνατομικὲς κι ἠλεκτρονικὲς καὶ ἄλλες, μᾶς δηλοῦν ὅτι:
Ὁ ἀνθρώπινος ἐγκέφαλός μας, μὲ τὴν ἀσταμάτητη λειτουργία του, εἶναι αὐτὸς ποὺ σὺν-θέτει καὶ ἀνὰσυν-θέτει καὶ παράγει καὶ ἀνὰ-παράγει μνημονιακά, τὴν κάθε γνώση μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι μὲ τὴν λειτουργία τῶν ἐγκεφάλων μας, ποὺ εἶναι αὐτὸ ποὺ κυρίως μᾶς διακρίνει ἀπὸ τὰ ἄλλα ζῶα, ἀποφασίζουμε καὶ διακρίνουμε τὰ ὄντα καὶ τὰ γεγονότα σὲ κατηγορίες.
Καὶ τὰ κατατάσσουμε σὲ διάφορες ποὺ φτιάχνουμε μὲ τὸ μυαλὸ μας διακρίσεις. Ἀπὸ τὶς ὁμοιότητές τους καὶ τὶς κατ’ ἐμᾶς διαφορές τους.
Ὅπως καὶ διαλέγουμε τὸ ποιὰ ἀπὸ αὐτὰ ἀνήκουν στὴν μία ἢ στὴν ἄλλη, μεγάλη ἢ μικρή, σημαντικὴ ἢ ἀσήμαντη, χρήσιμη ἢ ἄχρηστη, ποὺ νομίζουμε κατηγορία.
Πράγμα -πραγματικότητα, γεγονὸς- ποὺ ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν διάκριση τῶν ὄντων, τῶν γεγονότων καὶ τῶν καταστάσεων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά.
Πρόκειται γιὰ μία διάκριση ποὺ ὅταν γίνεται καὶ χρησιμοποιεῖται, βοηθάει ἀσφαλῶς τὴν κατηγορηματοποίηση καὶ συστηματοποίηση τῆς γνώσης μας καὶ εἶναι χρήσιμη πολὺ.
Kάποτε ἀπαραίτητη, ἢ καὶ σωτήρια.
Ὅμως καὶ αὐτὴ καὶ τὸ πότε καὶ τὸ πῶς θὰ γίνει καὶ τὸ ποῦ θὰ χρησιμοποιηθεῖ, ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς.
Γιατί, ἐμεῖς οἱ θνητοί, ὅπως προέβλεψε καὶ ὁ Πρωταγόρας, εἴμαστε ἐκεῖνοι ποὺ ἀποφασίζουμε τὸ πότε οἱ διάφορες ποὺ κάνουμε διακρίσεις χρειάζονται καὶ πρέπει νὰ γίνουν.
Καὶ πῶς νὰ χρησιμοποιηθοῦν.
Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ ποὺ δὲν εἶναι τῆς στιγμῆς, μᾶς διδάσκει μεταφερόμενη ἔστω καὶ πρόχειρα καὶ ἀποσπασματικὰ στὸ σήμερα, ἡ παραπάνω ἀνακαθοριστική, ἀνθρωποκεντρικὴ σκέψη καὶ φράση, τοῦ σοφότατου τῶν Σοφιστῶν.
Συνεπῶς, μπορεῖ ἡ πραγματικότητα νὰ διαφέρει οὐσιωδῶς καὶ συχνὰ προφανῶς ἀπὸ τὴν φαντασία μας.
Καὶ ἀπὸ τὰ ὄνειρά μας καὶ τὰ παραμύθια.
Καὶ τὰ πραγματικὰ ὄντα, νὰ εἶναι πο-λὺ -γιὰ ἐμᾶς- διαφορετικὰ καὶ σημαντικά κι ἀντίθετα συχνὰ ἀπὸ τὰ τέρατα καὶ τὰ εἴδωλα τὰ τρομακτικά.
Καὶ μπορεῖ ἡ συνειδητοποίηση καὶ γνώση τῶν διαφορῶν αὐτῶν νὰ βοηθᾶ τὴν γνώση γενικά.
Καὶ τὴν ἀποφυγὴ λαθῶν.
Δηλαδὴ τὴν γνώση τῆς Πραγματικότητάς μας
Κι ἑπομένως νὰ προάγει τὴν ἐπιβίωσή μας καὶ τὴν Ὕπαρξή μας καὶ τὴν ἐπιβολή μας καὶ τὴν εὐημερία μας.
Τὴν δική μας καὶ πολλῶν ἄλλων φιλικῶν καὶ χρήσιμων καὶ ἀγαπητῶν, ζώντων καὶ μή, ὄντων.
Καὶ μπορεῖ καὶ ἔτσι εἶναι:
Ἡ οὐσιαστικὴ αὐτὴ διαφορὰ νὰ δείχνει τὴ Μεγάλη-Παραπλάνησή μας.
Ὅμως τελικὰ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ τὴν θέλησή μας, καὶ τὶς ἀνάγκες μας, ἐξαρτᾶται τὸ ἐὰν καὶ πότε καὶ πῶς χρειάζεται νὰ γίνει καὶ νὰ προβληθεῖ καὶ νὰ χρησιμεύσει.
Ἀπόδειξη τὸ ὅτι: ἐπὶ τόσους αἰῶνες ἡ διάκριση αὐτὴ ἔχει συχνότατα, κάποτε μάλιστα συνειδητὰ (γιὰ λόγους συμφέροντος;), ἀποσιωπηθεῖ.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι, νομίζω, ἀπαραίτητο νὰ τονιστεῖ: Πὼς πιθανὸν, ἕνας ἀπὸ τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἄργησε τόσο πολὺ νὰ γίνει ξεκάθαρη καὶ νὰ προβληθεῖ ἡ διάκριση τῶν ὄντων καὶ τῶν συμπαραμαρτουμένων τους, σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακὰ εἶναι καὶ τὸ ὅτι:
Πάμπολλες φορὲς ἡ φαντασία μας συμπίπτει μὲ τὴν πραγματικότητά μας. Ἢ ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ αὐτήν.
Καὶ ὅτι συνεπῶς, στὴν περίπτωση αὐτὴ ἡ διάκριση ἀτονεῖ καὶ μπορεῖ ἀτιμωρητὶ νὰ παραβλέπεται.
Καὶ γίνεται καὶ εἶναι ἄχρηστη καὶ περιττὴ καὶ ἀνενεργή.
Καὶ πρόβλημα δὲν ὑπάρχει.
Καὶ ὅλα πᾶνε καλά.
Συμβαίνει ὅμως καὶ τὸ ἀντίθετο, ὅπως προβλήθηκε στὸ «Τὰ Δεινά».
Καὶ τότε προβλήματα παρουσιάζονται πολλά.
Καὶ κάποτε καὶ δραματικά.
Ἰδίως ὅταν ὄχι μόνο δὲν συμπίπτει ἡ φαντασία μας μὲ τὴν πραγματικότητά μας, ἀλλὰ εἶναι κι ἀντίθετες.
Ἤ καὶ καταπολεμοῦν ἡ μία τὴν ἄλλη. Καὶ τότε εἶναι ποὺ ἡ διάκριση αὐτὴ γίνεται καὶ εἶναι χρήσιμη πολύ.
Καὶ μάλιστα -κάποτε- καταλυτική.
Εὐτυχῶς στὴν περίπτωση αὐτή:
Τὸ πότε ἕνα ὂν εἶναι πραγματικὸ ἢ φαντασιακό:
Καὶ τὸ πότε ἕνα γεγονὸς ἢ μία κατάσταση εἶναι ἔργο τῆς ἀνθρώπινης φαντασίας μας ἢ ὄχι.
Μᾶς βοηθοῦν καὶ μᾶς ἐπιτρέπουν ἢ καὶ μᾶς ἀναγκάζουν κάποτε, νὰ τὸ διακρίνουμε, τὰ παραπάνω κριτήρια ποὺ καταγράφηκαν στὸ κεφάλαιο «Διαφορὲς» καὶ οἱ συνδυασμοί τους.
Καθὼς καὶ ἡ στοιχειώδης λογικὴ ποὺ συχνὰ ἀποφεύγεται κι αὐτή.
Δυστυχῶς ὅμως καὶ τὰ κριτήρια αὐτὰ στὸ παρελθόν, ὅπως ἐγράφη, εἶχαν σχεδὸν ἐπίτηδες ἀγνοηθεῖ.
Ἢ παραλείπονταν συμφεροντολογικά.
Ἐλπίζεται ὅμως ὅτι ἀπὸ ἐδῶ καὶ μπρὸς -ὑπάρχουν περὶ αὐτοῦ ἀρκετὰ θετικὰ σημάδια, ἴσως λόγω καὶ τῶν Ἠλεκτρονικῶν-Ὑπολογιστῶν (Η/Υ);- τουλάχιστον οἱ σημαντικότεροι τῶν ἐπιστημόνων ἢ καὶ τῶν ἄλλων στοχαστῶν (ποὺ καὶ γι’ αὐτὸ θὰ θεωρηθοῦν ὡς “οἱ σημαντικότεροι”;), θὰ κάνουν κατάλληλη χρήση τῶν παραπάνω ἀλλὰ καὶ ἄλλων διακρίσεων ὥστε νὰ ἀποφευχθοῦν πολλὲς ἀπὸ τὶς προκαταλήψεις μας.
Καὶ ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ πρόοδοι καὶ οἱ γνώσεις μας καὶ οἱ ἐμπειρίες μας, οἱ τωρινές, θὰ χρησιμοποιηθοῦν καὶ θὰ μᾶς ἐπιτρέψουν σαφέστερη γνώση.
Ὄχι μόνο γιὰ νὰ ἀποφεύγουμε πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις μας καὶ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ καθοδηγούμαστε κι ἐμεῖς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ἐγγόνια μας πιὸ σίγουρα.
Ὥστε οἱ ἀπόγονοί μας ἂν θὰ ὑπάρξουν ν’ ἀποφασίσουν πιὸ καλὰ γιὰ τὸ μέλλον τους:
Σημειώσεις
1) Ἰδοὺ τὸ κατ’ ἐμέ, ἁπλούστερο καὶ συνηθέστερο παράδειγμα σύμπτωσης (ἢ μὴ) τῆς φαντασίας μὲ τὴν πραγματικότητα:
Περιμένω ἕναν φίλο μου στὸ καφενεῖο:
Τὸν διακρίνω νὰ ἔρχεται ἀπὸ μακριὰ: Ἂν πράγματι εἶναι αὐτός, ἡ πραγματικότητα συμπίπτει μὲ τὴν φαντασία μου.
Ἐὰν ἔκανα λάθος καὶ ἦταν κάποιος ποὺ τοῦ μοιάζει: Ἡ πραγματικότητα διαψεύδει τὴν φαντασία μου.
2) Ὅλες οἱ προβλέψεις γιὰ τὸ μέλλον ὅταν ἐπιβεβαιωθοῦν (γιὰ νὰ χαρεῖ καὶ ὁ K. Popper) ἡ σύμπτωση ἐπετεύχθη.
Ἂν ὄχι, πρόκειται γιὰ παραπλάνηση. Οἱ συνέπειες τῆς ὁποίας ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὶς ἑκάστοτε εἰδικὲς συνθῆκες.
3) Μὴ ὄντας οὔτε μαθηματικὸς οὔτε φυσικός, σὲ διάφορα βιβλία φυσικῆς διάβασα ὅτι: ὁ Ἀϊνστάιν διατύπωσε τὴν θεωρία ὅτι:
Η μάζα “τσαλακώνει” τὸν χῶρο καὶ τὸν χρόνο, ή τὸν χωρόχρονο.
Καὶ ἐάν μὲν ὁ Αϊνστάιν διδάσκει ὅτι:
Μία συγκεκριμένη μεγάλη μάζα (μεγέθους ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἡλίου) μπορεί νὰ μεταβάλλει τὴν πορεία ἀνάλογα καὶ καταμετρήσιμα καὶ πάλι, συγκεκριμένων (μὲ μάζα, ἢ καὶ ἴσως ὄχι) “πρωταρχικῶν” σωματιδίων ή ἄλλων πράγματι ὑπαρχόντων σωμάτων:
Ὅλα εἶναι καλά!
Ἀλλὰ, ἡ φράση “Mass warps time and space”, ἔτσι ἀόριστα δὲν ταιριάζει.
Και τούτο γιατῖ, στὴν περίπτωση αυτή:
Φαίνεται σὰν ὁ Ἀϊνστάιν νὰ ἐννοεῖ:
Τὴν μάζα, τὸν χρόνο και τὸν χώρο, ὄχι μὲ συγκεκριμένα καταμετρησίμα χαρακτηριστικά, καὶ μεγέθη, ἀλλά ὡς έννοιες. Καὶ οἱ ἔννοιες δὲν τσαλακώνονται, οὔτε, οὔτε μεταβάλλονται, οὔτε μποροῦν να ἀλλάξουν η μία τὴν ἄλλη.
Ἀπλούστατα γιατὶ στὴν πραγματικότητα δὲν υπάρχουν.
Δὲν ὑπάρχουν ἔξω ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φαντασία μας καὶ μόνο σ’αὐτήν.
Μόνο ἡ φαντασία μας θὰ μποροῦσε -ἴσως- νὰ ἀλλάξει τὶς ἔννοιες.
Ὄμως κι αὐτὸ εἶναι ἀδύνατο ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Παρμενίδης (γιὰ τὸ ΟΝ, πρᾶγμα ποὺ ἰσχύει καὶ γιὰ τὶς ἄλλες ἔννοιες). Ὄταν ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἐκλείψει ἀπὸ τὸ Big-Bang καὶ οἱ ἔννοιες θὰ ἐξαφανιστοῦν κι αυτὲς μαζὶ μὲ ἑμᾶς.
Οὔτε ἡ ἀγάπη, οὔτε ἣ ἂρμονια, οὔτε το κάλλος θὰ ὑπάρχουν, γιατὶ εἶναι ἀνθρώπινες ἀξιολογήσεις.
Ὄμως, τα συγκεκριμένα μεγέθη καὶ οἱ ἀποστάσεις τῶν σωματιδίων και τῶν συνδυασμῶν τους θὰ ἐξακολουθήσουν νὰ ὑπάρχουν καὶ νὰ μεταβάλλονται για πολὺ χωρὶς νὰ ὑπάρχουν ἄνθρωποι νὰ τὶς ἀντιληφθοῦν ἢ καταμετρήσουν.
Αὐτἀ μᾶς λέει ἡ ἀπλὴ λογικὴ.
Εἶναι συνεπῶς χρήσιμο τὸ να μπορεῖ κάποιος -ἰδίως ἐπιστήμων- νὰ διακρίνει πότε μία φράση (=μία έκφραση) ἀναφέρεται σὲ πραγματικὰ καὶ συγκεκριμένα μεγέθη καὶ θέσεις καὶ ἀποστάσεις.
Ἢ ἀντίθετα σὲ ἀόριστες καὶ γενικὲς φαντασιακές ἔννοιες.
Ἐὰν ὁρισμένα ρολόγια τῶν μέσων πλοήγησης δορυφόρων, ποὺ βρίσκονται σὲ τροχιὰ πηγαίνουν πιὸ ἀργὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βρίσκονται στὴν Γη, αὐτὸ δὲν δείχνει ἐπιμήκυνση τοῦ χρόνου ὡς ἔννοια γενικά.
4) Ἕνα ἄλλο λάθος, ποὺ νομίζω ὅτι κάνει ἡ διεθνὴς -καὶ ἡ Ἑλληνικὴ- ἐπιστημονικὴ κοινότητα τῆς φυσικῆς, τὸ ὁποῖο καὶ προβάλλω μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι κάποτε θὰ τὸ διορθώσει, εἶναι τὸ ἀκόλουθο:
Τὸ ὅτι ἀκόμη καὶ σημαντικοὶ ἐπιστήμονες τῆς φυσικῆς βάζουν τὸν ὄρο "Σύμπαν", ἐκεῖ ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ βάλουν τὸν ὄρο Μπὶγκ-Μπάνγκ, ὅταν στὸ ΜΜ, πράγματι ἀναφέρονται
Καὶ αὐτὸ γιατί νομίζουν ὅτι εἶναι ἀδιάφορο τὸ ποιὸν ἀπὸ τοὺς δύο ὅρους θὰ χρησιμοποιήσουν.
Καὶ ὅτι, τὸ Big-Bang ταυτίζεται μὲ τὸ ΣΥΝ-ΠΑΝ. Ὅμως πρόκειται περὶ λάθους.
Καθότι οἱ δύο αὐτοὶ ὄροι δὲν σημαίνουν τὸ ἴδιο πράγμα καὶ δὲν ἔχουν τὸ ἴδιο ἀντικείμενο.
Γιατί ἄλλο μᾶς λέει τὸ ΣΥΝ-ΠΑΝ καὶ ἄλλο δηλώνει τὸ Big-Bang.
Πρόκειται γιὰ δύο πολὺ διαφορετικὰ ὄντα: Τὸ ἕνα εἶναι πραγματικὸ καὶ τὸ ἄλλο φαντασιακό.
Πρόκειται συνεπῶς γιὰ τὸ ὅτι:
Τὸ μὲν Universe εἶναι μία παλαιὰ κυρίως ἀρχαῖο-ἑλληνικὴ ἔννοια (=δημιούργημα τῆς Ἑλληνικῆς πλούσιας φαντασίας μας, ἢ ποὺ ἴσως μᾶς ἦρθε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο).
Ποὺ μᾶς λέει ὅτι κάποτε καὶ ἀπὸ μίαν ἄποψη: ὅλα τὰ γύρω μας (¨κι ἐμεῖς μαζὶ¨) μποροῦμε καὶ χρησιμεύει κάποτε νὰ θεωρηθοῦμε ὡς ΕΝ.
Ὡς μία τεράστια πᾶν-περιληπτικὴ ΜΟΝΑΔΑ. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ γνωστὸ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Φιλοσοφία: ΕΝ-ΠΑΝ. Μία ἔννοια ποὺ τὴν παρέλαβαν οἱ Ρωμαῖοι καὶ τὴν ὀνόμασαν, ἢ τὴν μετέφρασαν: Uni-versus.
Δηλαδή, στὰ Λατινικά: Ὅλα - μαζί.
Ἀπὸ τοὺς δὲ Ρωμαίους, ἡ ἔννοια αὐτὴ μεταφέρθηκε σὲ Γαλλία, Ἀγγλία κ.ἀ..
Καὶ πάντα καὶ παντοῦ παραμένει μία πᾶν-περιληπτικὴ ἔννοια.
Ἀντίθετα τὸ Big-Bang δὲν εἶναι πλέον ἔννοια (=φαντασία). Ἀλλὰ γεγονός. Δηλαδὴ μία πολὺ καλὰ καὶ ἐπιστημονικὰ καὶ πειραματικὰ καὶ αἰσθητὰ ἀποδεδειγμένη καὶ καταμετρημένη πραγματικότητα.
Ἕνα γεγονὸς ποὺ ἔλαβε χώρα πρὶν ἀπὸ 13700 δισεκατομμύρια -περίπου- χρόνια.
Δὲν πρέπει συνεπῶς, ὅταν πρόκειται γιὰ τὸ Big-Bang (=τὴν Μεγάλη - Ἔκταση ἢ Ἔκρηξη) δηλαδὴ ἕνα συγκεκριμένο πραγματικὸ γεγονός, μὲ ἡμερομηνία ἔναρξης και συγκεκριμένο μέγεθος, νὰ χρησιμοποιοῦμε τὸν ὄρο Σὺν-Πᾶν, ἢ Universe. Ποὺ μᾶς συν-περι-λαμβάνει.
Ἄλλο τὸ ἕνα (ἔννοια=φαντασία), κι ἄλλο τὸ ἄλλο (=γεγονός).
Ἀπόδειξη αὐτῶν τὸ ὅτι ὁρισμένοι ἄφρονες ἐπιστήμονες χρησιμοποιοῦν τὸν ὄρο:
Multi-Verse". Θέλοντας νὰ ποῦν: Πολλὰ Μπίγκ-Μπάνγκ = Multi-Big-Bang.
Ὅμως καταλήγουν νὰ μπερδεύονται καὶ νὰ μπερδεύουν λέγοντας:
«Ὅλα εἶναι Ἕνα: Ἀλλὰ ὅλα εἶναι πολλά».
Πιθανὸν αὺτὸ ποὺ τοὺς μπερδεύει να εἶναι τὸ ὅτι:
Τὸ Μπὶγκ-Μπάνγκ, ἢ Μεγάλη-Ἔκρηξη:
Ἄρχισε στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα ὡς μία πολὺ ἀπίθανη ὑπόθεση, ὡς μία φαντασία τόσο περίεργη καὶ πρωτόγνωρη ποὺ ἕνας ἐπιστήμονας τὴν ὀνόμασε σκωπτικὰ “Big Bang.”
Δηλαδὴ "Μεγάλος Κρότος". (=μεγάλη φασαρία, ἢ μεγάλη ἀρλούμπα, θέλοντας νὰ ὑπονοήσει).
Σιγὰ σιγὰ ὅμως, μὲ τὰ χρόνια καὶ τὰ πειράματα καὶ τὶς συζητήσεις καὶ ἀναζητήσεις. Ἀπεδείχθη ὅτι τὸ Big-Bang:
Ἀκούγεται μὲ τὰ ἐπιστημονικὰ μηχανήματά μας, καὶ τὸ βλέπουμε στὴν τηλεόρασή μας (ὡς χιονάκια), καὶ μποροῦμε καὶ καταμετροῦμε τὴν ἡμερομηνία γέννησής του.
Καὶ περνάει εὔκολα ὅλα τὰ τέστ τῆς πραγματικότητας.
Εἶναι συνεπῶς πραγματικὸ γεγονός, πολλαπλὰ καὶ πειραματικὰ ἀποδεδειγμένο.
Ἄλλο λοιπὸν τὸ γεγονὸς Big-Bang.
Καὶ ἄλλη ἡ ἔννοια (=ἡ φαντασία)
Uni-versus, =ΣΥΝ-ΠΑΝ.
Μάλιστα μές στὴ φαντασία Σὺν-Πᾶν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε νὰ λάβουν χώρα περισσότερά τοῦ ἑνὸς Big-Bang.
Δὲν μπορεῖ ὄμως λογικὸς ἄνθρωπος νὰ ἰσχυρισθεῖ:
Ὄτι συμβαίνουν πολλὰ "ΕΝ-ΠΑΝ".
Ὅπου, ἀποδεικνύεται ὅτι μία φαντασία μπορεῖ νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Καὶ νὰ γίνει γεγονός.
Εἶναι ὅμως καὶ τὸ ἀντίθετο δυνατόν;
Ἡ πραγματικότητα νὰ γίνει φαντασία;
5) Στὴν διάρκεια πολλῶν αἰώνων τοῦ παρελθόντος, τὸ πιὸ ἀναμφισβήτητο (καὶ γιατί διαφορετικὰ σὲ καίγανε στὴν πυρὰ) γεγονὸς ἦταν ἡ ὕπαρξη τοῦ Μοναδικοῦ Θεοῦ. Καὶ πλάστη τῶν πάντων.
Ἀποτελοῦσε δὲ τὴν πιὸ ἀληθινὴ Ἀλήθεια.
Καὶ σχεδὸν ὅλοι "οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι" (καὶ πάντως ὅλοι οἱ κληρικοί) ὁ καθένας τοὺς ἀσχολιόταν γιὰ νὰ βρεῖ νέες ἀπο-δείξεις γιὰ τὴν Ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ.
Καὶ κατἔληξε συνεπῶς ἡ Ὕπαρξη τοῦ Μοναδικοῦ Θεοῦ μας: Νὰ εἶναι τὸ πιὸ πολὺ καὶ τὸ πιὸ καλὰ ἀποδεδειγμένο γεγονός.
Ἔλα, ὅμως πού: "Ἁπάντων μέτρον ἄνθρωπος".
Καὶ ἔτσι σήμερα ἡ Ὕπαρξη καὶ ἡ Δύναμη τοῦ Θεοῦ ἀμφισβητεῖται.
Καὶ ἔτσι ἀπὸ “γεγονός”, πέρασε στὴν ὑπόθεση: Δηλαδὴ στὴν εὔνοια.
Δηλαδὴ στὴν φαντασία.
Διότι (δυστυχῶς;) ὁ Θεὸς δὲν περνᾶ κανένα ἀπ' τὰ τέστ τῆς πραγματικότητας.
Καὶ οὔτε μπορεῖ νὰ φωτογραφηθεῖ ἢ να καταμετρηθεί, ἢ να αλλάξει κλπ..
VIII. Εξήγηση
Ἡ ἐδὼ «Μεγάλη-Παραπλάνηση» εἶναι ἕνα μέρος ἕνὸς κεφαλαίου ἑνὸς βιβλίου μου, ποὺ ὅμως δὲν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ.
Φοβούμενος ὅτι δὲν θὰ μπορέσω, ἢ δὲν θὰ προλάβω νὰ τὸ συμπληρώσω.
Καὶ πιστεύοντας ὅτι ἡ Μεγάλη Παραπλάνησή μας εἶναι σημαντικό, τὸ ταχύτερο, τουλάχιστον ἐν μέρει νὰ προβληθεῖ, θὰ προσπαθήσω νὰ τὴν δημοσιεύσω -ἔστω- καὶ αὐτοτελῶς.
Κρατῶ ὅμως τὴν ἐλπίδα ὅτι:
Καὶ τὸ ὁλόκληρο κάποτε θὰ μπορέσω νὰ τὸ τυπώσω.
Τὸν τίτλο τὸν ἐμπνεύστηκα ἀπὸ τὴν «Μεγάλη Ἀντιπαράθεση» ἕνα βιβλίο τοῦ Γιώργου Παμπούκη (Ἐκδόσεις Κριτική, 2004). Ὅπου ἀντιπαραθέτει στὶς θρησκεῖες τὶς ἐπιστῆμες.
Ἕνα βιβλίο πού μου ἄρεσε πολύ, ὅπως ὅλα, τὰ μέχρι τώρα, βιβλία του.
Ποὺ πραγματεύονται μὲ περίσσια φροντίδα στὴν βιβλιογραφία καὶ ὄχι μόνο, θέματα πολὺ σημαντικά, τόσο θεωρητικὰ ὅσο καὶ πρακτικά.
Ζητήματα καὶ προβλήματα ποὺ δυστυχῶς δὲν μᾶς ἀπασχολοῦν τώρα πιὰ στὴν Ἑλλάδα, ὅπως θὰ ἔπρεπε. Ἀντίθετα, βέβαια, μὲ ὅ,τι συνέβαινε στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα. Ὅπου σὺν-ζητοῦσαν τὰ οὐσιαστικά.
Τὴν ἄποψη ὅτι ἡ Ἄνθρωπός (=ἡ Ἀνθρωπότητα) μπορεῖ καὶ ἴσως νὰ πρέπει κάποια μέρα νὰ γίνει τὸ ὑπέρτατο ΟΝ μας.
Τὴν εἴχαμε ἤδη συζητήσει μὲ τὸν Κώστα Ἀξελὸ, το 1949.
Σὲ ἕνα φτηνό, φοιτητικό, ρουμάνικο εστιατόριο τοῦ Παρισιοῦ, τὰ μεσημέρια. Ἕνα ἐστιατόριο μὲ μέτριο ἀλλὰ καθαρὸ φαγητό, ποὺ εἶχε χάρτινα τραπεζομάντηλα ἐπάνω στὰ ὁποία ὁ Κώστας κατέγραφε διάφορες σκέψεις καὶ ἀπόψεις δικὲς του καὶ ἀπὸ σχολὲς φιλοσοφικὲς ποὺ μοῦ τὶς δίδασκε.
Erased:
6) Ὅλα τὰ ζῶντα ὄντα ὅταν πεθάνουν, δηλαδὴ ὅταν ἀποσυντεθοῦν:
Ἀπὸ -πρώην- πραγματικότητα μεταβάλλονται σὲ φαντασία.
Καὶ «ὑπάρχουν» μόνο ὡς ἀνάμνησή μας, ἢ στὰ χαρτιά μας καὶ στοὺς ὑπολογιστές μας ὡς καταγραφές.
Ἔτσι παύουν νὰ περνᾶνε = νὰ ἐπιβεβαιώνονται, ἀπὸ τὴ θέση τῆς πραγματικότητας.
Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ πιὸ συχνὴ -καθημερινὴ- περίπτωση μετατροπῆς τῆς πραγματικότητας σὲ φαντασία.
Δηλαδὴ σὲ ἀνάμνηση.
© Copyright: 2015
Ἐπιτρέπεται κι’ ἐπιβάλλεται ἡ ἀναπαραγωγή καὶ ἀναδημοσίευση τοῦ παρόντος κειμένου, στὸ σύνολό του καὶ τμηματικά, μὲ ὅσο γίνεται πιὸ πολλά ἐκδοτικά μέσα, καθῶς καί ἡ κριτική του.
Π. Σκαραμαγκᾶς
Χοϊδὰ 13-15
Αθήνα, 106 76
Και πάλι
Στή Λίλα.
Πίνακας Περιεχομένων
Εἰσαγωγὴ
Ι. Ἡ Μεγάλη Παραπλάνηση
ΙΙ. Οἱ Διαφορὲς
ΙΙΙ. Ἡ Πρόοδος
ΙV. Τὰ Δεινὰ
V. Οἱ Ἕλληνες
VI. Λέξεις νοήματα, ἔννοιες
VII. Συμπτώσεις
VIII. Ἐξήγηση
Εἰσαγωγὴ
Καὶ στὸ γραφτὸ αὐτό, ὅπως καὶ στὸ “Ἀρχές” μου, προσπαθῶ νὰ προβάλλω ὅτι: Ὑπέρτατο ΟΝ, γιὰ ἐμᾶς τοὺς Ἀνθρώπους (ταυτολογικὰ) εἶναι καὶ πρέπει νὰ εἶναι: Ἡ Ἀνθρωπότητα.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ ὅλων τῶν ἄλλων δῆθεν “Ὑπέρτατων ὄντων”.
Καὶ ὅτι συνεπῶς ἡ ἐπιβίωσή μας, ἢ τουλάχιστον ἡ μακροημέρευσή μας καὶ ἡ ἐπιβολή μας καὶ ἡ εὐτυχία μας καὶ εὐημερία μας ἠμῶν τῶν Ἀνθρώπων καὶ τῶν ἀγαπητῶν ἀπὸ ἐμᾶς καὶ χρήσιμων γιὰ τὴν ὕπαρξή μας καὶ τὴν εὐτυχία μας, ἄλλων ζώντων καὶ μὴ ὄντων τουλάχιστον τώρα, πρέπει νὰ εἶναι ὁ Κύριος Στόχος μας.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ -ἐν ἀνάγκη-, ἢ τὸν ὑποβιβασμό, ὅλων τῶν ἄλλων -ὑποδεέστερων- στόχων μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Ἡ γνώση-μνήμη, ἢ ἡ μνήμη-γνώση, τῶν κινδύνων καὶ τῆς πραγματικότητας, ὅπως καὶ γιὰ ὅλα τὰ ἄλλα ζῶντα ὄντα, εἶναι τὸ κύριο ὄργανο καὶ ὅπλο μας γιὰ τὴ ἐπίτευξη τοῦ παραπάνω Κύριου Στόχου μας.
=Τῆς ἐπιβίωσής μας.
Ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων στόχων μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Οἱ παραπλανήσεις μας πρέπει -κατὰ τὸ δυνατὸν- νὰ ἀποφεύγονται.
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Οἱ εἰδικές Ἐπιστῆμες μας εἶναι ἡ κύρια -καὶ δυστυχῶς ἡ μοναδικὴ- πηγὴ κάθε γενικῆς, πραγματικῆς καὶ αὐθεντικῆς πληροφορίας καὶ Γνώσης.
Μὲ τὸν ἀποκλεισμὸ ὅλων τῶν ἄλλων -ὅταν τὴν ἀντιστρατεύονται- πηγῶν γνώσεων. (Ἐξ ἀποκαλύψεως, διαισθητικῶν, τυχαίων κλπ., πλὴν ὁρισμένων ἐμπειριῶν).
Καὶ ὅτι συνεπῶς:
Ἡ Γνώση τῆς Μεγάλης Παραπλάνησής μας εἶναι προαπαιτούμενο κι αὐτό γιὰ τὴν ἐπίτευξη τοῦ Κυρίου Στόχου μας.
Ι. Ἡ μεγάλη παραπλάνησή μας
Περιπέτειες καὶ περιπλανήσεις καὶ παραπλανήσεις ἡ Ἀνθρωπότης μέχρι σήμερα, ἔκανε καὶ εἶχε, πολλές.
Ἡ ἱστορία εἶναι γεμάτη ἀπὸ αὐτὲς.
Κι ἀρκετὲς τὶς περιγράφει λεπτομερῶς.
Ἂν διάλεξα νὰ ἀσχοληθῶ ἐδῶ κυρίως μὲ αὐτὴν ποὺ ὀνομάζω «Μεγάλη Παραπλάνησή μας» εἶναι γιατί:
Νομίζω ὅτι μᾶς παραπλάνησε, καὶ μᾶς παραπλανᾶ ἀκόμη, πολύ.
Καὶ γιατί, διέλαθε τῆς προσοχῆς μας καὶ παραμένει ἄγνωστη, σχεδὸν ἐντελῶς, γιὰ τοὺς περισσότερους τῶν συνανθρώπων μας, ἀκόμη καὶ τοὺς εἰδικοὺς ἐπιστήμονες.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλους λόγους, ποὺ ἐλπίζω ἀργότερα θὰ φανοῦν.
Πάντως: Μεγάλη Παραπλάνησή μας πιστεύω ὅτι ἀποτελεῖ τὸ ὅτι:
Ἀπ’ τὴν ἀρχὴ τῆς ὕπαρξής μας ἐμᾶς τῶν ἀνθρώπων ἐπὶ τῆς Γῆς καὶ μέχρι τώρα:
Δὲν τὰ καταφέραμε, ἐνῶ θὰ τὸ μπορούσαμε, -εἶναι πανεύκολο- νὰ διακρίνουμε καὶ νὰ ἀντιπαραβάλλουμε ξεκάθαρα:
Τα φαντασιακά από τα πραγματικά όντα.
Καὶ νὰ τ’ ἀντιπαραθέσουμε, ἐξ ἀρχῆς καὶ ἐξ Ἀρχῆς.
Τόσο αὐτὰ, ὅσο καὶ τὴν μεγάλη καὶ σημαντικὴ καὶ ἀνακαθοριστικὴ διαφορὰ, ποὺ ξεχωρίζει τὴν γόνιμη καὶ πλούσια καὶ συχνὰ τρομακτικὴ καὶ παραπλανητικὴ φαντασία μας, ἀπὸ τὴν ἴσως πεζὴ καὶ στυγνὴ, ἀλλὰ ὀρθὰ καθοδηγητική, πραγματικότητά.
Και ὅτι συνεπῶς ζοῦμε ἔτσι, ἀναγκαστικὰ καὶ πιστεύουμε καὶ ἀποφασίζουμε καὶ κινούμαστε καὶ συγκινούμαστε καὶ δροῦμε κι ἀντί-δροῦμε κι ἐνεργοῦμε ἐμεῖς οἱ Ἄνθρωποι, πιθανότατα ἀντίθετα ἀπὸ ὅλα τ’ ἄλλα ζῶντα, τοῦ πλανήτη μας καὶ ἴσως καὶ ἄλλων πλανητῶν ἄλλων ἀστερισμῶν (μὲ τὴν ἐξαίρεση μπορεῖ τῶν φαλαινῶν καὶ τῶν δελφινιῶν, ποὺ δὲν ἔχουν μελετηθεῖ ἀρκετά)ὄντα σὲ μία:
Μεγάλη-Σύγχυση φαντασιακῶν καὶ πραγματικῶν ὑπάρξεων.
Καὶ καταστάσεων καὶ περιστάσεων καὶ γεγονότων.
Ποὺ καλὸ καὶ χρήσιμο εἶναι:
Νὰ ξεχωρίσουν.
Ἰδίως γιὰ ἐμᾶς τοὺς τωρινοὺς ἀνθρώπους, ὅσους θέλουμε «νὰ ξέρουμε τί μᾶς γίνεται.»
«Καὶ ποῦ καὶ πῶς νὰ πᾶμε.»
Πάντως, ἀκόμη καὶ τώρα, μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια, ζοῦμε σὲ ἕνα μπέρδεμα, ἕνα κομφούζιο ὅπου ἀξεχώριστα στὰ πολυπράγμονα μυαλά μας, συμπλέκονται ἰσάξια καὶ συγκυβερνοῦν, ἡ πραγματικότητα μὲ τὴν φαντασία.
Καὶ ἡ Ὕπαρξη μὲ τὴν ἀνυπαρξία (κι ἂς λέει ὁ μὲν Παρμενίδης ὅτι δὲν ὑπάρχει καὶ ὁ Ἀριστοτέλης ὅτι καὶ ἡ ἀνυπαρξία, ὑπάρχει).
Ὅπου οἱ μύθοι καὶ τὰ παραμύθια ἀνακατεύονται μὲ αὐτὰ ποὺ συμβαίνουν πραγματικά.
Πρόκειται γιὰ μία «Ὕπαρξη» ὅπου συνυπάρχουν κι ἐπιδροῦν καὶ κανονίζουν καὶ παρασύρουν καὶ καθοδηγοῦν τὴ ζωή μας, τὴν δική μας καὶ τῶν παιδιῶν μας:
Τὰ ὄνειρα, τὰ φαντάσματα, τὰ τέρατα, οἱ δαίμονες, οἱ θεοὶ , οἱ ἄγγελοι, οἱ διάβολοι, οἱ τρίβολοι, οἱ ἔννοιες, οἱ φαντασιώσεις μας, μαζὶ μὲ τὰ πραγματικὰ ὑλικὰ καὶ αἰσθητὰ ὄντα: Τὰ πράγματα, τὰ ζῶα καὶ τὰ φυτά.
Μπερδεύοντάς μας ἔτσι, καὶ παραπλανώντας μᾶς πολλαπλά.
Κάποτε μάλιστα καταστροφικά.
Καὶ ἀκόμη περισσότερο καὶ πιὸ βαθειὰ καὶ πιο παραπλανητικὰ μᾶς παραπλανᾶ:
Η λανθασμένη ἀξιολόγησή μας:
Τὸ ὅτι δηλαδή:
Ἀδόκιμα καὶ ἀστόχαστα τὶς πιο πολλές φορές:
Ἀποδίδομε πολὺ μεγαλύτερη ἀξία καὶ ὕπαρξη καὶ δύναμη καὶ οὐσία καὶ σημασία, σὲ ἀνύπαρκτα, στὴν πραγματικότητα, "ὄντα", καὶ στὰ συμπαρομαρτούντα τους, από ότι στα πράγματι υπάρχοντα.
Πιστεύοντας μάλιστα καὶ στηριζόμενοι όχι μόνο περισσότερο, αλλά πάμπολλες φορές καὶ ἀποκλειστικά, σ’ αὐτά.
Καὶ τοῦτο γιατί κυρίως ἀπὸ φόβο ἀλλὰ καὶ ἀμέλεια καὶ ἀφέλεια καὶ ἀπροσεξία κι ἔλλειψη κρίσης καὶ στοιχειώδους λογικῆς καὶ προσοχῆς καὶ κακῆς ἐκπαίδευσης καὶ διδαχῆς -παραδοσιακῆς- κ.τ.λ.
Ἀφηνόμαστε, οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς, νὰ παρασυρθοῦμε ἀπὸ τὴν εὐκολία καὶ σαγήνη τῆς φαντασίας μας.
Ποὺ τῆς δίνουμε τὴν πρώτη καὶ καλύτερη θέση στὴν ἐκτίμησή μας καὶ τὴν προτίμησή μας.
Βέβαια, ὑπάρχουν καὶ οἱ συνάνθρωποί μας (κι ἐγὼ ὁρισμένες φορὲς) ποὺ παρασυρόμενοι θεωροῦν ἰσάξια τὰ μὲν μὲ τὰ δέ.
Λάθος, λογικά, εἶναι ἀσφαλῶς κι αὐτό:
Γιατί, ὅπως εἶναι προφανές:
Ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε πιὸ κοντὰ στὴν πραγματικότητα γιὰ νὰ μποροῦμε περισσότερο νὰ ὑπάρχουμε καὶ καλύτερα νὰ ζοῦμε καὶ πιὸ αὐθεντικὰ μεταξὺ μας νὰ ἐπικοινωνοῦμε.
Κι ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε πιὸ σίγουροι γιὰ τοὺς ἑαυτούς μας καὶ τὰ γύρω μας καὶ τὶς ἀπόψεις μας καὶ τὶς πίστεις μας.
Καὶ «πιὸ ἀληθινοὶ» ὅπως ἔλεγαν οἱ παλαιοί.
Πράγμα ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐπιβίωση καὶ τὴν κατὰ τὸ δυνατὸν εὐμάρεια.
Θὰ πρέπει: Τὸ ἀντίθετο ἀκριβῶς νὰ προσπαθοῦμε:
Καὶ τὴν ἀντίθετη ἀξιολόγηση νὰ κάνουμε:
Καὶ νὰ πιστεύουμε καὶ νὰ στηριζόμαστε πιὸ πολὺ στὰ πραγματικά, ἀπὸ ὅτι στὰ φαντασιακὰ «ὄντα».
Καὶ νὰ ἀποδίδουμε στὰ πραγματικά, ὅπως τοὺς πρέπει, πολὺ μεγαλύτερη ὕπαρξη καὶ ἀξία καὶ δύναμη καὶ σημασία.
Τὰ δὲ φαντασιακὰ «ὄντα» καὶ τὰ τέρατα καὶ τὰ φαντάσματα κλπ:
Καλὰ θὰ κάνουμε καὶ πολὺ διδάσκει καὶ ὠφελεῖ καὶ χρησιμεύει: τὸ νὰ τὰ βάζουμε σὲ δεύτερη, ἢ τρίτη σειρά, ἢ μοίρα στὶς προτιμήσεις μας καὶ στὶς ἀξιολογήσεις μας.
Παρ’ ὅλο ποὺ κι αὐτὰ κάποτε κάπως χρησιμεύουν. Ἰδίως ὅταν συμφωνοῦν μὲ τὰ πραγματικά. Ή καὶ τὰ ἐνισχύουν, ἢ τὰ τονίζουν, ἢ καλλωπίζουν. Ἢ ὅταν εἶναι, ὅπως κάτω ἀπὸ ὁρισμένες εἰδικὲς συνθῆκες εἶναι: παρηγορητικά, ἢ διασκεδαστικὰ (ὅπως κάποια παραμύθια), ἢ καὶ διδακτικά.
Ἀλλὰ σὰν τέτοια: Σὰν βοηθητικὰ καὶ δευτερεύοντα κι ἐξωπραγματικὰ πρέπει νὰ τ’ ἀξιολογοῦμε.
Καὶ ὄχι νὰ χανόμαστε καὶ μπερδευόμαστε μὲ τὶς φαντασιώσεις μας.
Καὶ ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλά.
Γιατί: Ἡ Μνήμη-Γνώση, τῆς πραγματικότητάς μας, εἶναι προαπαιτούμενο ὄχι μόνο γιὰ τὴν ἐπιβίωσή μας καὶ Ὕπαρξή μας.
Ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν κάλυψη ὅλων τῶν ἀναγκῶν μας.
Καὶ γιὰ τὴν πραγματοποίηση, ὅλων τῶν ἄλλων στόχων μας.
Συνεπῶς: Καλύτερα εἶναι, γιὰ νὰ ξεχωρίζουν σαφέστερα, νὰ βάζουμε τὰ φαντασιακὰ «ὄντα» καὶ τὶς φαντασίες μας καὶ φαντασιώσεις μας ὅταν γράφουμε, σὲ ἀγκύλες.
Σημειώσεις
1) Ἀπό τὴν στιγμὴ ποὺ ἡ επιστημονικὴ κοινότητα -κυρίως ἡ ἀσχολούμενη μὲ τὴν λεγόμενη "Φυσικὴ Ἐπιστήμη"- θὰ καταλάβει τὴν μεγάλη σημασία ποὺ ἔχει γιὰ τὴν ανθρώπινη Σκέψη γενικὰ καὶ τὶς ἐπιστῆμες εἰδικότερα:
Ἡ διάκριση τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακὰ.
Ὁ τρόπος σκέψης καὶ ἔκφρασης καὶ διδαχῆς τῆς "Φυσικῆς" καὶ τῶν ἄλλων ἐπιστημῶν κι ὄχι μόνο αὐτῶν, θ’ἀλλάξει ριζικά: πρὸς τὸ πολὺ ἁπλούστερο.
2) Ἀντὶ τῆς τόσο χρήσιμης καὶ πραγματικῆς ἀντιπαράθεσης τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά, ἀπὸ πολὺ νωρὶς ἐμεῖς οἱ θνητοὶ ἀντιπαραθέσαμε -κακῶς, γιατί δὲν διαφέρουν- τὸ σῶμα μας μὲ τὴν "ψυχή" μας. Μὲ παράλογα καὶ σουρεαλιστικὰ καὶ καταστροφικὰ ἀποτελέσματα. Π.χ. στὴ Ρωσία καὶ ὄχι μόνο, ίδίως τὸν Μεσαίωνα:
Πολλοὶ πιστοί, κατὰ μόνας, ἢ καὶ ὡς ὁμάδες (μαζεύονταν σὲ ξύλινα σπίτια κι ἔβαζαν φωτιά!) αὐτοκαίγονταν σὲ πυρές. Γιὰ νὰ σώσουν γιὰ -πάντα- τὴν ἄδολη ψυχή τους, αὐτοκαταστρέφοντας μαρτυρικὰ τὸ ἁμαρτωλὸ σῶμα τους.
Μαρτυρικὸς θάνατος ποὺ ἔχει τὴ λογική του, ἂν δεχτοῦμε τὴ διάκριση σώματος καὶ ψυχῆς. Καὶ ὅτι, τὸ σῶμα εἶναι δόλιο καὶ ἁμαρτωλὸ ἐνῶ ἡ ψυχὴ ἄδολη1, ἀλλὰ κινδυνεύει νὰ παρασυρθεῖ στὴν ἁμαρτία ἀπὸ τὸ σῶμα.
Ἀξίζει συνεπῶς κατ’ αὐτὴν τὴ λογική, ἕνας μαρτυρικὸς προσωρινὸς θάνατος, γιὰ νὰ σωθεῖ γιὰ πάντα ἡ ψυχή.
Ποὺ τὴν πιστεύουν ἀθάνατη.
Ἀπὸ ἄλλα τέτοια παραδείγματα πολλά, εἶναι γεμάτη ἡ Ἱστορία μας καὶ οἱ θρησκεῖες καὶ φιλοσοφίες μας ἀπὸ τὴν λανθασμένη ἀντιπαραβολὴ σώματος καὶ ψυχῆς.
3) Ἀπ’τὸν σαφῆ διαχωρισμὸ καὶ ὑποβιβασμὸ στὶς αξιολογήσεις μας τῶν φαντασιακῶν ἀπ’ τὰ πραγματικὰ ὄντα (καὶ συμβαίνοντα καὶ γεγονότα) προκύπτει καὶ ὄτι:
Συχνὰ ὅπου ὑπάρχει, ἢ ἐμφανίζεται ἀντίθεση μεταξὺ γενικῆς θεωρίας (=φαντασίας) καὶ εἰδικῆς καὶ συγκεκριμένης κατάστασης, πραγματικότητας) καλύτερο (ἠθικότερο καὶ δικαιότερο καὶ πρακτικότερο καὶ ἐπωφελέστερο, κ.λ.π.) εἶναι τὸ νὰ ἐπικρατεῖ τὸ εἰδικὸ καὶ συγκεκριμένο.
Π.χ. στὸν γενικὸ κανόνα (Νόμο, Fictio Juris) "ἀπαγορεύεται ἡ ἄγνοια νόμου":
Θα πρέπει νὰ ἐπιτρέπεται ἐπὶ ἀποδείξει: Ὅτι ἦταν ἀδύνατο στὴν συγκεκριμένη περίπτωση ἀπό τὸ συγκεκριμένο ἄτομο, νὰ γνώριζε τὸν συγκεκριμένο νόμο (π.χ. ἀσθένεια, ἀπουσία κ.α.).
Καὶ γενικὰ, τοῦ γενικοῦ θὰ πρέπει νὰ ἐπικρατεῖ συχνότερα τὸ εἰδικὸ καὶ τὸ συγκεκριμένο.
Ἀλλὰ τὸ πότε; Εἶναι συνάρτηση τῶν συγκεκριμένων συνθηκῶν.
ΙΙ. Οἱ Διαφορὲς
Πολλὲς καὶ διάφορες καὶ μεγάλες καὶ σημαντικὲς καὶ ἀνὰ-κὰθ-ὁριστικὲς εἶναι καὶ οἱ διαφορὲς τῶν πραγματικῶν ἀπὸ τὰ φαντασιακὰ ὄντα.
Ὅμως δυστυχῶς ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ὕπαρξής μας, ἐμᾶς τῶν θνητῶν ἐπὶ τῆς Γὴς καὶ μέχρι τώρα, δὲν τοὺς ἔχει δοθεῖ, οὔτε καὶ σὲ αὐτές, ἡ δέουσα προσοχή.
Καὶ ἡ κανονικὴ ἀξιολόγησή τους.
Καὶ γιὰ αὐτό, ἔστω καὶ ἀργά, χρειάζεται (=εἶναι χρήσιμο), ὁρισμένες τουλάχιστον αυτῶν, νὰ ὑπενθυμιστοῦν, προβληθοῦν καὶ ὑπογραμμιστοῦν.
Και πρῶτα πρῶτα:
Τὰ πραγματικὰ ὄντα εἶναι ἀσταμάτητα κινητά καὶ κινούμενα καὶ μεταβαλλόμενα καὶ μεταβλητά.
Οἱ δὲ περισσότερες μεταβολές τους, εἶναι μάλιστα οἱ λεγόμενες "φυσικές".
Δηλαδή, οἱ προερχόμενες ὄχι ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν φύση.
Ὅμως καὶ οἱ ἀνθρωποδημιούργητες ἀλλαγὲς τῶν ὄντων καὶ τοῦ περιβάλλοντός μας, εἶναι κι αὐτὲς γιὰ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους σημαντικότατες.
Παρόλο ποὺ ἀποτελοῦν, ἀπειροελάχιστο μέρος τῶν συνολικῶν.
Καὶ κάποτε (συχνά;) οἰκολογικά, εἶναι καταστροφικές.
Ἀντίθετα, τίποτα τέτοιο δὲν μπορεῖ νὰ συμβεῖ μὲ τὰ φαντασιακὰ «ὄντα». Καὶ τὰ παραφερνάλια τους.
Καὶ τοῦτο γιατί: Οὔτε ἀπὸ τὴ φύση, οὔτε ἀπὸ τὸ Big-Bang, οὔτε ἀπὸ μοναχά τους, οὔτε ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν δράση μας, οὔτε ἀπὸ ἄλλα ζῶντα ὄντα, μποροῦν νὰ μεταβληθοῦν, ἢ κινηθοῦν, ἢ ἀλλάξουν.
Καθ’ ὅτι: Ἁπλούστατα δὲν ὑπάρχουν στὴν πραγματικότητα.
Οὔτε ἔξω ἀπὸ τὴν φαντασία μας.
Καὶ μόνο ἀπὸ αὐτὴν καὶ μὲ αὐτήν, θὰ μπορούσαμε ἐνδεχομένως καὶ «θεωρητικὰ» νὰ τὰ φανταστοῦμε μεταβαλλόμενα.
Ὅμως ὅταν ἡ φαντασία μας μεταβάλλει τὸν ὁρισμό τους, δὲν εἶναι πιὰ αὐτό ποὺ ἦταν ἀρχικά.
Ἀλλά, ἄλλα διαφορετικά, φαντασιακὰ καὶ ἀμετάβλητα καὶ αὐτά, "ὄντα".
Δεύτερον, ἢ καὶ πρῶτον:
Τὰ πραγματικὰ ὄντα εἶναι αἰσθητά.
Δηλαδή, μὲ τὶς αἰσθήσεις μας καὶ ἀπὸ αὐτὲς ἀντιληπτά.
Ἢ «συλλαμβανόμενα» λένε ἄλλοι.
Ἔτσι, μποροῦμε νὰ τὰ ἀκοῦμε μὲ τὰ αὐτιά μας καὶ νὰ τὰ βλέπουμε μὲ τὰ μάτια μας καὶ νὰ τὰ ἀγγίζουμε μὲ τὰ χέρια μας καὶ νὰ τὰ γευόμαστε μὲ τὸ στόμα μας καὶ νὰ τὰ μυρίζουμε μὲ τὴ μύτη μας.
Καὶ τώρα μὲ τὰ εἰδικὰ ἐπιστημονικὰ ὄργανά μας. Τὰ ἐργαλεῖα μας καὶ μηχανήματά μας. Τὰ μικροσκόπια καὶ τηλεσκόπια κλπ.
Ὅλα αὐτὰ, ποὺ ἀποτελοῦν συχνά, προεκτάσεις ἢ καὶ βελτιώσεις τῶν αἰσθητηρίων ὀργάνων μας.
Ή καὶ συχνότατα κάτι πολὺ παραπάνω.
Ἐπίσης, μποροῦμε νὰ ἐπιβεβαιώνουμε τὴν ὕπαρξή τους καὶ τὴν "φύση" τοὺς (=τὶς ἰδιότητές τους) καὶ τὰ χαρακτηριστικά τους, μὲ τὰ διάφορα ἐπιστημονικὰ καὶ μὴ πειράματά μας.
Καὶ συνεπῶς μποροῦμε καὶ νὰ τὰ φωτογραφίζουμε.
Καὶ νὰ τὰ τραβᾶμε κινηματογραφικὲς ταινίες, συνήθως διδακτικὲς (=documentaries).
Καὶ νὰ τὰ ξαναπαρουσιάζουμε ὅταν χρειαστεῖ.2
Ἑπομένως, τὰ πραγματικὰ καὶ συγκεκριμένα ὄντα καὶ οἱ θέσεις τους καὶ τὰ μεγέθη τους καὶ τὰ ἀποτελέσματά τους καὶ οἱ συνδυασμοί τους καὶ οἱ μεταβολὲς τοὺς κλπ, μποροῦν νὰ καταμετρηθοῦν.
Καὶ νὰ ὑπολογιστοῦν, συχνά, μὲ πολὺ μεγάλη, τώρα πιά, ἀκρίβεια, μὲ τὰ νέα μέτρα καὶ σταθμά μας.
Ἡ δὲ δυνατότητά μας αὐτὴ εἶναι τώρα τελευταία πολύ της μόδας, καθὼς καὶ οἱ στατιστικοὶ ὑπολογισμοί.
Ἰδίως χάρη στοὺς ἠλεκτρονικοὺς ὑπολογιστές μας.3
Καὶ βέβαια: Τίποτα ἀπὸ ὅλα αὐτὰ καὶ πάλι δὲν μποροῦμε νὰ κάνουμε μὲ τὰ φαντασιακὰ μας «ὄντα», ἢ μὲ τὰ συνεπακόλουθά τους «φαινόμενα».
Οὔτε μποροῦμε μὲ τὰ αἰσθητήρια ὄργανά μας, ἀλλὰ οὔτε καὶ μὲ τὰ ἐργαλεῖα καὶ τὰ μηχανήματά τὰ ἐπιστημονικὰ καὶ τὰ μή, νὰ τὰ συλλάβουμε.
Ἢ νὰ τὰ ἀποτυπώσουμε, ἢ νὰ τὰ διακρίνουμε.
Οὔτε ἀσφαλῶς νὰ τὰ καταμετρήσουμε μὲ τὰ ὑποδεκάμετρά μας.
Ἢ νὰ τὰ μυρίσουμε.
Οὐσιώδης καὶ συστατικὲς καὶ πολὺ πολὺ πραγματικὲς καὶ ἀνακαθοδηγητικὲς ἦταν ἐξ ἀρχῆς τῆς ὕπαρξής μας, γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους οἱ διαφορὲς τῶν πραγματικῶν ἀπ’ τὰ φαντασιακὰ ὄντα.
Καὶ συνεπῶς εὔκολα θὰ μποροῦσαν νὰ διακριθοῦν.
Ἄν, γιὰ ἀνεξήγητους λόγους, ἢ καὶ γιὰ λόγους κάποτε συμφέροντος, δὲν εἶχαν ἀποσιωπηθεῖ.
Ὑπάρχει, ἐν τούτοις, καὶ μία ἄλλη μεγάλη κι αὐτή, καὶ οὐσιαστικὴ καὶ δομικὴ καὶ λειτουργικὴ διαφορά, ποὺ ἀπὸ παλιὰ δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ διακριθεῖ.
Καὶ τὴν ὁποία χάρις στὴν πρόοδο τῶν ἐπιστημῶν μας καὶ τὶς τελευταῖες μας τεχνικὲς προόδους, ἔγινε δυνατὸν νὰ ἀντιληφθοῦμε.
Πρόκειται γιὰ τὸ ὅτι: εἶναι διαφορετικὴ ἡ διαδικασία τῆς λειτουργίας τῶν ἀνθρώπινων ἐγκεφάλων μας, ὅταν ἀντιλαμβανόμαστε (συλλαμβάνουμε) τὰ πραγματικὰ καὶ αἰσθητὰ ὄντα καὶ διαφορετική, ὅταν φτιάχνουμε μὲ τὴν φαντασία μας τὰ φαντασιακά.
Γιατί, τὰ μὲν πραγματικὰ τὰ ἀντιλαμβανόμαστε κατευθείαν μὲ τὶς αἰσθήσεις μας καὶ μὲ αἰσθητήρια ὄργανά μας, ποὺ μᾶς ἐρεθίζουν ὁρισμένα, συγκεκριμένα κέντρα τοῦ ἐγκεφάλου μας, ποὺ βρίσκονται σὲ καθορισμένα σημεῖα τοὺς (π.χ. Στὸν ὀπτικὸ φλοιὸ ποὺ εἶναι σὲ πέντε διαφορετικὲς συγκεκριμένες πίσω περιοχές).
Ἐνῶ τὰ φαντασιακὰ ὄντα καὶ τὶς ἄλλες φαντασίες μας, τὰ φτιάχνουμε σὲ ἄλλα μέρη, ἢ κέντρα τοῦ ἐγκεφάλου μας, διαφορετικά, καὶ σὲ ἀπόσταση ἐγκεφαλικὰ μεγάλη.
Τὰ συνθέτουμε δέ: Προσθαφαιρετικὰ μὲ καὶ ἀπὸ μνῆμες (=ἀναμνήσεις), τῶν πραγματικῶν ὄντων, ἢ καὶ τῶν τμημάτων τους καὶ μάλιστα αὐτῶν ποὺ μᾶς ἔκαναν τὴ μεγαλύτερη ἐντύπωση, ἢ μᾶς φόβισαν τὸ περισσότερο.
Δημιουργώντας ἔτσι διάφορα τέρατα, ἢ ἄλλα ὑπὲρ-φυσικά, ἢ ὑπὲρ-ρεαλιστικά, ἢ σοὺρ-ρεαλιστικὰ κατασκευάσματα.
Καὶ ὅλα αὐτὰ μποροῦμε τώρα πιὰ νὰ τὰ παρακολουθοῦμε καὶ νὰ τὰ βλέπουμε κυριολεκτικὰ, χάρις στὰ καὶ μὲ τὰ νέα ἐπιστημονικὰ μηχανήματά μας καὶ ἐργαλεῖα μας.
Τὰ scan τοῦ ἐγκεφάλου ποὺ παρακολουθοῦν καὶ φωτίζουν καὶ χρωματίζουν διαφορετικὰ τὶς διάφορες διεργασίες καὶ λειτουργίες τῶν διαφορετικῶν περιοχῶν καὶ κέντρων του.
Ἔτσι, μὲ αὐτὰ καὶ μὲ ἄλλα μηχανήματά, κατάφεραν οἱ εἰδικοί νὰ μποροῦν καὶ νὰ διακρίνουν, τὸ πότε κάποιος λέει τὴν ἀλήθεια, ἢ ψέμματα. Τὸ πότε δηλαδὴ ὑποστηρίζει, ἢ προβάλλει μνημονικὲς φαντασιακὲς κατασκευές. Ἢ ἄμεσες πρόσφατες ἐντυπώσεις αἰσθητηρίων ὀργάνων.
Βέβαια, οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοι, δὲν διέθεταν τέτοια ἐξελιγμένα μηχανήματα.
Οὔτε τὶς σημερινὲς ἐπιστημονικές μας γνώσεις.
Ὅμως, αὐτὸ δὲν ἀποτελεῖ ἐπαρκῆ δικαιολογία, γιὰ τὶς παραλείψεις καὶ παραβλέψεις, ἢ καὶ ἄγνοια, σημαντικῶν καὶ κάποτε ἀνακαθοριστικῶν διαφορῶν.
Γιατί πολλοὶ ἄλλοι τρόποι ὑπῆρχαν ποὺ τοὺς ἐπέτρεπαν νὰ ξεχωρίσουν τὰ ὄνειρα καὶ τὶς φαντασίες, ἀπὸ τὴν πραγματικότητα καὶ τὰ φαντασιακά, ἀπὸ τὰ πραγματικὰ ὄντα καὶ δὲν τὸ ἔκαναν.
Πάντως τώρα πιὰ εὐτυχῶς εἶναι πολὺ πιὸ εὐδιάκριτο τὸ ὅτι: Ἡ κατασκευὴ ἀπὸ ἐμᾶς τῶν φαντασιακῶν ὄντων καὶ καταστάσεων, ἀποτελεῖ μία μνημονιακή, προσθαφαιρετική, συνδυαστική, ἀνὰ-σύνθεση, ἐντυπωσιακῶν ἢ ἐκφοβιστικῶν μνημῶν.
Καὶ ὄχι μία κατευθείαν, μὲ τὰ αἰσθητήρια ὄργανά μας: αἰσθητηριακὴ ἀντίληψη.
Καὶ ἄλλες πολλὲς διαφορετικές, μεγάλες ἢ μικρές, σημαντικὲς ἢ ἀσήμαντες, διαφορές, τῶν φαντασιακῶν ἀπὸ τὰ πραγματικὰ ὄντα ὑπάρχουν. Καὶ μποροῦν νὰ βρεθοῦν, ἢ νὰ ἀποκαλυφθοῦν καὶ προταθοῦν.
Ὅμως οἱ παραπάνω χαρακτηριστικὲς εἶναι ἀσφαλῶς ἀρκετὲς γιὰ νὰ δείξουν καὶ ὑπενθυμίσουν καὶ προβάλουν καὶ τονίσουν τὶς τεράστιες καὶ οὐσιώδεις καὶ καταλυτικὲς ἀποστάσεις, τῶν δύο αὐτῶν τόσο διαφορετικῶν καὶ συχνότατα ἀντίθετων:
Συνόλων, ἢ Κόσμων:
Τοῦ κόσμου τῆς πραγματικότητας καὶ τοῦ κόσμου τῆς φαντασίας μας.
Καὶ συνεπῶς καὶ τὴν δυνατότητα καὶ χρησιμότητα κάποτε, -ὅταν χρειαστεῖ- τῆς ἀντιπαράθεσής τους.
Γιατὶ συχνὰ, ὁ ἕνας απ’ αυτοὺς καταπολεμά καὶ κάποτε εξαφανίζει, γιὰ τὴ σκέψη μας καὶ ἀπ’ αὐτήν, τὸν ἄλλο.
Πάντως, τὰ πραγματικὰ εἶναι πάντα και συγκεκριμένα (=διακριτά) γιὰ τὴ σκέψη μας ὄντα.
Ἐνῶ τὰ φαντασιακὰ γενικὰ καὶ αφηρημένα (=ἀόριστα) "ὄντα".
Σημειώσεις
1) Δεδομένου ὅτι πρόσφατα -πρὶν ἀπὸ ἑκατὸ περίπου χρόνια- ἡ Ἑλληνικὴ καὶ κατόπιν παγκοσμιοποιημένη «φύση» ἔχει ἀπὸ τὶς εἰδικὲς ἐπιστῆμες μας ἀντικατασταθεῖ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα (τὴν αἰσθητὴ καὶ καταμετρήσιμη καὶ πειραματικὰ ἐπιβεβαιωμένη) τοῦ Big-Bang, ἢ τῆς Μεγάλης-Ἔκρηξης ἢ Ἔκτασης, (Μ.Ε.).
Οἱ πρώην "φυσικές" αὐτὲς ἀλλαγὲς μποροῦν καὶ ἴσως πρέπει, νὰ ὀνομαστοῦν -γιὰ νὰ εἴμαστε καὶ ἐπιστημονικὰ ἐπίκαιροι-: Μεγάλο-Ἐκρηκτικὲς ἢ «Μεγάλο-Ἐκτατικὲς - Μεταβολές».
Καὶ τοῦτο γιατί τώρα πιά:
Ἡ Μεγάλη-Ἔκταση, δηλαδή:
Τὸ Big-Bang, ἀπὸ ἐκεῖ ποὺ ἦταν ἀρχικὰ μία ἀπίθανη ὑπόθεση (=φαντασία) ποὺ χλευαστικὰ ὀνομάστηκε Big-Bang.
Καὶ πολλοὶ ἐπιστήμονες τὴν κορόιδευαν, σήμερα ἀποτελεῖ τὴν καθιερωμένη καὶ αἰσθητὰ (γιατί μποροῦμε νὰ τὴν ἀκοῦμε μὲ τὰ μηχανήματά μας καὶ νὰ τὴν βλέπουμε: ὡς “χιονάκια” στὶς ὀθόνες μας καὶ μὲ ἄλλους τρόπους) καὶ θεωρητικὰ καὶ μὲ κάθε ἄλλον τρόπο ἐξήγηση τῆς ὕπαρξης, τοῦ γνωστοῦ μας ἐπιστημονικὰ Συνόλου, ἢ Κόσμου.
Ἐπιπλέον ἡ Μεγάλη-Ἔκρηξη εἶναι καὶ καταμετρήσιμη γιὰ νὰ μὴν ὑπάρχει καμιὰ ἀμφιβολία γιὰ τὴν “οὐσία-παρουσία” της, δηλαδὴ γιὰ τὴν ὕπαρξή της) κι ἔχει ὑπολογιστεῖ ὅτι ἄρχισε πρὶν ἀπὸ 13700 περίπου δισεκατομμύρια χρόνια καὶ θὰ ἐξακολουθήσει ἐκτεινόμενη ἐπ’ ἄπειρον. Εἶναι συνεπῶς γεγονός.
Ὅπως μᾶς ἐπιβεβαιώνουν οἱ εἰδικοὶ τωρινοὶ ἐπιστήμονές μας.
Τὸ δὲ γεγονὸς ὅτι οἱ ἐπιστημονικὲς ἀπόψεις ἀλλάζουν=προοδεύουν, δεν πρέπει νὰ μᾶς κάνει νὰ περιφρονοῦμε τὶς παροῦσες.
Ἀλλὰ μόνο να προχωροῦμε προσεκτικὰ κι ἐπιφυλακτικά.
ΙΙΙ. Η πρόοδος
Στὴν ἀρχὴ τῆς Ἀνθρώπινης καὶ τῆς Εὐρωπαϊκῆς καὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας μας: Τὰ φαντασιακὰ ὄντα ποὺ ἐπικράτησαν καὶ τρομοκράτησάν τους τότε θνητοὺς καὶ λατρεύτηκαν ἀπὸ αὐτούς, ἦταν κυρίως τὰ τέρατα.
Τέρατα, φοβερὰ καὶ τρομερά, σχεδὸν πάντα στὴν φαντασία μας ἀπάνθρωπα, ἐχθρικὰ καὶ αἱμοβόρα. Καταβροχθιστικὰ τῶν ἀνθρώπων καὶ τῶν ἄλλων, πιὸ ἀδύνατων ζώων.
Ἄγρια θηρία, ἀρσενικὰ καὶ θηλυκὰ καὶ ἀρσενικὸ-θήλυκα, τεράστια καὶ ὑπερφυσικά.
Φτιαγμένα ὅλα ἀπὸ τὴν γόνιμη καὶ πλούσια καὶ κατατρομοκρατημένη ἀνθρώπινη φαντασία μας, ἐκείνων τῶν παλαιῶν ἐποχῶν.
Τέρατα, συχνὰ μὲ κέρατα καὶ πύρινες γλῶσσες καὶ ἄγρια θηρία τρομακτικὰ καὶ τρομοκρατικὰ ποὺ ἐφτίαχναν μὲ τὴν τότε τρομοκρατημένη φαντασία τοὺς οἱ τότε τρομοκρατημένοι πρῶτοι πρόγονοί μας, ἀπὸ καὶ μὲ παρατηρήσεις τους καὶ τὶς μνῆμες τους καὶ ἀναμνήσεις τους, καὶ τοὺς συνδυασμούς τους, πραγματικὰ ὑπαρκτῶν ζώων καὶ τμημάτων τους.
(Ἰδίως κεράτων τους καὶ αἰχμηρῶν δοντιῶν καὶ νυχιῶν τους.)
Κάποτε μάλιστα αὐξάνοντας πολὺ τὸ μέγεθός τους (Γίγαντες, Τιτάνες) ἢ προσθέτοντας καὶ ἀφαιρώντας ὄργανα (Μονοφθαλμία Πολύφημου), ἢ κάποτε μὲ ἄλλους προσθαφαιρετικοὺς συνδυασμούς.
Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, γιὰ τὴν ὁποία ἔχουμε καὶ τὰ περισσότερα στοιχεῖα, τρομοκρατοῦσαν ἀκόμα καὶ Μέδουσες μὲ φίδια γιὰ μαλλιά.
Καὶ Πάνες καὶ Φαῦνοι, μὲ τεράστια ὀρθωμένα πέη, μισοὶ τράγοι καὶ μισοὶ ἄνθρωποι.
Καὶ ἄλλα πολλὰ καὶ διάφορα τέτοια ἐκφοβιστικὰ καὶ παράξενα καὶ σουρεαλιστικὰ ὄντα.
Π.χ. Κένταυροι, Ἀμαζόνες, Λερναῖες Ὕδρες, Μινώταυροι, κλπ.
Οἱ ἄλλοι, οἱ διαφορετικοὶ λαοὶ φυσικά, ἐκεῖνα τὰ παλαιὰ χρόνια, εἶχαν, ἀνάλογα μὲ τὸ κλίμα τους καὶ τὴν περιοχή τους καὶ τὴν ἰδιοσυγκρασία τους καὶ τὶς εἰδικὲς συνθῆκες τους, διαφορετικὰ ποὺ τοὺς τρομοκρατοῦσαν καὶ λάτρευαν τέρατα.
Τὸ δὲ χειρότερο εἶναι ὅτι ὅλα αὐτὰ τὰ “ὄντα” εἶχαν τεράστια ἐπίδραση σὲ ὅλες τὶς ἀντιλήψεις καὶ ἐκφράσεις τῆς ζωῆς, τῶν τότε ἀφελῶν καὶ εὐφάνταστων προγόνων μας.
Κι ἔπαιζαν τρομακτικὸ ρόλο στὴν ὕπαρξή τους καὶ στὶς ἀποφάσεις τους.
Καὶ στὶς θρησκεῖες τους καὶ τὶς πίστεις τους, τὶς συνήθειές τους, τὶς δράσεις τους καὶ ἀντιδράσεις τους.
Εἶναι μάλιστα πιθανό, ἤδη ἀπὸ ἐκείνη τὴν ἐποχή:
Νὰ ὑπῆρχαν οἱ ἐπιτήδειοι καὶ πονηροὶ ὀλίγοι, ποὺ δὲν πίστευαν ἢ πίστευαν ἐλάχιστα, σὲ ὅλα αὐτὰ τὰ παραμύθια καὶ ὑπερβάλλοντας καὶ τρομάζοντας πιὸ πολύ τους πολλοὺς καὶ ἀφελεῖς, προσπορίζονταν διάφορα ὀφέλη.
Ἀλλὰ, παρ’ ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἐκμεταλλευτές ποὺ πιθανὸν κι ἀπὸ τότε νὰ ὑπῆρχαν, γενικὰ ἡ τερατολατρεία στὰ πρῶτα χρόνια της ἀνθρωπότητας, ἦταν γενικευμένη καὶ τὶς περισσότερες φορὲς ἄδολη.
"Πρόοδος" συνήθως, τὸ γράφουν καὶ τὰ λεξικά, εἶναι:
Ὄχι μόνο ἡ προσέγγιση πρὸς τὸν ἐπιδιωκόμενο στόχο, ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπομάκρυνση, ἡ ἀποστασιοποίηση, ἀπὸ σταθερές, παραπλανητικὲς προκαταλήψεις.
Ἢ ἡ ἀπόρριψή τους.
Ἔτσι, μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου καὶ μὲ τὴν αὔξηση τῶν ἐμπειριῶν καὶ τὴν προσθήκη γνώσεων καὶ Σκέψης καὶ Τόλμης, ἄρχισαν, σιγὰ σιγὰ πιθανὸν στὴν ἀρχὴ καὶ μὲ ἐπιταχυνόμενο ρυθμὸ ἀργότερα, νὰ χάνουν ἀπὸ τὴν αἴγλη τους καὶ τὴν ἐπιρροὴ τοὺς τὰ τέρατα.
Καὶ νὰ φοβίζουν ὁλοένα καὶ λιγότερο.
Καὶ τελικὰ νὰ παραμερίζονται καὶ νὰ περιθωριοποιοῦνται.
Ἀφήνοντας μόνο τὴν ἀνάμνησή τους στοὺς μύθους ποὺ ἐμπνέουν τὶς τέχνες καὶ τὴν λογοτεχνία.
Καὶ στὰ παραμύθια, μὲ τὰ ὁποῖα οἱ μεγάλοι -κακῶς- τρομάζουν τὰ παιδιά: «Γιὰ νὰ κάθονται φρόνιμα».
Πάντως, ὁ ὑποβιβασμός, ἢ ἡ κατάργηση τῶν τεράτων, ἀποτέλεσε καὶ ἀποτελεῖ προφανῶς, πρόοδο σημαντική.
Ὅμως ἡ πρόοδος αὐτὴ δὲν μείωσε καὶ πολὺ τὴν ἐπίδραση στὴν ἀνθρωπότητα τῶν φαντασιακῶν «ὄντων» καὶ τῶν συνακολούθων τους.
Καὶ αὐτὸ γιατί, ἤδη ἀπὸ πρίν, εἶχαν ἀντικατασταθεῖ «προοδευτικὰ» τὰ τέρατα ἀπὸ ἄλλες ἐκφράσεις καὶ μορφὲς καὶ δημιουργίες τῆς φαντασίας μας.
Καὶ ἀπὸ ἄλλα “ὄντα”, ἐπίσης φαντασιακά, ἂν καὶ λιγότερο τρομακτικά.
Ἔτσι, τὰ τέρατα ἐπικάλυψαν -πάντα στὴν Ἑλλάδα- διάφορες πανίσχυρες θηλυκὲς θεότητες.
Καθότι λέγεται ὅτι ἐπικράτησε στὰ παλιὰ ἐκεῖνα χρόνια, μία περίοδος γυναικοκρατίας, ἢ μητριαρχίας.
Πάντως, εἴτε ἐπικράτησε ἡ περίοδος αὐτή, εἴτε ὄχι.
Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι:
Ἐμφανίστηκαν στὸ προσκήνιο τῆς ἀρχαίας Ἑλληνικῆς θρησκείας καὶ πίστης, ἤδη ἀπὸ τὴν παλαιότατη ἀρχαιότητα: Ἡ Γαία (ἡ Μητέρα τῆς μητριαρχίας), ἡ Δίκη, ἡ Τύχη, ἡ Μοίρα, ἡ Εἱμαρμένη, καὶ βέβαια καὶ ἡ Ἀνάγκα (στὴν ὁποία καὶ οἱ Θεοὶ πείθονται) καὶ οἱ ἐκδικητικὲς Ἐρινύες.
Καθὼς καὶ ἄλλες θηλυκὲς ἱερὲς ὑπάρξεις.
Ὅλες αὐτές, ποὺ ὄντας Δυνάμεις -Θεὲς θηλυκές, ἦταν πιὸ ἀνθρώπινες καὶ λιγότερο τερατώδεις.
Ἀποτελώντας συνεπῶς κάποια πρόοδο στὶς πίστεις καὶ θρησκεῖες ἐκείνης τῆς ἐποχῆς.
Ἡ ἀντικατάσταση αὐτή, τῆς Βασιλείας τῶν Τεράτων, ἀπὸ τὶς Ὑπερθέες θηλυκὲς δυνάμεις καὶ Θεότητες κράτησε πιθανὸν (γιατί οἱ πληροφορίες γιὰ τὶς ἀπόμακρες αὐτὲς ἐποχὲς εἶναι λίγες καὶ σκοτεινὲς) ἀρκετὰ χρόνια.
Καὶ ἄφησε μπόλικα γυναικεῖα ἀγαλματίδια καὶ ἄλλα σημάδια καὶ παραδόσεις.
Ἦρθε ὅμως ἡ ἡμέρα πού, γιὰ τοὺς ἴδιους περίπου λόγους, μὲ τὰ τέρατα, πέρασαν καὶ οἱ "Κυρίες" αὐτὲς στὸ παρασκήνιο.
Καὶ ἀντικαταστάθηκαν καὶ πάλι προοδευτικὰ ἀπὸ τὸ λαμπρὸ Ἑλληνικὸ Δωδεκάθεο.
Τὸ Δωδεκάθεο, ποὺ χάρις στὸν Μέγα Ἀλέξανδρο καὶ τοὺς Ρωμαίους κυριάρχησε σὲ ὅλη τὴν πολιτισμένη ἀνθρωπότητα γιὰ αἰῶνες.
Καὶ εἶχε καὶ ἔχει (γιατί ἀκόμη ὑπάρχουν δωδεκαθεϊστές, μεταξὺ τῶν ὁποίων κάποιες φορὲς νομίζω καὶ ἡ ἀγαπητή μου Νάτα Μελᾶ) τεράστια καὶ καταλυτικὴ ἐπίδραση στὶς πίστεις καὶ τὶς τέχνες καὶ τὶς παραδόσεις τοῦ πολιτισμένου Κόσμου.
Πρόοδος ἦταν ἀσφαλῶς, συγκρινόμενο μὲ τὰ πρίν, τὸ δωδεκάθεο γιατί εἶναι μία πολὺ πιὸ ἀνθρώπινη καὶ λογικὴ θρησκεία.
Ὅπου ὁ φόβος καὶ ἡ τρομοκρατία καὶ ἡ παράλογη καὶ ξέφρενη φαντασία, παίζει λιγότερο ρόλο.
Καθ’ ὅτι, οἱ διάφοροι θεοὶ τοῦ δωδεκαθέου, εἶχαν ὅλα τὰ ἀνθρώπινα χαρακτηριστικά μας.
Καὶ τὰ προτερήματά μας κι ἐλαττώματά μας:
Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι ἦταν ἀθάνατοι καὶ ὅταν κάποτε τὸ ἐπιθυμοῦσαν ἀόρατοι. Καὶ βέβαια ὑποτίθεται ὅτι ἦταν πολὺ πιὸ δυνατοί, καὶ ποῦ καὶ ποῦ πιὸ ἔξυπνοι, ὄχι ὅμως πάντα, ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς θνητούς, ποὺ κάποτε καταφέρναμε νὰ τοὺς ξεγελᾶμε (Ὅμηρος). Ἀλλὰ καθ’ ὅλα τὰ ἄλλα ἦταν ἄνθρωποι -σχεδὸν- κανονικοί.
Ἴσως μάλιστα ὁρισμένοι ἀπὸ αὐτοὺς νὰ ἔζησαν πραγματικὰ καὶ τὸ δωδεκάθεο νὰ περιέχει μεγάλη δόση προγονολατρείας.
Τὴν πρόοδο τοῦ δωδεκαθέου, ἦρθε μὲ τὸν καιρὸ καὶ μὲ τὴν πρόοδο, νὰ τὴν ἀντικαταστήσει μία ἄλλη τεράστια, κατὰ κοινή ὁμολογία, πρόοδος.
Ἡ πρόοδος τοῦ μονοθεϊσμοῦ.
Μία μορφὴ θρησκείας ποὺ ἐπικράτησε, ἀλλὰ καὶ ἐπικρατεῖ ἀκόμη. Καὶ κυβερνᾶ καὶ καθορίζει τὴ ζωὴ δισεκατομμυρίων ἀνθρωπίνων ἀφελῶν ἢ πονηρῶν ὑπάρξεων.
Ἀποτελεῖ δὲ πρόοδο ὁ μονοθεϊσμὸς γιὰ πολλοὺς λόγους (ποὺ δὲν εἶναι ὅλοι της στιγμῆς) ἀλλὰ καὶ γιατί εἶναι πολὺ πιὸ ἁπλὸς καὶ συγκεντρωτικὸς καὶ σύμφωνος μὲ τὴν τότε ἐπικρα-τοῦσα ὀργάνωση τῶν κοινωνιῶν.
Καὶ γιατί περιορίζει τοὺς πολλοὺς θεοὺς μὲ τὶς διάφορες καὶ πολλὲς φαντασιακὲς ἰδιότητές τους καὶ τὶς παραξενιές καὶ προτιμήσεις τους καὶ ἀνωμαλίες τους, τὶς σεξουαλικὲς καὶ ἄλλες.
Καὶ τοὺς ἀντικαθιστᾶ μὲ ἕναν πολὺ πιὸ λογικό, Πανάγαθο καὶ Φιλάνθρωπο, Σοφὸ καὶ Παντοδύναμο Θεό.
Κυβερνήτη τῶν Πάντων.
Ἀντιγράφοντας ἔτσι τὸν τρόπο ὀργάνωσης καὶ διακυβέρνησης, τῶν τότε κοινωνιῶν.
Ποὺ μὲ τὶς μοναρχίες τους καὶ τὰ διάφορα βασίλειά τους ποὺ εἶχαν Ὑπουργοὺς καὶ Κυβερνῆτες καὶ στρατηγοὺς καὶ ἄλλους ὑποτακτικούς.
Οἱ ὁποῖοι μεταφέρθηκαν στὸν Οὐρανό, ὡς Ἅγιοι καὶ Ἄγγελοι, καὶ Ὅσιοι καὶ Ἀρχάγγελοι - Στρατηλάτες κλπ. Γιὰ νὰ ὑπηρετοῦν τὸ βασίλειο τοῦ μοναδικοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι ἡ θρησκεία ἐνίσχυε τὴ μοναρχία καὶ ἡ μοναρχία τὸν μονοθεϊσμό.
Ἔφτασε ὅμως ἡ ὥρα ποὺ προοδευτικὰ ἄλλαξαν τὰ πράγματα.
Ὄχι μόνο στὸν τρόπο διακυβέρνησης τῶν πολιτῶν μὲ τὴν ἀντικατάσταση τῆς Μοναρχίας μὲ διαφόρων εἰδῶν καὶ ποιοτήτων δημοκρατίες.
Ἀλλὰ καὶ οἱ πολλοὶ καὶ διαφορετικοὶ μονοθεϊσμοὶ ἄρχισαν νὰ ξεφτᾶνε.
Καὶ νὰ χάνουν ἀπὸ τὴν δύναμη καὶ τὴν πειστικότητά τους καὶ τὴν ἀκροαματικότητά τους.
Ἰδίως γιὰ τοὺς σκεπτόμενους ποὺ μποροῦν νὰ διακρίνουν τὶς πολλὲς ἀντιθέσεις καὶ ἀσυνέπειές τους.
Τοὺς παραλογισμούς τους καὶ τὶς φαντασιακὲς ὑπὲρ-φυσικὲς ἰδιότητές τους.
Καὶ οἱ διάφοροι μονοθεϊσμοὶ ἀντικαθίστανται προοδευτικὰ ἀπὸ τὶς γνώσεις καὶ τὶς πίστεις καὶ τὶς θεωρίες τὶς φιλοσοφικές.
Καὶ ἰδίως τὶς ἐπιστημονικές.
Καὶ σαφῶς ἀνθρωποκεντρικὲς.
Καὶ πάντως λιγότερο φαντασιακὲς καὶ σουρεαλιστικές.
Τελικά, τὸ προοδευτικὸ συμπέρασμα ὅλης αὐτῆς τῆς ἱστορίας τῆς προόδου τῶν Ἑλληνικῶν, καὶ ὄχι μόνο, θρησκειῶν, εἶναι ὅτι:
Πρόοδο ἀποτελεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὰ ποὺ γράφουν τὰ λεξικά: Καὶ ἡ ἀπομάκρυνση κατὰ τὸ δυνατὸν ἀπὸ τὰ κάθε εἴδους φαντασιακᾶ ὄντα.
Καὶ ὁ ὑποβιβασμός τους στὶς ἀξιολογήσεις μας.
Ή καὶ ἡ κατάργησή τους.
Καὶ ὅτι συνεπῶς μποροῦμε νὰ ἀναμένουμε ὅτι:
Κάποτε στὸ μέλλον: Μὲ τὴν βοήθεια τῶν ἠλεκτρονικῶν ὑπολογιστῶν μας (Η/Υ) ἢ καὶ χωρὶς αὐτήν:
Θὰ προκύψει μία μείωση τῆς ἀξίας, τῆς δύναμης καὶ τῆς σημασίας ποὺ ἔχουν ἀκόμη γιὰ τὴν γενικότερη Σκέψη μας καὶ δράση μας οἱ ἔννοιες.
Ἰδίως οἱ πανπεριληπτικές.
Ποὺ ἴσως νὰ ἀντικατασταθοῦν, ἀπὸ πιὸ πολλὲς συγκεκριμένες πληροφορίες καὶ γνώσεις περιπτωσιολογικές, καὶ πραγματικές.
Καὶ ἀπὸ περιγραφὲς καὶ ἐπισημάνσεις, πιθανὸ-λογικὲς.
Σημειώσεις
Ἡ ἰδέα τοῦ ἑνὸς καὶ μοναδικοῦ θεοῦ εἶναι πολὺ πιὸ ἀπλὴ καὶ ἑλκυστικὴ γιὰ τὸ ἀνθρώπινο μυαλὸ καὶ τὴν πίστη μας.
Ἔτσι ἀπὸ πολὺ παλιὰ ὑπῆρξαν πολλοὶ καὶ διάφοροι μονοθεϊσμοὶ ποὺ ὁρισμένοι ἀξίζουν μνείας:
α) Μονοθεϊσμὸς ἦταν -καὶ εἶναι- ὁ Ζαρατουστρικὸς μὲ τὸν Ἀχούρα-Μαςντα. Ὅμως πολλὰ περὶ αὐτοῦ δὲν εἶναι γνωστά.
β) Μονοθεϊσμὸς ἦταν κι αὐτὸς τοῦ Ἀκενάτον, ὁ Αἰγυπτιακός, ποὺ καὶ γι’ αὐτὸν δὲν γνωρίζουμε πολλά.
γ) Μονοθεϊσμὸς ἦταν πιθανότατα καὶ ὁ Ἑλληνικός τοῦ Ξενοφάνους.
δ) Μονοθεϊσμός ἦταν καὶ εἶναι ἀσφαλῶς, ὁ πατέρας ἄλλων πολλῶν κατοπινῶν, ὁ Ἰουδαϊκός.
Ποὺ εἶναι ἀμιγὴς καὶ σκληρότατος καὶ ἐπίμονος καὶ ἐγωιστικὸς καὶ ἐκδικητικὸς καὶ ἄλλα πολλὰ δυσάρεστα.
ε) Μονοθεϊσμὸς σύνθετος (ἀπὸ πολλὲς ἄλλες πίστεις καὶ φιλοσοφίες) καὶ περίπλοκος καὶ παράλογος (μὲ πλήρη περιφρόνηση γιὰ τὴ λογικὴ) καὶ εὐέλικτος εἶναι ὁ Τριαδικός.
Τὸν ὁποῖο ἀσπάζονται οἱ Ὀρθόδοξοι καὶ οἱ Καθολικοὶ καὶ οἱ Προτεστάντες καὶ ἄλλοι πολλοί.
Ὁ ὁποῖος ὑποστηρίζει ὅτι:
Ἕνας εἶναι μὲν ὁ Θεός, ἀλλὰ ἔχει τρεῖς ὑποστάσεις καὶ ἐκφάνσεις καὶ ἐκφράσεις. Ἐμφανιζόμενος καὶ ἐνεργώντας πότε ὡς «ὁ Πατὴρ» (γέρος μὲ ἄσπρα γένια).
Πότε ὡς ὁ «Υἱὸς» (νέος μὲ ξανθὰ γένια καὶ μακριὰ μαλλιά). Γεννημένος μὲ σάρκα καὶ ὀστᾶ Ἑβραῖος τῆς ἐποχῆς τῶν Ρωμαίων καὶ τοῦ Ἡρώδη, ποὺ ὑπήρξε πρὶν ἀπὸ 2014 χρόνια.
Καὶ πότε ὡς τὸ «Πνεῦμα» (εἶδος περιστεριοῦ ποὺ πετάει μὲ φτερὰ καὶ λάμπει).
Ὁ Μονοθεϊσμὸς αὐτὸς (πράγματι τριαδικὸς πολυθεϊσμός), ὁ Χριστιανικός, πιστεύει ἀκόμη καὶ λατρεύει μία Παρθένο Μαρία. Ποὺ γέννησε ἀπὸ μὴ ἀνθρώπινη, θεία σύλληψη ἕναν ἄνθρωπο, τὸν Χριστό.
Ποὺ σταυρώθηκε, πέθανε καὶ ἀνεστήθη. Πιστεύουν ἀκόμα οἱ Χριστιανοὶ καὶ ἕνα σωρὸ ἄλλα παράλογα καὶ ἀδύνατα καὶ ἀντίθετα μὲ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ «θαύματα», π.χ. ὅτι τὸ κρασὶ γίνεται αἷμα. Τὸ ψωμὶ γίνεται σάρκα τοῦ Χριστοῦ, ὄταν προσευχόμαστε κατάλληλα.
Καὶ ἄλλα ὑπερρεαλιστικὰ παράδοξα θαύματα.
στ) Ὁ Μουσουλμανικὸς Μονοθεϊσμός:
Εἶναι πιὸ ἁπλὸς καὶ ἁπλοϊκὸς καὶ πρακτικός. Ὅμως τελευταία ἔγινε πολὺ πιὸ φανατικὸς καὶ ἐπίμονος καὶ δολοφονικὸς «τῶν ἀπίστων».
ζ) Ὑπῆρχαν καὶ ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι μονοθεϊσμοὶ (καὶ βέβαια καὶ πολυθεϊσμοί).
Ὅμως τὰ παραπάνω παραδείγματα ἀρκοῦν γιὰ νὰ δείξουν ὅτι ὅλα αὐτὰ πηγὴ ἔχουν τὴν ἀχαλίνωτη, παράλογη ἀνθρώπινη φαντασία μας.
Καὶ ὅτι μόλις τῆς μπεῖ (λογικὸς) χαλινός, θὰ μποῦν στὸ χρονοντούλαπο τῆς Ἱστορίας.
IV. Τὰ Δεινὰ
Πάμπολλα εἶναι τὰ δεινὰ ποὺ ὑφίστανται τὰ ζῶντα ὄντα ἀπὸ τὴν γέννησή τους (τὴν σύλληψή τους) μέχρι τὸν θάνατό τους.
Τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ ὁποία εἶναι τὰ ἐκ τῆς φύσεως προερχόμενα, ἢ τὰ “Φυσικά”.
(Ἀλλὰ, τώρα ποὺ ἡ φύση ἀντικατα-στάθηκε ἀπὸ τὴν εἰδικὴ ἐπιστήμη τῆς Φυσικῆς, μὲ τὴν Μεγάλη - Ἔκταση, ἴσως συνεπέστερο εἶναι νὰ τὰ ἀποκαλοῦμε: «Μεγαλοεκτατικά».)
Πάντως ἀπὸ τὰ λιγότερα: Τὰ ἀνθρωποδημιούργητα δεινά, αὐτὰ ποὺ εἶναι ὄχι μόνο τὰ πιὸ πολλὰ ἀλλὰ καὶ τὰ πιὸ παράλογα καὶ φοβερὰ καὶ τὰ χειρότερα καὶ κυρίως ἐκεῖνα ποὺ δὲν ἔχουν πραγματικὸ λόγο ὕπαρξης καὶ θὰ μποροῦσαν εὔκολα νὰ ἀποφευχθοῦν, εἶναι νομίζω τὰ προερχόμενα καὶ δημιουργημένα ἀπὸ τὴν Μεγάλη Παρανόησή μας.
Καὶ τοῦτο γιατί:
Ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ἂν καὶ ἀπὸ τὴν "Φύση" μας4 (ὅπως καὶ πολλὰ άλλα εἴδη σαρκοβόρων) εἴμαστε ἀναγκασμένοι γιὰ νὰ τραφοῦμε καὶ νὰ ἐπιζήσουμε, νὰ εἴμαστε αἱμοβόροι κι αἱμοσταγεῖς κρεατοφάγοι.
"Ἐν τούτοις": Ἔχουμε χάρις στὸ ἐπιπλέον ἐγκεφαλικὸ ἐπίστρωμά μας (τὸ 7ο;) τὴν δυνατότητα καὶ τὴν ἱκανότητα τῆς δημιουργίας ἠθικῆς θεωρίας καὶ συμπεριφορᾶς.
Κι ἐπιλογῶν.
Ὁ δὲ κύριος ἠθικὸς κανόνας μπορεῖ νὰ εἶναι: «Μὴν βλάπτεις ἄλλα ζῶντα ὄντα καὶ το περιβάλλον περισσότερο ἀπ’ ὅ,τι εἶναι ἀπαραίτητο γιὰ τὴν ἐπιβίωσή σου. Τὴν δική σου καὶ ἄλλων ἀπαραίτητων, κατὰ τὴν κρίση σου καὶ ἴσως ὄχι μόνο τῆν δική σου, κι ἐπίλεκτων καὶ ἀγαπητῶν ζώντων ὄντων».
(Καὶ ὄχι τὸ «ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» ποὺ περιορίζει τοὺς ἀνθρώπους καὶ μόνον.)
Ἔχει μάλιστα παρατηρηθεῖ ὅτι τὰ περισσότερα ζῶα, ἀκόμη καὶ τὰ πιὸ αἱμοβόρα, ἀποφεύγουν νὰ σκοτώνουν καὶ νὰ ὑποβάλλουν σὲ μαρτύρια καὶ νὰ καταβροχθίζουν ἄλλα τοῦ γένους τους ἢ τοῦ εἴδους τους.
Ἐξαίρεση σὲ αὐτὸν τὸν σχεδὸν
"ἠθικό" κανόνα ἀποτελεῖ τὸ ἀνθρώπινο γένος.
Γιατί ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι, ὄντας σαδομαζοχιστές, παρόλο ποὺ πολὺ σπάνια τρῶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, συχνότατα ἀλληλοσκοτωνόμαστε καὶ ὑποβάλ-λουμε τοὺς συνανθρώπους μας σὲ φρικτὰ μαρτύρια.
Εἶναι δὲ γνωστό, ἰδίως σὲ ὅσους μελετοῦν τὴν ἀνθρώπινη ἱστορία μας, ὅτι τὶς περισσότερες φορὲς γιὰ τὰ φρικτὰ αὐτὰ μαρτύρια καὶ τοὺς ἀλληλοσκοτωμούς μας:
Αἰτία, ἢ ἀφορμὴ μᾶς δίνουν:
Ἡ συμμόρφωση σὲ "ἐπιθυμίες" κι "ἐντολὲς" φαντασιακῶν -ἀνύπαρκτων πραγματικὰ- "ἱερῶν" δῆθεν "ὄντων".
Γι’ αὐτὸ καὶ μποροῦμε νὰ ἰσχυριστοῦμε, χωρὶς τὸν φόβο "νὰ πέσουμε πολὺ ἔξω" ὅτι:
Ἡ Μεγάλη Παραπλάνηση μᾶς εἶναι ἡ κυριότερη πηγὴ τῶν ἀνθρωποδημι-ούργητων δεινῶν μας.
Βέβαια, σήμερα πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς, ἰδίως οἱ λεγόμενοι "προοδευτικοί", νομίζουν ὅτι:
Τὰ μαρτύρια καὶ οἱ σκοτωμοί, οἱ ὀφειλόμενοι σὲ φαντασιακὰ "ὄντα" καὶ σὲ φαντασιακὲς ἰδεολογίες ἔχουν ποσοτικὰ καὶ ποσοστιαία μειωθεῖ.
Φαίνεται ὅτι οἱ "προοδευτικοὶ" αὐτοὶ περιορίζουν τὶς γνώσεις τους σὲ ἐλάχιστες περιοχὲς τῆς Κεντρικῆς Εὐρώπης καὶ μόνο.
Καὶ σὲ κάποιες χριστιανικὲς θρη-σκεῖες ποὺ τώρα πιὰ "ἔχουν βάλει νερὸ στὸ κρασί τους".
Ὅμως, ὁ Μουσουλμανικός, (καὶ ὄχι μόνο;) Μεσαίωνας ἐξακολουθεῖ νὰ σκοτώνει καὶ νὰ κατατυραννεῖ.
Ἴσως δὲ ἀριθμητικὰ νὰ ὑπάρχουν περισσότερα θύματα προκαταλήψεων, λόγω καὶ τῆς γεωμετρικῆς αὔξησης τῶν ἀμόρφωτων καὶ ἀσυμμόρφωτων πληθυσμῶν.
Σημειώσεις
1) Από τὰ ἀναρίθμητα ἀνθρωπο-δημιούργητα δεινά της ἀνθρωπότητας, καὶ ὁρισμένων ζώων, ποὺ ὀφείλονται σὲ φαντασιακὰ ἀνύπαρκτα ὄντα, καὶ σὲ δῆθεν «ἐπιθυμίες» τους ἢ "ἐντολές" τους:
θὰ βάλω ἐδῶ ὁρισμένα παραδείγματα χαρακτηριστικά: Ἀπ’ τὰ βιβλία τοῦ Γ. Παμπούκη.
α) Ὅταν κάποιος τὸν Μεσαίωνα κατηγοροῦσε ἕνα ὂν (ἰδίως: γριὰ γυναίκα, Ἑβραῖο, ἢ γάτα κ.α.) ὅτι κάνει μαγικά, ἢ εἶναι Μάγισσα, ἢ Μάγος. Σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης, τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας ποὺ ἐκπροσωποῦσε τὴν "Βούληση" καὶ τὶς ἐντολὲς τοῦ Παντοδύναμου Μοναδικοῦ Θεοῦ καὶ Πλάστη τῶν Πάντων καὶ ἠμῶν τῶν ἀνθρώπων.
Καὶ τῆς Καθολικῆς ἐκκλησίας Του:
Ἔδεναν τὸ θύμα πισθάγκωνα καὶ τὸ ἔριχναν σὲ βαθὺ νερό, λίμνη, ἢ θάλασσα. Καὶ ἐὰν πνιγόταν ἦταν ἀθῶο.
Καὶ θὰ πήγαινε στὸν ἄλλο κόσμο μὲ ἐλπίδες αἰώνιας σωτηρίας.
Ἀν δὲν πνιγόταν, ἐπρόκειτο ἀσφαλῶς κὶ ἀποδεδειγμένα γιὰ Μάγο, ἢ Μάγισσα.
Καὶ συνεπῶς, τὸν ἔβγαζαν καὶ τὸν ἔκαιγαν ζωντανό. Ὅπως ἦταν ἡ εἰκαζόμενη (ἢ ἡ μαγικὰ ἐκδηλωμένη στὸν Πάπα) ἐπιθυμία τοῦ Κυρίου.
Ὁ δὲ καιγόμενος Μάγος εἶχε τὸ πλεονέκτημα, λόγω τῆς πυρᾶς, νὰ ἔχει ἡ ψυχή του περισσότερες πιθανότητες νὰ πάει στὸ Καθαρτήριο μὲ τὴν ἐλπίδα κάποτε νὰ σωθεῖ.
Πράγμα ποὺ ἔδειχνε τὴν "μεγαλοψυχία, καλοσύνη καὶ φιλανθρωπία" τῶν Ἱεροεξεταστῶν.
β) Πολλὰ χρόνια μετὰ τὸν Μεσαίωνα:
Ὁ Γάλλος Βασιλεὺς Λουδοβίκος ὁ 14ος.
Ἄνθρωπος μορφωμένος καὶ συνετός.
Καὶ ὑπόδειγμα, γιὰ ὅλους τους μέχρι τότε καὶ τώρα Βασιλεῖς.
Στὰ στερνά του βίου του, (ἀπὸ φόβο τῆς Κόλασης;), πείσθηκε ἀπὸ τὴν γυναίκα του, τὴν Mme de Maintenon (La Veuve Scarron) καὶ ἀπὸ τὸν Ἰησουΐτη ἐξομολογητή του, Lachaise, ὅτι:
"Ἦταν ἐπιθυμία τοῦ Κυρίου".
Νὰ ἀνακαλέσει τὸ "Ἔδικτο τῆς Νάντης" (τοῦ Ἐρρίκου τοῦ Δ΄) ποὺ ἐξασφάλιζε τὴν ἐλευθερία τῆς πίστης τῶν διαφορετικῶν θρησκειῶν.
Πράγμα ποὺ ἔκανε:
Μὲ ἀποτέλεσμα αὐτὸς ποὺ τόσο τὴν ἀγαποῦσε καὶ φρόντιζε τὴν Γαλλία, νὰ τὴν καταστρέψει οἰκονομικὰ καὶ ὄχι μόνο.
Γιατί, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν σφαγὴ ἑνὸς μεγάλου μέρους τοῦ πληθυσμοῦ της.
Ἡ ἀναχώρηση τῶν προτεσταντῶν καὶ τῶν Ἑβραίων, τῶν πιὸ ἐργατικῶν καὶ προοδευτικῶν κατοίκων της, ἐξασφάλι-σε στὶς Κάτω Χῶρες, ἀλλὰ ἰδίως στὴν Ἀγγλία, τὴν εὐμάρεια καὶ τὴν παγκόσμια κυριαρχία.
2) Ἡ μέχρι τώρα Ἰστορία μας (καὶ τα βιβλία τοῦ Γιώργου Παμπούκη) ἔχει τόσα πολλὰ παραδείγματα εγκληματικῶν θρησκευτικῶν, καὶ ὄχι μόνο πολέμων.
Καὶ τῶν ἀπάνθρωπων συνεπειῶν τους ποὺ ἔγιναν -καὶ γίνονται- μὲ ἐντολές "ἀνύπαρκτων" φαντασιακῶν "ὄντων".
Ἢ γιὰ τὴν ὑπεράσπιση φανατικῶν, καταστροφικῶν ἰδεολογιῶν καὶ -ισμῶν. Ποὺ περισσεύουν ἄλλα παραδείγματα.
3) Ἀξίζει ἐδὼ νὰ παρατηρηθεῖ ὅτι:
Ὅσο σὲ πιὸ ἀνύπαρκτα καὶ φαντασιακὰ "ὄντα" βασίζεται μιὰ θεωρία ἢ πίστη, τόσο πιὸ πολλοὺς φανατικοὺς ὀπαδοὺς ἀποκτᾶ καὶ ἔχει.
Ἡ φαντασία μας εἶναι συχνότατα (πάντα;) πιὸ ἐπίμονη καὶ δυνατὴ ἀπὸ τὴν σκληρὴ πραγματικότητα.
Καὶ κάποτε μᾶς καταστρέφει.
V. Οι Ἕλληνες
Ἡ εὐθύνη τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων γιὰ πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις μας καὶ γιὰ τὴ Μεγάλη Παραπλάνησή μας, καὶ συνεπῶς καὶ γιὰ πολλὰ ἀπὸ τὰ παλαιὰ καὶ τωρινὰ ἀνθρωποδημιούργητα δεινά μας εἶναι πιστεύω μεγάλη.
Καὶ τοῦτο γιατί:
ἐνῶ ἦταν σχεδὸν οἱ μόνοι ποὺ εἶχαν καὶ τὸ ἀπαραίτητο μυαλὸ καὶ τὴν διαθεσιμότητα, λόγῳ τῶν δούλων καὶ τῶν γυναικῶν ποὺ εἶχαν ἀναλάβει τὴν φροντίδα "τῶν πρὸς το ζεῖν", καὶ τὴν ἀνάλογη ἐκπαίδευση καὶ τὸ σχετικὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὰ θέματα αὐτά, γιὰ τὰ ὁποία ἐξ ἀρχῆς καὶ ἐξ Ἀρχῆς εἶχαν κάνει τὴν καλὴ Ἀρχὴ μὲ τοὺς φυσικοὺς καὶ ὑλιστὲς = τοὺς προσωκρατικούς, ἢ προπλατωνικοὺς στοχαστὲς. Kαὶ μποροῦσαν νὰ ἀποφύγουν τὶς περισσότερες ἀπὸ τὶς σημαντικότερες προκαταλήψεις μας:
Τελικὰ δὲν τὸ ἔκαναν.
Πράγμα, ποὺ ἂν τὸ εἶχαν κάνει, πολλὰ ἀπὸ τὰ περιττά δεινά της ἀνθρωπότητας θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ.
Στὴν περίπτωση δὲ τῆς Μεγάλης - Παραπλάνησής μας, ὄχι μόνο παρέλειψαν τὴν διάκριση τῶν ὄντων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά, ἀλλὰ χειροτέρεψαν τὴν κατάσταση, δίνοντας μεγαλύτερη ἀξία, ὕπαρξη καὶ σημασία στὰ ἀνύπαρκτα "ὄντα".
Καὶ στὶς φαντασιακὲς "ὑπάρξεις" καὶ "καταστάσεις" καὶ "περιστάσεις" καὶ στὰ φαντασιακὰ "πράγματα" καὶ "γεγονότα".
Μάλιστα: ἡ αἴγλη καὶ ἡ ἐπιβολὴ τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων στὰ ζητήματα αὐτὰ τὰ στοχαστικὰ καὶ φιλοσοφικὰ
-δικαίως- ἦταν τέτοια ποὺ οἱ κατοπινοί τους -δυστυχῶς- δὲν μπόρεσαν (γιὰ λόγους ποὺ δὲν εἶναι τοῦ παρόντος) καὶ κυρίως δὲν τόλμησαν νὰ τοὺς ἀντιταχθοῦν.
Ή καὶ νὰ τοὺς διαψεύσουν.
Κι ἔτσι πολλὲς ἀπὸ τὶς παλαιὲς προλήψεις τῆς ἀνθρωπότητας, προκαταλήψεις καὶ παραπλανήσεις καὶ ἡ Μεγάλη-Παραπλάνησή μας, παρέμειναν νά μᾶς, στραβά, καθοδηγοῦν.
Καὶ συχνὰ ταλαιπωροῦν.
Ἡ δὲ εὐθύνη τοῦ Πλάτωνα γιὰ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἄλλες προκαταλήψεις μας, ὑπῆρξε, νομίζω καταλυτική.
Γιατί ἡ προσωπικότητά του καὶ ἡ ἐπιβολὴ τοῦ ἦταν τέτοια ποὺ οὔτε ὁ Ἀριστοτέλης, παρόλο ποὺ κόντεψε δὲν μπόρεσε νὰ τοῦ ἀντιταχθεῖ ἢ νὰ τὸν διαψεύσει ξεκάθαρα στὸ θέμα αὐτὸ ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλα.
Ὅσο δὲ γιὰ τοὺς κατοπινούς του φιλοσόφους, ἢ καὶ εἰδικοὺς στοχαστές, καλύτερα νὰ μὴν μιλᾶμε.
Αὐτὸ μάλιστα ποὺ ἔκανε ὁ Πλάτων, τὸ Μέγα-Λάθος, ἦταν νὰ γράψει καὶ νὰ ὑποστηρίξει μὲ τρανταχτὰ ἐπιχειρήματα ὅτι τὰ πραγματικὰ ὄντα καὶ πράγματα καὶ ἀντικείμενα καὶ οἱ πραγματικὲς, καταστάσεις εἶναι κακὰ ἀντίτυπα καὶ ἀντίγραφα τῶν φαντασιακῶν. Δηλαδὴ τῶν Ἰδεῶν.
Ποὺ εἶναι οἱ μόνες ποὺ ἔχουν πραγματικὴ ἀξία, δύναμη καὶ σημασία καὶ ὕπαρξη αἰώνια.
Ἐνῶ τὰ πραγματικὰ εἶναι προσωρινὰ καὶ μεταβλητὰ καὶ μεταβαλλόμενα. Δηλαδὴ πολὺ μικρότερης ἀξίας, ὑπάρξεως καὶ σημασίας καὶ διάρκειας.
Καὶ βέβαια οἱ διαφόρων βαθμῶν καὶ ἐποχῶν καὶ θρησκειῶν ἱερωμένοι δὲν εἶχαν κανένα συμφέρον νὰ ὑποβιβάσουν, ἢ καὶ νὰ ὑποτιμήσουν τὰ φαντασιακὰ ὄντα. Kαὶ να μην ὑποστηρίξουν τὶς ἀπόψεις τοῦ Πλάτωνα.
Ἀντίθετα μάλιστα, εἶχαν κάθε συμφέρον νὰ ὑπερτιμήσουν τὰ φαντασιακὰ ὄντα καὶ νὰ τὰ προβάλλουν καὶ μεγαλοποιοῦν.
Ὅσο γιὰ τοὺς πιστούς; Αὐτοὶ τρομοκρατημένοι ἀπὸ τὰ φοβερὰ παραμύθια τῶν προπατορικῶν ἁμαρτημάτων καὶ τῶν κολάσεων μὲ τὰ βράζοντα καζάνια καὶ τὶς φωτιὲς καὶ τοὺς διαβόλους μὲ τὶς τρίαινες καὶ τὰ πηρούνια καὶ τὰ κέρατα καὶ τὶς οὐρές.
Καὶ ἐλπίζοντας στὴν συγχώρεση καὶ τὸν παράδεισο μὲ ὅλα τὰ καλά:
Ἀνέβαζαν τὰ φαντασιακὰ ἱερὰ ὄντα "στὰ οὐράνια".
Καὶ ὑπάκουαν τὶς ἐντολὲς τῶν δῆθεν ἐντολοδόχων τοὺς τυφλὰ:
"Πίστευε καὶ μὴ ἐρεύνα".
Ἔτσι, ὅσο περνοῦσαν τὰ χρόνια μετὰ τὸ δωδεκάθεο τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων καὶ τῶν Ρωμαίων καὶ τοῦ Μεγάλου Ἀλέξανδρου καὶ τῶν Ἑλληνιστικῶν χρόνων, καὶ ἀφοῦ ἐπεκράτησε ὁ Μονοθεϊσμὸς, σὲ συνδυασμὸ μὲ τὶς βάρβαρες φυλὲς τῶν ἔξω-Μεσογειακῶν λαῶν.
Κάθε πραγματικὴ πρόοδος ἀνετράπη.
Κι ἐπεκράτησε ὁ σκληρὸς καὶ ἀπάνθρωπος καὶ καταστρεπτικός του κλασικοῦ κάλλους καὶ τῆς φιλανθρωπίας καὶ τοῦ ἀνθρωπισμοῦ: Δυτικὸς Μεσαίωνας.
Ἀποδεικνύοντας ὅτι ὁ Μονοθεϊσμὸς ποὺ ἀρχικὰ ἀποτελοῦσε κάποια πρόοδο, μποροῦσε σὲ συνδυασμὸ μὲ τὰ βαρβαρικὰ φύλα ποὺ ἐπικράτησαν καὶ ἄλλες εἰδικές, οἰκονομικὲς καὶ ἄλλες, συνθῆκες νὰ μεταπέσει στὸν πιὸ παράφρονα, φαντασιακὸ, ξέφρενο σκοταδισμό.
Καταδικάζοντας τὴν σάρκα καὶ κάθε ἐλευθερία σκέψης καὶ χαρά.
Ἐν ὀνόματι ἐντολῶν τοῦ ἀνύπαρκτου, φαντασιακοῦ, μοναδικοῦ Θεοῦ.
Βέβαια, πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπάνω ἐξελίξεις δὲν μποροῦν καὶ δὲν πρέπει νὰ καταλογιστοῦν στὸ παθητικὸ μόνο τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων.
Ὅμως αὐτὸ δὲν ἀλλάζει τὸ γεγονὸς ὅτι ἂν οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἐνῶ τὸ μποροῦσαν καὶ εἶχαν κάνει τὴν ἀρχὴ -καὶ τὴν Ἀρχὴ- μὲ τοὺς προσωκρατικούς, δὲν ἄλλαζαν πορεία (=Σκέψη) μὲ τὸν Παρμενίδη, τὸν Πλάτωνα καὶ τοὺς κατοπινούς τους.
Καὶ εἶχαν κρατήσει τὴν ἀρχικὴ σωστὴ κατεύθυνση, τότε πολλὰ ἀπὸ τὰ δεινά της, τότε καὶ τῆς κατοπινῆς ἀνθρωπότητας θὰ εἶχαν ἀποφευχθεῖ.
Πλὴν ὅμως, οἱ παραλείψεις αὐτὲς τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων (ἴσως οἱ ἠθελημένες) καὶ ἡ εὐθύνη τους γιὰ πολλὲς ἀπὸ τὶς προκαταλήψεις μας καὶ γιὰ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας καὶ τὶς ἄλλες, δὲν μπορεῖ καὶ δὲν πρέπει νὰ συσκοτίσει τὸ καταπληκτικὸ μοναδικὸ Ἑλληνικὸ Θαῦμα.
Τὸ ὅτι δηλαδή:
Οἱ ἀρχαῖοι Ἕλληνες ἐφτίαξαν γιὰ λόγους ποὺ ἀπαιτοῦν πολλὰ βιβλία, ἕναν καταπληκτικὸ καὶ ἀνεπανάληπτο (δυστυχῶς μέχρι σήμερα) πολιτισμό.
Καὶ ἄνοιξαν δρόμους καὶ τρόπους σκέψης σημαντικοὺς καὶ κριτικούς, ἀποκαλυπτικούς.
Προκαλώντας μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν
-δίκαια- τὸν θαυμασμὸ καὶ τὴν εὐγνωμοσύνη τῶν ἄλλων ἐποχῶν καὶ λαῶν.
Πράγμα ποὺ συνέβαλλε καὶ συμβάλλει στὴν σωτηρία αὐτῶν ποὺ ἐξακολουθοῦν μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια νὰ μιλοῦν καὶ νὰ γράφουν (Ζήτω!) μὲ τὰ ἴδια γράμματα, μία γλώσσα ποὺ εἶναι πολὺ συγγενὴς -περισσότερο ἀπὸ ὅτι γενικὰ νομίζεται- μὲ τὴν ἀρχαία Ἑλληνική.
Σημειώσεις
1) Τὸ ἁμάρτημα τοῦ Πλάτωνα τῆς ὑποτίμησης τῆς πραγματικότητας καὶ τῶν πραγματικῶν ὄντων, γιὰ χάρη τῆς φαντασίας καὶ τῆς προβολῆς ἀνύπαρκτων πραγματικὰ "ὄντων". Στὸ ὁποῖο ἴσως τὸν παρέσυρε ὁ θαυμασμός του καὶ ἡ ἀγάπη του γιὰ τὸν μέγα καὶ κατ’ αὐτὸν, Παρμενίδη:
Δὲν εἶναι τὸ μοναδικό.
Ὑπέπεσε καὶ σὲ πολλὰ ἄλλα (βλέπε καὶ 7η ἐπιστολή του). Ἀπὸ τὰ ὁποία γιὰ τὸ ἐδῶ γραπτὸ θὰ ἀναφέρω μόνον ἕνα σχετικὸ μὲ τὰ ἐδῶ καὶ χαρακτηριστικό:
Τὸ ὅτι ἔβαλε ὅλες τὶς ἀρχὲς κι Ἀρετὲς ἀπὸ τὴ μια, τὴν καλὴ μεριά, συνδυαστικὰ καὶ γιὰ πάντα.
Καὶ ὅλες τὶς κακίες συλλήβδην ἀπὸ τὴν ἄλλη, στὴν ἀπέναντί τους περιοχή.
Ἔτσι: Μὲ τὰ γραφτὰ τοῦ ἔδωσε τὴν ἐντύπωση, ἢ μᾶλλον πρόβαλλε ὅτι:
Ἐφόσον ὅλες οἱ Ἀρετὲς εἶναι καλὲς = Συγκεκριμένα προϊόντα της Ὑπέρτατης ἰδέας τοῦ Καλοῦ.
Στὴ γενικὴ κατηγορία καὶ ἔννοια τοῦ ὁποίου ὑπάγονται. Καὶ μὲ τὴν ὁποία συγγενεύουν καὶ ὁμοιάζουν.
(Καὶ ὅλες οἱ κακίες τοῦ Κακοῦ.)
Συνεπῶς -καὶ λογικὰ- κατὰ κάποιο τρόπο θὰ ταυτίζονται καὶ θὰ συνάδουν καὶ θὰ συνεργάζονται καὶ θὰ συμπίπτουν.
Γιὰ αὐτὸ καὶ στοὺς διαλόγους τοῦ βρίσκουμε συχνὰ τὸν Σωκράτη νὰ λέει:
«Ἐφόσον εἶναι Καλὸς δὲν θὰ εἶναι καὶ Δίκαιος;».
Κι «Ἐφόσον εἶναι Δίκαιος δὲν θὰ εἶναι καί Μεγαλόψυχος; κ.λ.π.»
Καὶ τὸ ἴδιο κάνει -ἂν καὶ λιγότερο ρητὰ- μὲ τὶς κακίες. Π.χ. Εφ’ ὅσον εἶναι δειλὸς, δὲν θὰ εἶναι καὶ χαιρέκακος;
Ὅμως ἐνῶ αὐτὰ στέκουν καὶ εἶναι ἀπὸ μία ἄποψη -φαινομενικά;- λογικά.
Δὲν εἶναι πραγματικά. Δὲν παρουσιάζονται ἔτσι στὴν πραγματικότητα.
Γιατί πολλὲς εἶναι οἱ φορὲς -οἱ περισσότερες;- ποὺ ἡ μία κατηγορία καὶ ἔννοια καὶ Ἀρετὴ ἀντιτίθεται καὶ καταπολεμᾶ τὴν ἄλλη.
Καὶ ἂς προσπαθοῦν οἱ ὄψιμοι ὀπαδοὶ τοῦ Πλάτωνα καὶ οἱ πολιτικοὶ καὶ πολλοὶ δημοσιογράφοι νὰ μᾶς πείσουν γιὰ τὸ ἀντίθετο.
Φτιάχνοντας ἀδόκιμες συνθέσεις.
Εἶναι ἑπομένως φανερὸ ὅτι:
Συχνότατα ἡ μία Ἀρετὴ (ἡ Ἰδέα, ἡ ἔννοια, ἰδίως ἡ πανπεριληπτικὴ) ὄχι μόνο δὲν συνάδει ἀναγκαστικὰ καὶ λογικὰ πρὸς τὴν ἄλλη ἀλλὰ καὶ κάποτε τὴν καταπολεμᾶ.
Καὶ ὅτι ἡ Πλατωνικὴ λογικὴ δὲν συμπίπτει μὲ τὴν πραγματικότητα.
Ἢ, ἡ πραγματικότητα δὲν εἶναι πάντα λογική.
Ὅπως ἔγραψε καὶ ὁ Χέγκελ.
Ἀλλὰ, ἐνῶ ἐκεῖνος εἶπε:
«…στὴν περίπτωση αὐτὴ τόσο τὸ χειρότερο γιὰ τὴν πραγματικότητα.»
Ἀλήθεια, εἶναι καὶ πιὸ πραγματικό καὶ ταυτολογικὸ τὸ:
«…τόσο τὸ χειρότερο γιὰ τὴν λογική.»
(ποὺ πιστεύω κι εγώ).
Βέβαια τὸ πότε εἶναι καλύτερο κάποιος νὰ εἶναι περισσότερο Καλός, ἢ Δίκαιος, ἢ Φιλελεύθερος, ἢ Παραγωγικός, ἢ Σπάταλος, ἢ Οἰκονόμος (=τσιγκούνης), ἢ γενναῖος καὶ παράτολμος, ἢ συνετὸς καὶ προσεκτικός, κλπ.
Εἶναι πρόβλημα πρακτικὸ καὶ συγκεκριμένο.
Ποὺ πρέπει νὰ ἀντιμετωπιστεῖ ἀνάλογα μὲ τὶς ἐπικρατοῦσες κάθε φορᾶ εἰδικὲς συνθῆκες καὶ τὸ περιβάλλον.
Πάντως τὰ μεγάλα λάθη τοῦ Πλάτωνος, δὲν μποροῦν -γιὰ νὰ εἴμαστε δίκαιοι- νὰ μειώσουν τὸ μεγαλεῖο του, ποὺ γιὰ πολλὰ ἀκόμη χρόνια θὰ μᾶς καθοδηγεῖ.
Οὔτε πρέπει νὰ μᾶς κάνουν νὰ ξεχνᾶμε τοὺς πάμπολλους δρόμους ποὺ ἄνοιξε καὶ ἔστρωσε γιὰ τὴν Σημαντικὴ Σκέψη.
2) Γιὰ νὰ ἐξηγηθεῖ τὸ Ἑλληνικὸ θαῦμα πολλὲς θεωρίες καὶ πολλὰ βιβλία ἔχουν γραφεῖ.
Ἄλλα, ὑποστηρίζουν περισσότερο τὸ περιβάλλον μας καὶ ἄλλα τὸ DNA καὶ ὅλα τὸν συνδυασμό τους καὶ ἄλλα, ἄλλα. (Τὸ κλίμα, τὴν ἐποχή, τὴν θάλασσα, τὸ ἐμπόριο κλπ.)
Ἐδῶ θὰ προσθέσω μία τμηματικὴ ἐξήγηση = ὑπόθεση, ποὺ θεωρῶ ἐνδιαφέρουσα καὶ ἄξια περαιτέρω διερεύνησης.
Μία προσπάθεια νὰ ἐξηγηθεῖ ἡ φιλοσοφικὴ καὶ ὄχι μόνο, κριτικὴ παράδοση:
Τὸν γιὰ ἔξι μῆνες καθηγητή μου, Κὰρλ Πόππερ, δὲν σεβόμουν πολύ.
Ἔτυχε νὰ τὸν γνωρίσω τὴν ἐποχὴ πού, ὄντας νεοαφιχθεῖς, τὸν εἶχαν στριμώξει σὲ μία ὑπόγεια αἴθουσα τοῦ L.S.E. (London School of Economics) καὶ δὲν τὸν θεωροῦσαν, ὅπως ἀργότερα, σημαντικό.
Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ τὰ Ἀγγλικά μου ἦταν πολὺ ἐλλιπῆ. Καὶ δυστυχῶς τοῦ Πόππερ τὰ Γερμανοαγγλικὰ χειρότερα.
Ἔτσι μετὰ ἔξι μῆνες (κακῶς) τὸν ἐγκατέλειψα, επιλέγοντας ἄλλο προαιρετικὸ μάθημα.
Ἐπίσης, ἡ γνώμη μου γιὰ τὸν Θαλὴ (ἴσως καὶ πάλι κακῶς) ἦταν κακή.
Γνώριζα ὅτι τὰ μόνα σωζόμενα ἀποσπάσματά του ἦταν τὸ “Πάντα γέμει θεών”.
Καὶ ἕνα ἄλλο ποὺ ὑποστήριζε ὅτι: Ἡ Γῆ κολυμπάει σὰν κούτσουρο στὸ νερό.
Δὲν τοῦ εἶχα μεγάλο θαυμασμό, παρόλο ποὺ οἱ εἰδικοὶ λένε ὅτι ἀπὸ αὐτὸν ξεκίνησε ἡ Ἑλληνικὴ καὶ ὄχι μόνο φιλοσοφία.
Ὅμως πρόσφατα διάβασα ἕνα κείμενο τοῦ Πόππερ καὶ μία ὑπόθεσή του γιὰ τὸν Θαλὴ ποὺ μὲ ἔκανε νὰ ἀλλάξω γνώμη καὶ γιὰ τοὺς δύο τους.
Ὑποστηρίζει δὲ ὁ Πόππερ ὅτι: ὁ Θαλὴς ὄντας δάσκαλος τοῦ Ἀναξίμανδρου:
Ἀντὶ νὰ κάνει ὅπως ἄλλοι ἀρχηγοὶ θρησκειῶν καὶ φιλοσοφιῶν (τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Βούδα, τοῦ Μωάμεθ καὶ ὅλων τῶν ἄλλων περιλαμβανομένων) καὶ κομμάτων καὶ σχολῶν κλπ, ποὺ προέτρεπαν τοὺς ὀπαδοὺς τους νὰ τοὺς ακολουθούν και νὰ τοὺς μιμοῦνται:
Αυτὸς τὸν ἔπεισε νὰ τοῦ ἀντιταχθεῖ καὶ νὰ τὸν διορθώνει καὶ νὰ τοῦ ἀντιλέγει.
Καὶ νὰ προσπαθήσει νὰ διορθώνει τὸν δάσκαλο καὶ καθοδηγητή του.
Ἐγκαινιάζοντας μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο: τὴν κριτικὴ Ἑλληνικὴ -καὶ ὄχι μόνο- φιλοσοφία.
Καὶ τὴν κριτικὴ Σκέψη γενικά.
Καὶ συμβάλλοντας ἔτσι οὐσιαστικὰ στὸ Ἑλληνικὸ Θαῦμα.
Ἡ ἀξιολόγησή μου τῆς ὑπόθεσης αὐτῆς τοῦ Πόππερ, ἐξηγεῖ τὰ “κακώς” ποὺ ἔγραψα παραπάνω.
VI. Λέξεις νοήματα, ἔννοιες
Κραυγὲς (γαυγίσματα, νιαουρίσματα) καὶ φθόγγους πολλὰ ζῶα ἐκβάλλουν, πότε γιὰ νὰ ἐκφράσουν συναισθήματα –πόνο, χαρά, δίψα, πείνα κ.α.
(Ἡ γάτα μας ὅταν πεινάει ἔρχεται καὶ μᾶς τὸ λέει = νιαουρίζει χαρακτηριστικά.)
Καὶ πότε γιὰ νὰ εἰδοποιήσουν γιὰ κίνδυνο.
Ἔχουν δηλαδὴ καὶ τὰ ἄλλα ζῶα, ἐκτὸς ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, τὴν ἀνάγκη καὶ τὴν ἱκανότητα ἔκφρασης καὶ ἐπικοινωνίας.
Ἰδίως ὅσα ζοῦν σὲ ἀγέλες. Τὸ κακὸ εἶναι ὅτι οἱ ἐγκέφαλοι καὶ ἡ λειτουργία τους, πολλῶν πλούσιων ἐγκεφαλικὰ ζώων (πιθήκων, ἐλεφάντων, φαλαινῶν, δελφι-νιῶν) δὲν ἔχουν ἐπαρκῶς μελετηθεῖ. Ἀλλὰ καὶ τοὺς τῶν ἀνθρώπων τώρα ἀρχίσαμε κάπως περισσότερο καὶ καλύτερα νὰ τοὺς μελετᾶμε.
Πάντως ἐμεῖς οἱ θνητοί, ἐκ κατάσκευῆς, ἀλλὰ καὶ μετὰ ἀπὸ πολλὰ χρόνια προσπαθειῶν καταφέραμε νὰ φτιάξουμε καλύτερα καὶ πολυπλοκότερα συστήματα ἐπικοινωνίας καὶ διατήρησης τῆς μνήμης καὶ φτιάξαμε τὶς λέξεις.
Οἱ λέξεις εἶναι ἐπιλογὲς καὶ συνδυ-ασμοὶ φθόγγων ποὺ χαρακτηρίζουν (=ἐπαναλαμβάνουν) ὁρισμένες συγκεκριμένες καταστάσεις καὶ πρόσωπα καὶ ἀντὶ-κείμενα.
Οἱ παλαιοὶ πρόγονοί μας ἦταν, φαίνεται, τόσο ἐνθουσιασμένοι ἀπὸ τὸ ἐπίτευγμά τους αὐτό, ὥστε ὄντας Μάγοι τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, ἔδωσαν στὶς λέξεις καὶ κυρίως στὶς ὀνομασίες μεγάλη μαγικὴ δύναμη.
Καὶ τελικὰ πίστεψαν -κακῶς- ὅτι:
Ὅποιος γνωρίζει τὴν λέξη, ἢ τὸ ὄνομα ἑνὸς προσώπου ἢ ἀντικει-μένου, τὸ κυριαρχεῖ.
Καὶ ὅτι ἀκόμη καὶ μία κατάσταση μπορεῖ νὰ ἐλεγχθεῖ, ἂν μπορέσουμε νὰ τὴν ὁρίσουμε = χαρακτηρίσουμε μὲ ἕνα ὄνομα. Ἢ μὲ ἕναν ὁρισμό.
Ἀκόμη πίστευαν ὅτι τὰ ὀνόματα εἶναι μέρος τῆς ὑπόστασης τῶν ὄντων, δηλαδὴ τῆς οὐσίας τους.
(Πράγμα ποὺ νομίζω ὅτι:
Καὶ σήμερα πολλοὶ πολιτικοὶ καὶ δημοσιογράφοι τὸ πιστεύουν.)
Ἀργότερα, πολὺ ἀργότερα, ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι καταφέραμε κι ἕνα ἄλλο σημαντικότατο μνημονιακὸ – τεχνικὸ ἐπίτευγμα:
Φτιάξαμε τὶς γραφές.
Χάρη στὶς ὁποῖες καὶ μὲ τὶς ὀποίες, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι μποροῦμε νὰ ἐπικοινωνοῦμε καλύτερα καὶ περισσότερο, διατηροῦμε τὶς γνώσεις μας γιὰ πολλὰ πολλὰ χρόνια.
Καὶ τὶς ἐπεκτείνουμε καὶ προεκτείνουμε πολλαπλὰ καὶ οὐσιαστικά.
Ἐδῶ ἀξίζει νὰ παρατηρηθεῖ ὅτι:
Οἱ λέξεις ἀλλάζουν -νοήματα- μὲ τὸν καιρὸ καὶ ἀνάλογα μὲ τὶς ἐποχὲς καὶ τὶς καταστάσεις καὶ συνθῆκες.
Ἐνῶ οἱ ἔννοιες, ἰδίως οἱ πανπεριληπτικές ὄχι, μένοντας πιστὲς στὸν ὁρισμό τους.
Τὸ “καλός” γιὰ τὸν ἀρχαῖο Ἕλληνα σήμαινε ὡραῖος.
Καὶ τὸ “ἀγαθός”, ποὺ τότε ἦταν τὸ σημερινὸ “καλός”, μᾶς εἰδοποιεῖ ὅτι πρόκειται γιὰ διανοητικὰ καθυστερημένο.
Ἀντίθετα οἱ ἔννοιες Σὺν-Πᾶν καὶ Ὕπαρξη (ὅπως ὑποστηρίζει καὶ ὁ Παρμενίδης) πάντοτε θὰ σημαίνουν γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους, αὐτὸ ποὺ ἀρχικὰ ὁρίσαμε νὰ σημαίνουν (=θὰ παραμένουν αμετάβλητες).
Αὐτὰ τὰ ἔγραψα γιὰ νὰ καταλήξω στὸ ὅτι:
Ἡ λέξη “χρόνος” (ἢ χῶρος κλπ) μπορεῖ πότε -ἀνάλογα μὲ τὰ συμφραζόμενα- καὶ τὶς περιστάσεις- νὰ σημαίνει (νὰ θέλει νὰ ἐκφράσει = ὑπενθυμίσει) ἕνα συγκεκριμένο = ὁρισμένο, (ἔστω καὶ στὸ περίπου) χρονικὸ διάστημα ἢ μέγεθος.
Π.χ. μέρα, ἢ ἔτος = "χρόνος".
Καὶ πότε νὰ προβάλει τὴν γενικὴ καὶ ἀόριστη ἔννοια τοῦ χρόνου.
Καὶ ὅτι: Τὸ πότε πρόκειται γιὰ τὸ ἕνα, ἢ τὸ ἄλλο κάποτε -συχνὰ- παίζει μεγάλο ρόλο γιὰ τὴν κατανόησή μας.
Δυστυχὼς, οἱ περισσότεροι φυσικοὶ δὲν φαίνεται νὰ ἔχουν μπορέσει νὰ διακρίνουν = ξεχωρίσουν τὸ πότε αὐτὸ ποὺ ἀναφέρουν, ἢ γράφουν εἶναι ἔννοια (=μὴ μεταβαλλόμενη, φαντασιακή).
Καὶ πότε πρόκειται γιὰ συγκεκριμένο ὑπαρκτό, καταμετρήσιμο μέγεθος, ἢ γεγονός.
Μπερδευόμενοι & μπερδεύοντάς μας.
Σημειώσεις
1) Ἡ ἴδια λέξη (π.χ. «μάζα», «χῶρος», «χρόνος», κ.α.) μπορεῖ, ὅταν δὲν καθορίζεται σαφέστερα νὰ σημαίνει:
Κάποια ἔννοια, ἢ ἔννοιες, γενικὰ καὶ ἀόριστα. Δηλαδὴ «δημιουργήματα» τῆς φαντασίας μας, ἀπὸ μνῆμες, παρατηρήσεων συγκεκριμένων, ὄντων, ἢ καταστάσεων, ἢ γεγονότων.
Καὶ ἡ ἴδια, νὰ ἐκφράζει συγκεκριμένα, πραγματικὰ ὄντα, ἢ γεγονότα καὶ τὰ μεγέθη τους.
Π.χ. ὁ χῶρος τοῦ δωματίου μου.
Ἢ ὁ χῶρος ὡς ἔννοια γενικά.
Τὸ πότε μία λέξη σημαίνει τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο συχνὰ ἐννοεῖται ἀπὸ τὰ συμφραζόμενα καὶ κάποτε δὲν παίζει ρόλο (δὲν ἔχει σημασία).
Ἢ μπορεῖ νὰ συμπίπτουν.
Ὑπάρχουν ὅμως περιπτώσεις ποὺ τὸ τί ἀπὸ τὰ δύο σημαίνει μία λέξη ἔχει σημασία. Καὶ κάποτε σημαντική.
2) Πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις, διαφωνίες καὶ .ἄσκοπες καὶ ἄχρηστες συζητήσεις, ὀφείλονται στὸ ὅτι ἡ ἴδια λέξη, για διαφορετικοὺς ἀνθρώπους, ἢ καὶ γιὰ τοὺς ἴδιους, ὑπὸ διαφορετικὲς συνθῆκες, ὀνομάζουν διαφορετικὰ ὄντα ἢ διαφορετικὲς καταστάσεις. Ἢ ἔχουν διαφορετικὸ περιεχόμενο.
Ἢ ὁρίζονται καὶ προσδιορίζονται διαφορετικά.
Καὶ πολὺ συχνὰ ἡ διαφορὰ αὐτὴ δὲν εἶναι συνειδητή. Γι’ αὐτὸ πρὶν ἀπὸ κάθε ἔρευνα , ἀναζήτηση, ἢ συζήτηση, ἢ γραφή, ἢ ἀπόφαση. Ἀν θέλουμε νὰ γνωρίζουμε τὸ ἀντικείμενό της, ἢ το περιεχόμενο της, ἢ τὸν στόχο της, θὰ πρέπει νὰ ὁρίζουμε καὶ νὰ καθορίζουμε σαφῶς τοὺς ὅρους της.
Καὶ τότε μόνο μπορεῖ νὰ βγει κάποιο εποικοδομητικὸ συμπέρασμα.
Διαφορετικὰ πρόκειται γιὰ φλυαρίες καὶ ἀερολογίες καὶ ἄστοχες καὶ ἀστόχαστες διαφωνίες.
Ἀς τὸ ἔχουν αὐτὸ ὑπόψιν οἱ Φυσικοῖ - Κοσμολόγοι.
VIΙ. Συμπτώσεις
Ὁ Μέγιστος τῶν Σοφιστῶν Πρωταγόρας, ὁ ἱδρυτὴς τοῦ Ἀνθρωποκεντρισμοῦ:
Δίδαξε καὶ ἔγραψε κάτι μὲ τὸ ὁποῖο τώρα πιά, μετὰ ἀπὸ τόσα χρόνια καὶ τόσες ἐπιστημονικὲς καὶ τεχνικὲς (καὶ ὄχι μόνο) προόδους, καὶ λόγω αὐτῶν, εἴμαστε σχεδὸν ὑποχρεωμένοι νὰ συμφωνήσουμε ὅλοι:
Ὅτι δηλαδή:
"Πάντων χρημάτων μέτρον ἄνθρωπον εἶναι. Τῶν μὲν ὄντων ὡς ἐστίν, τῶν δὲ μὴ ὄντων ὡς οὐκ ἐστίν".
Ὅπως ἀναφέρει καὶ ὁ Πλάτων στὸν Θεαίτητό του.
Τὸ «χρημάτων» ἐδῶ δὲν σημαίνει βέβαια: Εὐρὼ, ἢ Δολλάρια. Αλλὰ πραγμάτων, καταστάσεων, γεγονότων, ὄντων, φαινομένων κλπ.
Τὸ δὲ «μέτρον» σημαίνει: κριτής, ἐκτιμητής, γνώστης, ἀποδέκτης κ.α.
Αὐτὰ μεταφερόμενα στὸ σήμερα, ποὺ ἀποκτήσαμε «ἐν τῷ μεταξύ», τόσες πολλὲς πληροφορίες καὶ ἐμπειρίες καὶ γνώσεις: ἀνατομικὲς κι ἠλεκτρονικὲς καὶ ἄλλες, μᾶς δηλοῦν ὅτι:
Ὁ ἀνθρώπινος ἐγκέφαλός μας, μὲ τὴν ἀσταμάτητη λειτουργία του, εἶναι αὐτὸς ποὺ σὺν-θέτει καὶ ἀνὰσυν-θέτει καὶ παράγει καὶ ἀνὰ-παράγει μνημονιακά, τὴν κάθε γνώση μας.
Καὶ ὅτι συνεπῶς ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι μὲ τὴν λειτουργία τῶν ἐγκεφάλων μας, ποὺ εἶναι αὐτὸ ποὺ κυρίως μᾶς διακρίνει ἀπὸ τὰ ἄλλα ζῶα, ἀποφασίζουμε καὶ διακρίνουμε τὰ ὄντα καὶ τὰ γεγονότα σὲ κατηγορίες.
Καὶ τὰ κατατάσσουμε σὲ διάφορες ποὺ φτιάχνουμε μὲ τὸ μυαλὸ μας διακρίσεις. Ἀπὸ τὶς ὁμοιότητές τους καὶ τὶς κατ’ ἐμᾶς διαφορές τους.
Ὅπως καὶ διαλέγουμε τὸ ποιὰ ἀπὸ αὐτὰ ἀνήκουν στὴν μία ἢ στὴν ἄλλη, μεγάλη ἢ μικρή, σημαντικὴ ἢ ἀσήμαντη, χρήσιμη ἢ ἄχρηστη, ποὺ νομίζουμε κατηγορία.
Πράγμα -πραγματικότητα, γεγονὸς- ποὺ ἰσχύει καὶ γιὰ τὴν διάκριση τῶν ὄντων, τῶν γεγονότων καὶ τῶν καταστάσεων σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακά.
Πρόκειται γιὰ μία διάκριση ποὺ ὅταν γίνεται καὶ χρησιμοποιεῖται, βοηθάει ἀσφαλῶς τὴν κατηγορηματοποίηση καὶ συστηματοποίηση τῆς γνώσης μας καὶ εἶναι χρήσιμη πολὺ.
Kάποτε ἀπαραίτητη, ἢ καὶ σωτήρια.
Ὅμως καὶ αὐτὴ καὶ τὸ πότε καὶ τὸ πῶς θὰ γίνει καὶ τὸ ποῦ θὰ χρησιμοποιηθεῖ, ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς.
Γιατί, ἐμεῖς οἱ θνητοί, ὅπως προέβλεψε καὶ ὁ Πρωταγόρας, εἴμαστε ἐκεῖνοι ποὺ ἀποφασίζουμε τὸ πότε οἱ διάφορες ποὺ κάνουμε διακρίσεις χρειάζονται καὶ πρέπει νὰ γίνουν.
Καὶ πῶς νὰ χρησιμοποιηθοῦν.
Αὐτὰ καὶ ἄλλα πολλὰ ποὺ δὲν εἶναι τῆς στιγμῆς, μᾶς διδάσκει μεταφερόμενη ἔστω καὶ πρόχειρα καὶ ἀποσπασματικὰ στὸ σήμερα, ἡ παραπάνω ἀνακαθοριστική, ἀνθρωποκεντρικὴ σκέψη καὶ φράση, τοῦ σοφότατου τῶν Σοφιστῶν.
Συνεπῶς, μπορεῖ ἡ πραγματικότητα νὰ διαφέρει οὐσιωδῶς καὶ συχνὰ προφανῶς ἀπὸ τὴν φαντασία μας.
Καὶ ἀπὸ τὰ ὄνειρά μας καὶ τὰ παραμύθια.
Καὶ τὰ πραγματικὰ ὄντα, νὰ εἶναι πο-λὺ -γιὰ ἐμᾶς- διαφορετικὰ καὶ σημαντικά κι ἀντίθετα συχνὰ ἀπὸ τὰ τέρατα καὶ τὰ εἴδωλα τὰ τρομακτικά.
Καὶ μπορεῖ ἡ συνειδητοποίηση καὶ γνώση τῶν διαφορῶν αὐτῶν νὰ βοηθᾶ τὴν γνώση γενικά.
Καὶ τὴν ἀποφυγὴ λαθῶν.
Δηλαδὴ τὴν γνώση τῆς Πραγματικότητάς μας
Κι ἑπομένως νὰ προάγει τὴν ἐπιβίωσή μας καὶ τὴν Ὕπαρξή μας καὶ τὴν ἐπιβολή μας καὶ τὴν εὐημερία μας.
Τὴν δική μας καὶ πολλῶν ἄλλων φιλικῶν καὶ χρήσιμων καὶ ἀγαπητῶν, ζώντων καὶ μή, ὄντων.
Καὶ μπορεῖ καὶ ἔτσι εἶναι:
Ἡ οὐσιαστικὴ αὐτὴ διαφορὰ νὰ δείχνει τὴ Μεγάλη-Παραπλάνησή μας.
Ὅμως τελικὰ ἀπὸ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ τὴν θέλησή μας, καὶ τὶς ἀνάγκες μας, ἐξαρτᾶται τὸ ἐὰν καὶ πότε καὶ πῶς χρειάζεται νὰ γίνει καὶ νὰ προβληθεῖ καὶ νὰ χρησιμεύσει.
Ἀπόδειξη τὸ ὅτι: ἐπὶ τόσους αἰῶνες ἡ διάκριση αὐτὴ ἔχει συχνότατα, κάποτε μάλιστα συνειδητὰ (γιὰ λόγους συμφέροντος;), ἀποσιωπηθεῖ.
Στὸ σημεῖο αὐτὸ εἶναι, νομίζω, ἀπαραίτητο νὰ τονιστεῖ: Πὼς πιθανὸν, ἕνας ἀπὸ τοὺς λόγους γιὰ τοὺς ὁποίους ἄργησε τόσο πολὺ νὰ γίνει ξεκάθαρη καὶ νὰ προβληθεῖ ἡ διάκριση τῶν ὄντων καὶ τῶν συμπαραμαρτουμένων τους, σὲ πραγματικὰ καὶ φαντασιακὰ εἶναι καὶ τὸ ὅτι:
Πάμπολλες φορὲς ἡ φαντασία μας συμπίπτει μὲ τὴν πραγματικότητά μας. Ἢ ἐπιβεβαιώνεται ἀπὸ αὐτήν.
Καὶ ὅτι συνεπῶς, στὴν περίπτωση αὐτὴ ἡ διάκριση ἀτονεῖ καὶ μπορεῖ ἀτιμωρητὶ νὰ παραβλέπεται.
Καὶ γίνεται καὶ εἶναι ἄχρηστη καὶ περιττὴ καὶ ἀνενεργή.
Καὶ πρόβλημα δὲν ὑπάρχει.
Καὶ ὅλα πᾶνε καλά.
Συμβαίνει ὅμως καὶ τὸ ἀντίθετο, ὅπως προβλήθηκε στὸ «Τὰ Δεινά».
Καὶ τότε προβλήματα παρουσιάζονται πολλά.
Καὶ κάποτε καὶ δραματικά.
Ἰδίως ὅταν ὄχι μόνο δὲν συμπίπτει ἡ φαντασία μας μὲ τὴν πραγματικότητά μας, ἀλλὰ εἶναι κι ἀντίθετες.
Ἤ καὶ καταπολεμοῦν ἡ μία τὴν ἄλλη. Καὶ τότε εἶναι ποὺ ἡ διάκριση αὐτὴ γίνεται καὶ εἶναι χρήσιμη πολύ.
Καὶ μάλιστα -κάποτε- καταλυτική.
Εὐτυχῶς στὴν περίπτωση αὐτή:
Τὸ πότε ἕνα ὂν εἶναι πραγματικὸ ἢ φαντασιακό:
Καὶ τὸ πότε ἕνα γεγονὸς ἢ μία κατάσταση εἶναι ἔργο τῆς ἀνθρώπινης φαντασίας μας ἢ ὄχι.
Μᾶς βοηθοῦν καὶ μᾶς ἐπιτρέπουν ἢ καὶ μᾶς ἀναγκάζουν κάποτε, νὰ τὸ διακρίνουμε, τὰ παραπάνω κριτήρια ποὺ καταγράφηκαν στὸ κεφάλαιο «Διαφορὲς» καὶ οἱ συνδυασμοί τους.
Καθὼς καὶ ἡ στοιχειώδης λογικὴ ποὺ συχνὰ ἀποφεύγεται κι αὐτή.
Δυστυχῶς ὅμως καὶ τὰ κριτήρια αὐτὰ στὸ παρελθόν, ὅπως ἐγράφη, εἶχαν σχεδὸν ἐπίτηδες ἀγνοηθεῖ.
Ἢ παραλείπονταν συμφεροντολογικά.
Ἐλπίζεται ὅμως ὅτι ἀπὸ ἐδῶ καὶ μπρὸς -ὑπάρχουν περὶ αὐτοῦ ἀρκετὰ θετικὰ σημάδια, ἴσως λόγω καὶ τῶν Ἠλεκτρονικῶν-Ὑπολογιστῶν (Η/Υ);- τουλάχιστον οἱ σημαντικότεροι τῶν ἐπιστημόνων ἢ καὶ τῶν ἄλλων στοχαστῶν (ποὺ καὶ γι’ αὐτὸ θὰ θεωρηθοῦν ὡς “οἱ σημαντικότεροι”;), θὰ κάνουν κατάλληλη χρήση τῶν παραπάνω ἀλλὰ καὶ ἄλλων διακρίσεων ὥστε νὰ ἀποφευχθοῦν πολλὲς ἀπὸ τὶς προκαταλήψεις μας.
Καὶ ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ πρόοδοι καὶ οἱ γνώσεις μας καὶ οἱ ἐμπειρίες μας, οἱ τωρινές, θὰ χρησιμοποιηθοῦν καὶ θὰ μᾶς ἐπιτρέψουν σαφέστερη γνώση.
Ὄχι μόνο γιὰ νὰ ἀποφεύγουμε πολλὲς ἀπὸ τὶς παραπλανήσεις μας καὶ τὴν Μεγάλη-Παραπλάνησή μας ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ καθοδηγούμαστε κι ἐμεῖς καὶ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ ἐγγόνια μας πιὸ σίγουρα.
Ὥστε οἱ ἀπόγονοί μας ἂν θὰ ὑπάρξουν ν’ ἀποφασίσουν πιὸ καλὰ γιὰ τὸ μέλλον τους:
Σημειώσεις
1) Ἰδοὺ τὸ κατ’ ἐμέ, ἁπλούστερο καὶ συνηθέστερο παράδειγμα σύμπτωσης (ἢ μὴ) τῆς φαντασίας μὲ τὴν πραγματικότητα:
Περιμένω ἕναν φίλο μου στὸ καφενεῖο:
Τὸν διακρίνω νὰ ἔρχεται ἀπὸ μακριὰ: Ἂν πράγματι εἶναι αὐτός, ἡ πραγματικότητα συμπίπτει μὲ τὴν φαντασία μου.
Ἐὰν ἔκανα λάθος καὶ ἦταν κάποιος ποὺ τοῦ μοιάζει: Ἡ πραγματικότητα διαψεύδει τὴν φαντασία μου.
2) Ὅλες οἱ προβλέψεις γιὰ τὸ μέλλον ὅταν ἐπιβεβαιωθοῦν (γιὰ νὰ χαρεῖ καὶ ὁ K. Popper) ἡ σύμπτωση ἐπετεύχθη.
Ἂν ὄχι, πρόκειται γιὰ παραπλάνηση. Οἱ συνέπειες τῆς ὁποίας ἐξαρτῶνται ἀπὸ τὶς ἑκάστοτε εἰδικὲς συνθῆκες.
3) Μὴ ὄντας οὔτε μαθηματικὸς οὔτε φυσικός, σὲ διάφορα βιβλία φυσικῆς διάβασα ὅτι: ὁ Ἀϊνστάιν διατύπωσε τὴν θεωρία ὅτι:
Η μάζα “τσαλακώνει” τὸν χῶρο καὶ τὸν χρόνο, ή τὸν χωρόχρονο.
Καὶ ἐάν μὲν ὁ Αϊνστάιν διδάσκει ὅτι:
Μία συγκεκριμένη μεγάλη μάζα (μεγέθους ὅπως αὐτὴ τοῦ Ἡλίου) μπορεί νὰ μεταβάλλει τὴν πορεία ἀνάλογα καὶ καταμετρήσιμα καὶ πάλι, συγκεκριμένων (μὲ μάζα, ἢ καὶ ἴσως ὄχι) “πρωταρχικῶν” σωματιδίων ή ἄλλων πράγματι ὑπαρχόντων σωμάτων:
Ὅλα εἶναι καλά!
Ἀλλὰ, ἡ φράση “Mass warps time and space”, ἔτσι ἀόριστα δὲν ταιριάζει.
Και τούτο γιατῖ, στὴν περίπτωση αυτή:
Φαίνεται σὰν ὁ Ἀϊνστάιν νὰ ἐννοεῖ:
Τὴν μάζα, τὸν χρόνο και τὸν χώρο, ὄχι μὲ συγκεκριμένα καταμετρησίμα χαρακτηριστικά, καὶ μεγέθη, ἀλλά ὡς έννοιες. Καὶ οἱ ἔννοιες δὲν τσαλακώνονται, οὔτε, οὔτε μεταβάλλονται, οὔτε μποροῦν να ἀλλάξουν η μία τὴν ἄλλη.
Ἀπλούστατα γιατὶ στὴν πραγματικότητα δὲν υπάρχουν.
Δὲν ὑπάρχουν ἔξω ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη φαντασία μας καὶ μόνο σ’αὐτήν.
Μόνο ἡ φαντασία μας θὰ μποροῦσε -ἴσως- νὰ ἀλλάξει τὶς ἔννοιες.
Ὄμως κι αὐτὸ εἶναι ἀδύνατο ὅπως ἐξηγεῖ ὁ Παρμενίδης (γιὰ τὸ ΟΝ, πρᾶγμα ποὺ ἰσχύει καὶ γιὰ τὶς ἄλλες ἔννοιες). Ὄταν ἡ ἀνθρωπότητα θὰ ἐκλείψει ἀπὸ τὸ Big-Bang καὶ οἱ ἔννοιες θὰ ἐξαφανιστοῦν κι αυτὲς μαζὶ μὲ ἑμᾶς.
Οὔτε ἡ ἀγάπη, οὔτε ἣ ἂρμονια, οὔτε το κάλλος θὰ ὑπάρχουν, γιατὶ εἶναι ἀνθρώπινες ἀξιολογήσεις.
Ὄμως, τα συγκεκριμένα μεγέθη καὶ οἱ ἀποστάσεις τῶν σωματιδίων και τῶν συνδυασμῶν τους θὰ ἐξακολουθήσουν νὰ ὑπάρχουν καὶ νὰ μεταβάλλονται για πολὺ χωρὶς νὰ ὑπάρχουν ἄνθρωποι νὰ τὶς ἀντιληφθοῦν ἢ καταμετρήσουν.
Αὐτἀ μᾶς λέει ἡ ἀπλὴ λογικὴ.
Εἶναι συνεπῶς χρήσιμο τὸ να μπορεῖ κάποιος -ἰδίως ἐπιστήμων- νὰ διακρίνει πότε μία φράση (=μία έκφραση) ἀναφέρεται σὲ πραγματικὰ καὶ συγκεκριμένα μεγέθη καὶ θέσεις καὶ ἀποστάσεις.
Ἢ ἀντίθετα σὲ ἀόριστες καὶ γενικὲς φαντασιακές ἔννοιες.
Ἐὰν ὁρισμένα ρολόγια τῶν μέσων πλοήγησης δορυφόρων, ποὺ βρίσκονται σὲ τροχιὰ πηγαίνουν πιὸ ἀργὰ ἀπὸ αὐτὰ ποὺ βρίσκονται στὴν Γη, αὐτὸ δὲν δείχνει ἐπιμήκυνση τοῦ χρόνου ὡς ἔννοια γενικά.
4) Ἕνα ἄλλο λάθος, ποὺ νομίζω ὅτι κάνει ἡ διεθνὴς -καὶ ἡ Ἑλληνικὴ- ἐπιστημονικὴ κοινότητα τῆς φυσικῆς, τὸ ὁποῖο καὶ προβάλλω μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι κάποτε θὰ τὸ διορθώσει, εἶναι τὸ ἀκόλουθο:
Τὸ ὅτι ἀκόμη καὶ σημαντικοὶ ἐπιστήμονες τῆς φυσικῆς βάζουν τὸν ὄρο "Σύμπαν", ἐκεῖ ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ βάλουν τὸν ὄρο Μπὶγκ-Μπάνγκ, ὅταν στὸ ΜΜ, πράγματι ἀναφέρονται
Καὶ αὐτὸ γιατί νομίζουν ὅτι εἶναι ἀδιάφορο τὸ ποιὸν ἀπὸ τοὺς δύο ὅρους θὰ χρησιμοποιήσουν.
Καὶ ὅτι, τὸ Big-Bang ταυτίζεται μὲ τὸ ΣΥΝ-ΠΑΝ. Ὅμως πρόκειται περὶ λάθους.
Καθότι οἱ δύο αὐτοὶ ὄροι δὲν σημαίνουν τὸ ἴδιο πράγμα καὶ δὲν ἔχουν τὸ ἴδιο ἀντικείμενο.
Γιατί ἄλλο μᾶς λέει τὸ ΣΥΝ-ΠΑΝ καὶ ἄλλο δηλώνει τὸ Big-Bang.
Πρόκειται γιὰ δύο πολὺ διαφορετικὰ ὄντα: Τὸ ἕνα εἶναι πραγματικὸ καὶ τὸ ἄλλο φαντασιακό.
Πρόκειται συνεπῶς γιὰ τὸ ὅτι:
Τὸ μὲν Universe εἶναι μία παλαιὰ κυρίως ἀρχαῖο-ἑλληνικὴ ἔννοια (=δημιούργημα τῆς Ἑλληνικῆς πλούσιας φαντασίας μας, ἢ ποὺ ἴσως μᾶς ἦρθε ἀπὸ τὴν Αἴγυπτο).
Ποὺ μᾶς λέει ὅτι κάποτε καὶ ἀπὸ μίαν ἄποψη: ὅλα τὰ γύρω μας (¨κι ἐμεῖς μαζὶ¨) μποροῦμε καὶ χρησιμεύει κάποτε νὰ θεωρηθοῦμε ὡς ΕΝ.
Ὡς μία τεράστια πᾶν-περιληπτικὴ ΜΟΝΑΔΑ. Αὐτὸ εἶναι καὶ τὸ γνωστὸ ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Φιλοσοφία: ΕΝ-ΠΑΝ. Μία ἔννοια ποὺ τὴν παρέλαβαν οἱ Ρωμαῖοι καὶ τὴν ὀνόμασαν, ἢ τὴν μετέφρασαν: Uni-versus.
Δηλαδή, στὰ Λατινικά: Ὅλα - μαζί.
Ἀπὸ τοὺς δὲ Ρωμαίους, ἡ ἔννοια αὐτὴ μεταφέρθηκε σὲ Γαλλία, Ἀγγλία κ.ἀ..
Καὶ πάντα καὶ παντοῦ παραμένει μία πᾶν-περιληπτικὴ ἔννοια.
Ἀντίθετα τὸ Big-Bang δὲν εἶναι πλέον ἔννοια (=φαντασία). Ἀλλὰ γεγονός. Δηλαδὴ μία πολὺ καλὰ καὶ ἐπιστημονικὰ καὶ πειραματικὰ καὶ αἰσθητὰ ἀποδεδειγμένη καὶ καταμετρημένη πραγματικότητα.
Ἕνα γεγονὸς ποὺ ἔλαβε χώρα πρὶν ἀπὸ 13700 δισεκατομμύρια -περίπου- χρόνια.
Δὲν πρέπει συνεπῶς, ὅταν πρόκειται γιὰ τὸ Big-Bang (=τὴν Μεγάλη - Ἔκταση ἢ Ἔκρηξη) δηλαδὴ ἕνα συγκεκριμένο πραγματικὸ γεγονός, μὲ ἡμερομηνία ἔναρξης και συγκεκριμένο μέγεθος, νὰ χρησιμοποιοῦμε τὸν ὄρο Σὺν-Πᾶν, ἢ Universe. Ποὺ μᾶς συν-περι-λαμβάνει.
Ἄλλο τὸ ἕνα (ἔννοια=φαντασία), κι ἄλλο τὸ ἄλλο (=γεγονός).
Ἀπόδειξη αὐτῶν τὸ ὅτι ὁρισμένοι ἄφρονες ἐπιστήμονες χρησιμοποιοῦν τὸν ὄρο:
Multi-Verse". Θέλοντας νὰ ποῦν: Πολλὰ Μπίγκ-Μπάνγκ = Multi-Big-Bang.
Ὅμως καταλήγουν νὰ μπερδεύονται καὶ νὰ μπερδεύουν λέγοντας:
«Ὅλα εἶναι Ἕνα: Ἀλλὰ ὅλα εἶναι πολλά».
Πιθανὸν αὺτὸ ποὺ τοὺς μπερδεύει να εἶναι τὸ ὅτι:
Τὸ Μπὶγκ-Μπάνγκ, ἢ Μεγάλη-Ἔκρηξη:
Ἄρχισε στὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα ὡς μία πολὺ ἀπίθανη ὑπόθεση, ὡς μία φαντασία τόσο περίεργη καὶ πρωτόγνωρη ποὺ ἕνας ἐπιστήμονας τὴν ὀνόμασε σκωπτικὰ “Big Bang.”
Δηλαδὴ "Μεγάλος Κρότος". (=μεγάλη φασαρία, ἢ μεγάλη ἀρλούμπα, θέλοντας νὰ ὑπονοήσει).
Σιγὰ σιγὰ ὅμως, μὲ τὰ χρόνια καὶ τὰ πειράματα καὶ τὶς συζητήσεις καὶ ἀναζητήσεις. Ἀπεδείχθη ὅτι τὸ Big-Bang:
Ἀκούγεται μὲ τὰ ἐπιστημονικὰ μηχανήματά μας, καὶ τὸ βλέπουμε στὴν τηλεόρασή μας (ὡς χιονάκια), καὶ μποροῦμε καὶ καταμετροῦμε τὴν ἡμερομηνία γέννησής του.
Καὶ περνάει εὔκολα ὅλα τὰ τέστ τῆς πραγματικότητας.
Εἶναι συνεπῶς πραγματικὸ γεγονός, πολλαπλὰ καὶ πειραματικὰ ἀποδεδειγμένο.
Ἄλλο λοιπὸν τὸ γεγονὸς Big-Bang.
Καὶ ἄλλη ἡ ἔννοια (=ἡ φαντασία)
Uni-versus, =ΣΥΝ-ΠΑΝ.
Μάλιστα μές στὴ φαντασία Σὺν-Πᾶν μποροῦμε νὰ φαντασθοῦμε νὰ λάβουν χώρα περισσότερά τοῦ ἑνὸς Big-Bang.
Δὲν μπορεῖ ὄμως λογικὸς ἄνθρωπος νὰ ἰσχυρισθεῖ:
Ὄτι συμβαίνουν πολλὰ "ΕΝ-ΠΑΝ".
Ὅπου, ἀποδεικνύεται ὅτι μία φαντασία μπορεῖ νὰ ἐπιβεβαιωθεῖ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα. Καὶ νὰ γίνει γεγονός.
Εἶναι ὅμως καὶ τὸ ἀντίθετο δυνατόν;
Ἡ πραγματικότητα νὰ γίνει φαντασία;
5) Στὴν διάρκεια πολλῶν αἰώνων τοῦ παρελθόντος, τὸ πιὸ ἀναμφισβήτητο (καὶ γιατί διαφορετικὰ σὲ καίγανε στὴν πυρὰ) γεγονὸς ἦταν ἡ ὕπαρξη τοῦ Μοναδικοῦ Θεοῦ. Καὶ πλάστη τῶν πάντων.
Ἀποτελοῦσε δὲ τὴν πιὸ ἀληθινὴ Ἀλήθεια.
Καὶ σχεδὸν ὅλοι "οἱ μεγάλοι φιλόσοφοι" (καὶ πάντως ὅλοι οἱ κληρικοί) ὁ καθένας τοὺς ἀσχολιόταν γιὰ νὰ βρεῖ νέες ἀπο-δείξεις γιὰ τὴν Ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ.
Καὶ κατἔληξε συνεπῶς ἡ Ὕπαρξη τοῦ Μοναδικοῦ Θεοῦ μας: Νὰ εἶναι τὸ πιὸ πολὺ καὶ τὸ πιὸ καλὰ ἀποδεδειγμένο γεγονός.
Ἔλα, ὅμως πού: "Ἁπάντων μέτρον ἄνθρωπος".
Καὶ ἔτσι σήμερα ἡ Ὕπαρξη καὶ ἡ Δύναμη τοῦ Θεοῦ ἀμφισβητεῖται.
Καὶ ἔτσι ἀπὸ “γεγονός”, πέρασε στὴν ὑπόθεση: Δηλαδὴ στὴν εὔνοια.
Δηλαδὴ στὴν φαντασία.
Διότι (δυστυχῶς;) ὁ Θεὸς δὲν περνᾶ κανένα ἀπ' τὰ τέστ τῆς πραγματικότητας.
Καὶ οὔτε μπορεῖ νὰ φωτογραφηθεῖ ἢ να καταμετρηθεί, ἢ να αλλάξει κλπ..
VIII. Εξήγηση
Ἡ ἐδὼ «Μεγάλη-Παραπλάνηση» εἶναι ἕνα μέρος ἕνὸς κεφαλαίου ἑνὸς βιβλίου μου, ποὺ ὅμως δὲν ἔχει ὁλοκληρωθεῖ.
Φοβούμενος ὅτι δὲν θὰ μπορέσω, ἢ δὲν θὰ προλάβω νὰ τὸ συμπληρώσω.
Καὶ πιστεύοντας ὅτι ἡ Μεγάλη Παραπλάνησή μας εἶναι σημαντικό, τὸ ταχύτερο, τουλάχιστον ἐν μέρει νὰ προβληθεῖ, θὰ προσπαθήσω νὰ τὴν δημοσιεύσω -ἔστω- καὶ αὐτοτελῶς.
Κρατῶ ὅμως τὴν ἐλπίδα ὅτι:
Καὶ τὸ ὁλόκληρο κάποτε θὰ μπορέσω νὰ τὸ τυπώσω.
Τὸν τίτλο τὸν ἐμπνεύστηκα ἀπὸ τὴν «Μεγάλη Ἀντιπαράθεση» ἕνα βιβλίο τοῦ Γιώργου Παμπούκη (Ἐκδόσεις Κριτική, 2004). Ὅπου ἀντιπαραθέτει στὶς θρησκεῖες τὶς ἐπιστῆμες.
Ἕνα βιβλίο πού μου ἄρεσε πολύ, ὅπως ὅλα, τὰ μέχρι τώρα, βιβλία του.
Ποὺ πραγματεύονται μὲ περίσσια φροντίδα στὴν βιβλιογραφία καὶ ὄχι μόνο, θέματα πολὺ σημαντικά, τόσο θεωρητικὰ ὅσο καὶ πρακτικά.
Ζητήματα καὶ προβλήματα ποὺ δυστυχῶς δὲν μᾶς ἀπασχολοῦν τώρα πιὰ στὴν Ἑλλάδα, ὅπως θὰ ἔπρεπε. Ἀντίθετα, βέβαια, μὲ ὅ,τι συνέβαινε στὴν Ἀρχαία Ἑλλάδα. Ὅπου σὺν-ζητοῦσαν τὰ οὐσιαστικά.
Τὴν ἄποψη ὅτι ἡ Ἄνθρωπός (=ἡ Ἀνθρωπότητα) μπορεῖ καὶ ἴσως νὰ πρέπει κάποια μέρα νὰ γίνει τὸ ὑπέρτατο ΟΝ μας.
Τὴν εἴχαμε ἤδη συζητήσει μὲ τὸν Κώστα Ἀξελὸ, το 1949.
Σὲ ἕνα φτηνό, φοιτητικό, ρουμάνικο εστιατόριο τοῦ Παρισιοῦ, τὰ μεσημέρια. Ἕνα ἐστιατόριο μὲ μέτριο ἀλλὰ καθαρὸ φαγητό, ποὺ εἶχε χάρτινα τραπεζομάντηλα ἐπάνω στὰ ὁποία ὁ Κώστας κατέγραφε διάφορες σκέψεις καὶ ἀπόψεις δικὲς του καὶ ἀπὸ σχολὲς φιλοσοφικὲς ποὺ μοῦ τὶς δίδασκε.
Erased:
6) Ὅλα τὰ ζῶντα ὄντα ὅταν πεθάνουν, δηλαδὴ ὅταν ἀποσυντεθοῦν:
Ἀπὸ -πρώην- πραγματικότητα μεταβάλλονται σὲ φαντασία.
Καὶ «ὑπάρχουν» μόνο ὡς ἀνάμνησή μας, ἢ στὰ χαρτιά μας καὶ στοὺς ὑπολογιστές μας ὡς καταγραφές.
Ἔτσι παύουν νὰ περνᾶνε = νὰ ἐπιβεβαιώνονται, ἀπὸ τὴ θέση τῆς πραγματικότητας.
Αὐτὴ εἶναι καὶ ἡ πιὸ συχνὴ -καθημερινὴ- περίπτωση μετατροπῆς τῆς πραγματικότητας σὲ φαντασία.
Δηλαδὴ σὲ ἀνάμνηση.